رازیانه گیاهی است مدیترانه ای، هوای گرم برای رشد و نمو آن مطلوب می باشد. به طور کلی کشت این گیاه در مناطق با هوای گرم (تابستان طولانی و زمستان بیش از اندازه سرد نداشته باشد) موفقیت آمیز است (دامژانویک و همکاران، ۲۰۰۵)^[۹]. این گیاه بومی نواحی مدیترانه و آسیا بوده، امروزه در جنوب فرانسه ، ایتالیا و سایر نقاط جهان کشت می­ شود. در ایران رازیانه به صورت خودرو در مناطقی مثل شمال، تهران، کرمان، کردستان، اصفهان و … می توان یافت و در اکثر نقاط ایران قابل کشت است. جوانه زنی بذور در دمای ۶-۸ درجه سانتی ­گراد انجام می­گیرد ولی درجه حرارت مطلوب برای جوانه زنی ۱۶-۶۵ درجه سانتی گراد می­باشد. pH مناسب برای این گیاه ۸/۴ تا ۸ است. خاک­های لومی رسی با مواد و عناصر غذائی و ترکیبات هوموسی کافی خاک­های مناسبی برای رویش این گیاه می باشد. دمای مطلوب در طول رویش و در طول زمان تشکیل میوه ۲۰-۲۲ درجه سانتی گراد است. در زمستان­های طولانی و بسیار سرد ریشه ­های گیاه دچار سرمازدگی می­شوند. آبیاری در مراحلی از رشد، رویش اولیه، مرحله تشکیل ساقه و مرحله نمو گلها، تأثیر قابل توجهی بر کمیت و کیفیت مواد مؤثره این گیاه دارد.(باقری و همکاران، ۱۳۷۶)

در شکل زیر قسمتهای آنالیز میکرسکپی پودر رازیانه نشان داده شده است .

Tracheids Vittae Endosperm Endocarp Mesocarp
گرد رازیانه را از میوه های خشک شده گیاهی به نام فینکولوم ولگا را از تیره چتریان بدست می آورند . گردی است سبز مایل به زرد با بوی تند شبیه بوی انتول (معطر) ، مزه آن ابتدا تند و کمی شیرین سپس تلخ و کافوری می شود . در زیر میکرسکوپ شامل قسمتهای زیر می باشد :
الف- تکه هائی از پارانشیم حفره ای (سلولهای دندانه ای شکل) از قسمت مزوکارب ، زیاد و اختصاصی می باشد.
ب- تکه هائی از اپیدرم پوشش داخلی با سلولهای کف پوشش مانند همراه با پارانشیم تحتانی که در طرف راست تصویر قرار دارد و باقیمانده هائی از لوله های روغنی (تکه هائی از لوله های ترشحی شیزوشس که اطراف آن را سلولهای مخاطی احاطه نموده است) ، زیاد و اختصاصی می باشد.
پ- تکه هائی از بافت کلانشیم نزدیک آوندهای هدایت کننده با دیواره های سلولی قرمز مایل به قهوه ای زیاد و اختصاصی می باشد.
ت- قطرات زرد رنگ روغنی ، زیاد و اختصاصی نمی باشد.
ث- تکه هائی از اندوسپرم همراه با بلورهای ریز ستاره ای شکل اکسالات کلسیم ، شفاف ، دیواره های سلولی ضخیم ، خیلی زیاد ولی اختصاصی نبوده و چون در دانه های دیگر گیاهان چتریان نیز دیده میشود.
ج- تکه های شکسته شده از فیبرهای اسکرانشیم شده از کارپوفور (۱) کم و اختصاصی نمی باشد.
توجه : این گرد باید فاقد تارو آوندهای بیش از ۱۰ میلی میگرون قطر باشد. امکان مخلوط با گرد زیره نیز مشاهده است. (یاسن و همکاران^[۱۰]، ۲۰۰۹)
۱-۸ - آفات و بیماریها:
رازیانه یک گیاه شته دوست می باشد و در شرایط مناسب به گیاه حمله می کند. آفات در طول رویش ممکن است خسارات سنگینی به رازیانه وارد کنند. خسارت عموماً از جانب سنهای لکه دار(Cygaeus) که متعلق به خانواده میریده(Miridae) هستند وارد می شود. همچنین یکی دیگر از آفات مهم رازیانه شته است. این حشرات با مکیدن شیره گیاه سبب ضعف آن و کاهش عملکرد می گردند برای مبارزه با سنها می توان از سم دیتریفون(Ditrifon). و یا وفاتوکس (Wefatox) برای مبارزه با شته ها می توان از شکارگرهای طبیعی مثل کفشدوزکها و یا سموم شیمیائی سیستماتیک مثل متاسیتوکس استفاده شود)داس و همکاران^[۱۱] ۲۰۰۸)
۱-۹- مهمترین خاصیت درمانی و داروهای ساخته شده:
تسکین دردهای قاعدگی و ضد سرفه از مهمترین خواص داروئی این گیاه است که فرآورده های تولید شده از رازیانه نیز با خواص فراوان دارویی، التیام بخش بسیاری از  از جمله  و  است. رازیانه، نوعی گیاه دارویی است که مصارف مختلفی دارد . تمام بخش های مختلف این گیاه یعنی ، برگ و ریشه آن  است، ولی روغن حاصل از دانه های رازیانه، سمی بوده و حتی مصرف کم آن، می تواند منجر به ایجاد دانه های پوستی، مشکلات تنفسی وحالت تهوع گردد. این گیاه دارای طعم تند، تلخ و شیرین است و کمی به طعم نعنا شبیه است. مصرف رازیانه باعث   و نیز کاهش وزن می شود. قابل توجه: مصرف بیش از اندازه این گیاه، ممکن است منجر به تشنج عضلانی و حتی توهم شود. رازیانه حاوی مقادیر فراوانی  و  است: فیبر، منگنز، پتاسیم، منیزیم، کلسیم، آهن، ویتامین C ، B3 و غیره ویتامین C موجود در پیاز رازیانه، ضد باکتری بوده و برای  بسیار مفید است. علاوه برآن، این بخش از گیاه، دارای فیبر فراوانی بوده که برای کاهش  ، مفید است و از   پیشگیری می کند. رازیانه همچنین دارای مقدار فراوانی پتاسیم است که باعث کاهش فشارخون می شود و به این ترتیب فرد، دچار حمله قلبی نمی شود.این گیاه دارویی،سموم بدن راپاک می کند و بیماری التهاب دهان رااز بین می برد و برای درمان سرماخوردگی و نیز سرفه، به خاطر خاصیت خلط آورش، مفید است. بخار حاصل از جوشاندن برگ های این گیاه در آب، بیماری آسم و برونشیت را تسکین می دهد.مصرف دانه های رازیانه، باعث تسکین دل درد می شود و عمل هضم را آسان تر می کند، کرم روده کودکان را از بین می برد، باعث تقویت چشم می شود، حساسیت های چشم را از بین می برد و دارای خواص فراوانی برای کبد، طحال و مثانه است.(سیپوریدیس و تومیریدیس^[۱۲]، ۲۰۰۳)
تمام بخش ‌های مختلف این گیاه یعنی دانه، برگ و ریشه آن خوراکی است، ولی روغن حاصل از دانه‌ های رازیانه، سمی بوده و حتی مصرف کم آن، می‌ تواند منجر به ایجاد دانه ‌های پوستی، مشکلات تنفسی و حالت تهوع گردد.
اما توجه داشته باشید که مصرف بیش از اندازه این گیاه، ممکن است منجر به تشنج عضلانی و حتی توهم شود.
۱-۱۰- پیاز رازیانه
رازیانه حاوی مقادیر فراوانی ویتامین، مواد معدنی و فیبر است. منگنز، پتاسیم، منیزیم، کلسیم، آهن، ویتامین Cو B3 از این موارد می باشند.
این بخش از گیاه، دارای فیبر فراوانی بوده که برای کاهش کلسترول، مفید است و از ابتلا به سرطان روده پیشگیری می ‌کند .رازیانه همچنین دارای مقدار فراوانی پتاسیم است که باعث کاهش فشارخون می‌ شود و به این ترتیب برای افرادی که دچار حمله قلبی می‌ شوند، مفید است.
این گیاه دارویی، سموم بدن را پاک می ‌کند و بیماری‌ التهاب دهان را از بین می ‌برد و برای درمان سرماخوردگی و نیز سرفه، به خاطر خاصیت خلط‌ آورش، مفید است.(کوبوریس و واسیلاکاکیس^[۱۳]، ۲۰۰۶)
۱-۱۱- دانه رازیانه
بخار حاصل از جوشاندن برگ‌ های این گیاه در آب، بیماری آسم و برونشیت را تسکین می ‌دهد. مصرف دانه‌ های رازیانه، باعث تسکین دل درد می‌ شود، عمل هضم را آسان ‌تر می ‌کند، کرم روده کودکان را از بین می ‌برد، باعث تقویت چشم می ‌شود، حساسیت ‌های چشم را از بین می‌برد و دارای خواص فراوانی برای کبد، طحال و مثانه است.(باقری و همکاران،۱۳۷۶ و دانشور حسینی،۱۳۸۷)

۱-۱۲- نقش کشت بافت در تکثیر گیاهان

1. 1. کشت بافت سلول گیاهی، روشی است برای تکثیر گیاهان که از طریق آن می­توان تعداد زیادی گیاه تولید کرد. کشت بافت گیاهی گستره وسیعی را در بر می­گیرد که شامل کشت پروتوپلاست، سلول، بافت و اندام گیاهی است. کشت بافت همچنین پیش نیاز مهندسی ژنتیک است زیرا از سلول تغییر یافته باید بتوان یک گیاه کامل به وجود آورد. کشت بافت بر مبنای سه توانایی اصلی گیاه استوار است :

*قدرت باززایی یا توانایی ارثی یک سلول گیاهی برای رشد و تبدیل شدن به گیاه کامل در صورت فراهم بودن شرایط محیطی و محرک­های مناسب، اگر چه به لحاظ تئوری توانایی باززایی در تمام سلول­های گیاهی وجود دارد ولی سلول­های مریستمی بهترین سلول­هایی هستند که قادر به بروز این قدرت می­باشند.
*عدم تمایز یا قابلیت برگشت سلول­های بالغ گیاهی به شرایط مریستمی و تولید یک نقطه رشد جدید که با تمایز مجدد یا قدرت سازماندهی و تشکیل اندام جدید ادامه می­یابد.
* شایستگی یا قابلیت درون زاد یک سلول یا بافت مشخص، به رشد در مسیری ویژه (کانلی^[۱۴] و تیان ^[۱۵] ، ^[۱۶]۲۰۰۷ و تانگ ^[۱۷] و همکاران ، ^[۱۸]۲۰۰۱).
کشت بافت به عنوان یک روش کاربردی در پیشرفت‌های کشاورزی نقش بارزی داشته است. مثلاً کشت تخمک منجر به تلاقی‌های بین گونه‌ها و حتی جنس‌های مختلف شده است و ریزازدیادی به افزایش سریع جمیعت از یک گیاه برتر منتهی گردیده است. از طرف دیگر، کشت بافت به تنهایی نمی‌تواند پیشرفت‌های سریع مورد نیاز برای اصلاح و بهبود محصولات را فراهم آورد. با این وجود، کشت‌بافت همراه با ژنتیک مولکولی، قابلیت بیشتری برای بهبود سریع محصولات را فراهم می‌آورد. در همان حال که تکنیک‌های ژنتیک مولکولی DNA ژن‌ها را دست‌ورزی می کند، کشت سلول و بافت برای مهندسی ژنتیک ضروری خواهد بود زیرا اطلاعات ژنتیکی خارجی DNA به یک گیاه کامل وارد نمی‌شود بلکه به یک سلول وارد می‌شود. فناوری درون شیشه‌ای واسطه‌ای برای تبدیل تک سلول تغییریافته به یک گیاه کامل می‌باشد (توحید‌فر و کاویانی، ۱۳۸۹).

1. 1. ریزازدیادی به عنوان یکی از روش های نوین افزایش انبوه گیاهان به ویژه پایه­ های درختان میوه در چند دهه اخیر بیشتر مورد توجه بوده است. پایه­ های رویشی تولیدی غالبا عاری از آلودگی ، دارای خلوص ژنتیکی و از نظر اقتصادی مقرون به صرفه هستند که برای تولید و احداث باغات یکدست و متراکم استفاده می­شوند. استفاده از دورگه­های بین گونه ­ای به خصوص برای درختان میوه هسته­دار در کشورهای پیشرفته بیشتر معمول شده است. از آنجایی که اساس احداث باغ­های مکانیزه بر تولید نهال­های رویشی و یکسان استوار است لذا بررسی روش­های تکثیر رویشی مناسب به خصوص ریز ازدیادی برای تولید انبوه پایه­ها حائز اهمیت است. (سولوسوگلا^[۱۹]، ۲۰۰۲)

اهمیت استفاده از روش کشت بافت گیاهی برای تکثیر گیاهان دارویی در حال افزایش بوده و این روش برای تکثیر بسیاری از گیاهان دارویی استفاده می شود. از جمله مزایای مهم تکثیر از طریق کشت بافت نسبت به روش­های دیگر، ایجاد گیاهان سالم، تکثیر در طول سال، احتیاج به مکان کم و هزینه کمتر است. در مراحل مختلف کشت بافت گیاهی جهت رسیدن به هدف، ممکن است از دما، نور، نوع ریزنمونه، زمان و یا محیط کشت­های مختلف با ترکیبات متفاوت استفاده شود. همچنین مدیریت آلودگی و مواد بازدارنده نیز از مسایل مهم کشت بافت است. بنابراین بدست آوردن بهترین روش برای هر گیاه از اهداف آزمایشات در این علم می­ باشد و این امر با تغییر فاکتورهای موثر در کشت بافت امکان پذیر می­گردد. بهبود حتی چند درصدی در تولید گیاهچه در هر بار کشت می ­تواند در مقیاس سال برای تولید کننده از اهمیت اقتصادی زیادی برخوردار باشد.(شریفی و همکاران، ۱۳۸۹)
۱-۱۳- تاریخچه کشت بافت
در طول قرن ۱۹، ایده تولید کالوس از قطعات ساقه و انتهای ریشه به واقعیت پیوست. کالوس عبارت است از یک توده سلولی از سلول­های در حال تقسیم فعال که تمایز نیافته­اند. بعد کالوس از جوانه­ ها، قطعات ریشه و شاخساره نیز تهیه شد. برای اولین بار هامبرلت در سال ۱۹۰۲ واژه کشت بافت سلول را بکار برد. او تلاش کرد که سلولهای گیاهی جدا شده را بطور درون شیشه ­ای بر روی یک محیط غذایی مصنوعی حاوی محلول Knop (شامل پپتین^[۲۰]، آسپارژین^[۲۱]، و ساکاروز^[۲۲]) کشت کند. واژه کشت بافت می ­تواند برای هر کشت چند سلولی بر روی محیط غذایی بکار برده شود (شریفی و همکاران، ۱۳۸۸). تکنولوژی کشت بافت گیاهی، کاربردهای متفاوت و فراوانی دارد از آن جمله می­توان از ریزازدیادی که اساس صنعت تولید انبوه گیاهان است نام برد. پیشرفت مطالعه جنبه­ های متفاوت رشد و تمایز گیاهان در دهه ۱۹۶۰ و ۱۹۷۰ بسیار سریع بوده است. به کمک تکنیک کشت گیاهان مطالعه و تحقیق در زمینه ­های مختلف از جمله مورفولوژی، فیزیولوژی، بیوشیمی، بیولوژی مولکولی و مهندسی ژنتیک فراهم شده است. تکثیر سریع ارکیده از طریق کشت کورم اولیه^[۲۳] توسط مورل^[۲۴] (۱۹۶۰) منجر به تاسیس اولین صنعت تکثیر سریع ارکیده بر اساس کشت بافت شد. کشت بافت گیاهی یا کشت درون شیشه ­ای عبارت است از رشد سلول، بافت و یا اندام گیاهی در یک محیط غذایی مصنوعی استریل که به صورت جامد یا مایع تهیه می­ شود، این تکنیک به عنوان یکی از شاخه­ های زیست فناوری، کاربرد گسترده ای در کشاورزی دارد. در کشت بافت، قسمتی از گیاه به نام قلمه یا ریزنمونه که ممکن است بخشی از ساقه، برگ، جوانه و یا یک سلول باشد، در محیط کنترل شده کشت می­ شود. در این نوع کشت، شرایط به گونه ­ای است که عاری از هرگونه میکروارگانیسم بوده و رژیم متعادلی از مواد شیمیایی و آلی مورد نیاز رشد گیاه فراهم است. در واقع در کشت درون شیشه ­ای محیط کشت بستری برای رشد گیاه است و ترکیبی از مواد شیمیایی و آلی در یک ژل مغذی یا محیط مایع برای رشد سلول­ها و بافت­ها می­باشد (شریفی و همکاران، ۱۳۸۹).
۱-۱۴- مراحل تکنیک کشت بافت
از زمان تهیه ریز نمونه تا به دست آوردن گیاه جدید مراحلی وجود دارد که ابتدا شامل چهار مرحله شروع و برقراری کشت ، تکثیر ، ریشه دهی و انتقال به خاک بود (موراشیگ ، ۱۹۷۴)^[۲۵] . بعدا دبرگ ^[۲۶] و مین ^[۲۷] یک مرحله به نام مرحله صفر یعنی مرحله انتخاب گیاه مادری و آماده سازی را ارائه نمودند. در نهایت امروزه برای ریز ازدیادی مراحل زیر را در نظر می گیرند که شامل پنج مرحله ی آمادگی ، آغازی ، تکثیر ، ریشه دهی و انتقال است. در هر یک از این مراحل ، شرایط باید به گونه ای فراهم گردد که امکان دستکاری رشد گیاه در جهت مورد علاقه فراهم گردد. اکثر این عوامل هم آنهایی هستند که رشد و نمو طبیعی گیاهان را تنظیم می کنند. در مرحله صفر یا همان آمادگی هدف به دست آوردن گیاهانی است که به آب و مواد غذایی و شرایط محیطی نظیر نور و درجه حرارت و.. دسترسی داشته و از نظر سلامتی مشکلی نداشته باشند و بتوان از آنها جهت تهیه ریز نمونه استفاده کرد. در مرحله بعدی نیز که مرحله آغازی نام دارد هدف انجام کشت های بدون آلودگی است که ریز نمونه در محیط کشت مستقر می شود.
مرحله­ صفر: مرحله پیش ازدیادی یا انتخاب و پیش تیمار گیاهان مناسب
در این مرحله گیاهان مادری که در شرایط گلخانه ای با کمترین میزان آلودگی هستند انتخاب می شوند. قبل از جمع آوری نمونه­های گیاهی برای به حداقل رساندن میزان آلودگی باید گیاهان مادری با قارچ کش­ها و حشره­کش­ها سمپاشی شوند تا میزان آلودگی در کشت درون شیشه ای به حداقل برسد، کاهش آلودگی باعث رشد بهتر و تکثیر سریع تر نمونه­ها در محیط کشت می­ شود. کنترل آلودگی­ها به طور معمول با پیش تیمار گیاهان مادری شروع می­ شود.(دبرگ و مین، ۱۹۸۱)^[۲۸]
مرحله ی ۱ : مرحله ضد عفونی سطحی و استقرار ریز نمونه­ها از درخت مادری
اولین مرحله در ریز ازدیادی ضد عفونی سطحی ریز نمونه­ها می باشد. وقتی نمونه ­ای سالم در شرایط استریل قرار می­گیرد، می ­تواند به سرعت تکثیر شود. این مرحله حساس­ترین مرحله در ریز ازدیادی است چرا که اغلب نمونه­ها در این مرحله در بیشتر موارد به علت آلودگی­های میکروبی از بین می­روند. در این مرحله ریز نمونه­ها که به صورت قطعات کوچک تقسیم شده اند با مواد شیمیایی مانند هیپوکلریت سدیم و اتیل الکل ضدعفونی سطحی و بعد از آن چندین بار با آب مقطر استریل آبشویی می­ کنند. بعد از یک دوره کوتاه ۳ تا ۵ روزه آلودگی ریزنمونه­ها در محیط کشت مشخص می­ شود و نمونه­های آلوده حذف شده و نمونه­های سالم واکشت می­شوند. در مرحله ضد عفونی ریز نمونه­ها باید دقت شود غلظت مواد ضدعفونی و مدت زمان استفاده از آن­ها به اندازه­ای نباشد که به بافت ریز نمونه­ها صدمه زده و مرگ سلولی را سبب شده و باعث قهوه­ای شدن و از بین رفتن آن­ها شود. (جورج، ۲۰۰۸ )^[۲۹]
مرحله ۲: تکثیر و پرآوری ریز نمونه­ها
این مرحله که فاز تکثیر است، گیاهچه­های حاصل از استقرار در محیط کشت مخصوص تکثیر می­شوند. هدف اولیه در این مرحله تکثیر ریز نمونه­ها بدون از دست دادن ثبات ژنتیکی آن­ها است. واکشت نمونه­ها که می­ توانند به صورت، جوانه­های جانبی و انتهایی، جنین­های سوماتیکی و دیگر ارگان­ها باشند، در محیط مخصوص تکثیر باعث افزایش تعداد نمونه­ها می­ شود. گاهی اوقات ضروری است که شاخه­ های تکثیر شده به محیط کشت دیگری برای طویل شدن منتقل شوند . طی واکشت­های متوالی مقدار مورد نیاز از اندام گیاهی تولید می­ شود. (موراشیگ ، ۱۹۷۴)
مرحله ۳: ریشه دهی زیر شاخه­ها

اعتماد

کارگزاران نظام ایران افراد مطمئن و دلسوزی هستند و به فکر منافع کشور و مردم هستند.

من قائل به جدایی دین و سیاست مانند نظام سیاسی ترکیه هستم

گرایش سیاسی

از نظر من اصلاح‌طلبان بهتر می‌توانند کشور را اداره کنند

از نظر من اصولگرایان در اداره کشور کارنامه بهتری دارند.

لازم به یادآوری است برای سنجش تأثیر مهاجرت پرسشنامه به گونه ای تنظیم شده است که تغییرات به سمت ارزش های مدرن را نشان دهد به بیان دیگر در صورتی که مهاجران تغییر داشته باشند این تغییر به معنای مدرن تر شدن ارزشهای پاسخگویان می باشد.

۳_۳)جامعه آماری:
مجموعه اشیاء یا نمود هایی که یک یا چند صفت مشترک داشته باشند جامعه آماری می نامند، به عبارت دیگر مجموعه افراد جامعه را که نمونه ای از آن ها بتواند نمایانگر و معرف آنها باشد جامعه آماری می نامند(منصوری فر، ۱۳۸۲ ، ۲ ). جامعه آماری پژوهش حاضر دانشجویان شهرستانی که در دانشگاه های تهران مشغول تحصیلات عالی هستند، می باشد که برای این پژوهش دانشجویان دانشکده حقوق و علوم سیاسی و روانشناسی دانشگاه علامه طباطبایی و دانشجویان دانشکده های حقوق و علوم سیاسی و ادبیات دانشگاه تهران را به عنوان نمونه انتخاب کرده ایم.
۳_۴)حجم نمونه:
تعداد حجم نمونه بر اساس فرمول مورگان محاسبه شده است.
۲
x Np (1_ p)
S= …..……………….
۲ ۲
d (N_ 1) + x
S : تعداد نمونه مورد نیاز است.
N : تعداد اعضای جامعه است.
P: نسبت جمعیت است (این نسبت وقتی ۰.۰۵ باشد حداکثر نمونه مورد نیاز را به دست می دهد).
d: درجه دقت نسبت بیان شده است.
با کمک از کارشناسان گروه های درسی دانشکده هایی از دانشگاه علامه و تهران که به عنوان جامعه آماری انتخاب شدند (دانشکده حقوق و علوم سیاسی و روانشناسی دانشگاه علامه طباطبایی و دانشکده های حقوق و علوم سیاسی و ادبیات دانشگاه تهران )حجم نمونه حدود ۱۱۰۰ نفر است که با بهره گرفتن از فرمول بالا، حجم نمونه این پژوهش ۲۳۰ نفر تخمین زده شده است و بر اساس شیوه تصادفی پیمایش، اطلاعات از نمونه جامعه آماری استخراج شده است.
۳_۵)روایی یا اعتبار پرسشنامه:
مفهوم اعتبار به این سئوال پاسخ می دهد که ابزار اندازه گیری تا چه حد خصیصه مورد نظر را می سنجد. بدون آگاهی از اعتبار ابزار اندازه گیری نمی توان به دقت داده های حاصل از آن اطمینان داشت. برای همین منظور در طراحی پرسشنامه این پژوهش تلاش شد تا از پرسشنامه هایی استفاده شود که در تحقیقات پیشین چندین بار مورد استفاده قرار گرفته اند. همچنین پرسشنامه چندین بار مورد ارزیابی اساتید حوزه علوم اجتماعی قرار گرفت و اصلاح شد و در آخر از نظر و راهنمایی اساتید راهنما و مشاور استفاده شده است. به همین جهت به نظر می آید پرسشنامه از اعتبار لازم و کافی برخوردار است.
۳_۶)ابزار تجزیه و تحلیل اطلاعات:
برای تجزیه و تحلیل داده ها از نرم افزار spss نسخه ۲۱ و آزمون t استفاده شده است و برای ترسیم نمودارها از نرم افزار Microsaft Excel استفاده شده است.
۳_۷)آزمون t :
از آزمون t به منظور بررسی معنی دار بودن ضرایب محاسبه شده، ضرایب همبستگی و مدل های رگرسیونی استفاده می شود. به طور کلی آزمون معنی دار بودن روشی است که با بهره گرفتن از نتایج نمونه درستی یا نادرستی فرضیه ها را در جامعه تعیین می نماید. تصمیم درباره پذیرش یا رد نیز بر اساس مقدار عددی تابع آزمون حاصل از داده های موجود انجام می شود. بر اساس این آزمون چنانچه سطح معنی داری محاسبه شده بیش از ۵ درصد باشد، مقادیر محاسبه شده از لحاظ آماری در سطح اطمینان ۹۵ درصد معنی دار نخواهد بود. به طور رایج در کلیه برآوردها، این آزمون برای بررسی معنی داری ضرایب مدل مورد استفاده قرار می گیرد.
۳_۸)فرضیات پژوهش:
در این پژوهش همانگونه که در فصل اول آمده است یک فرضیه وجود دارد اما با توجه به پیمایشی بودن پژوهش و برای استخراج اطلاعات و طراحی پرسشنامه ناچار شده ایم که فرضیه اصلی را در قالب شش فرضیه عملیاتی و قابل سنجش کنیم. این فرضیات که در این پژهش تحلیل خواهد شد به شرح زیر است:
فرضیه اول: بین جنسیت مهاجران و تغییر ارزش های دینی آنان در اثر مهاجرت تفاوت معنی داری وجود دارد.
فرضیه دوم: بین جنسیت مهاجران و تغییر سبک زندگی آنها در اثر مهاجرت تفاوت معنی داری وجود دارد.
فرضیه سوم: بین جنسیت مهاجران و تغییر ارزش های سیاسی آنها در اثر مهاجرت تفاوت معنی داری وجود دارد.
فرضیه چهارم: بین پایگاه اقتصادی_اجتماعی مهاجران و تغییر ارزش های دینی آنان در اثر مهاجرت تفاوت معنی داری وجود دارد.
فرضیه پنجم: بین پایگاه اقتصادی_اجتماعی مهاجران و تغییر ارزش های سیاسی آنان در اثر مهاجرت تفاوت معنی داری وجود دارد.
فرضیه ششم: بین پایگاه اقتصادی_اجتماعی مهاجران و تغییر سبک زندگی آنها در اثر مهاجرت تفاوت معنی داری وجود دارد.
۳_۹)جمع بندی فصل:
در این فصل به روش شناسی پژوهش پرداخته شد. همانگونه که گفته شد روشی که برای جمع آوری اطلاعات این پژوهش مورد استفاده قرار گرفته، روش پیمایشی است. در این روش مهمترین ابزار گرد آوری اطلاعات پرسشنامه است. در این فصل به طراحی پرسشنامه بر اساس متغیر های مستقل شامل جنسیت و پایگاه اقتصادی_اجتماعی مهاجران و متغیر های وابسته شامل ارزش های سیاسی، دینی و سبک زندگی مهاجران اشاره شد. همچنین متغیر های مستقل و وابسته تعریف نظری و عملیاتی شدند. لازم به یادآوری است که متغیر های وابسته نیاز به خرد شدن یا به اصطلاح عملیاتی شدن داشته و هرکدام به چند متغیر یا گویه خردتر تقسییم شده اند که برای تحلیل اطلاعات استخراجی از پرسشنامه، میانگین گویه های هر متغیر وابسته ارائه و تحلیل می شود. در آخر به اعتبار پرسشنامه، حجم نمونه و فرضیات پژوهش پرداخته شد که شامل شش فرضیه می شود و در بالا مفصلا آمده است.
فصل چهارم:
یافته ها
و
تحلیل یافته ها
مقدمه:
پردازش اطلاعات در عین حال که یکی از مراحل اساسی روش های تحقیق به شمار میآید، به عنوان یکی از مهمترین برهههای تخصصی هر پژوهش علمی مطرح میباشد.
جداول از مهمترین ابزارها برای سنجش و اندازه گیری داده های یک تحقیق انسانی- اجتماعی به شمار میآیند. هدف نهایی جداول، کمی و سنجش پذیر ساختن واقعیت مورد مطالعه تا سر حد امکان و ارائه تصویری دقیق از آن است.
این فصل در دو بخش اصلی شامل تحلیلهای توصیفی و تحلیلهای استنباطی ارائه میشود.

نکته: بایستی دقت شود که غلظت TAE بافر تانک با غلظت مورد استفاده آن برای ساخت ژل یکسان باشد و اینکه نباید غلظت بافر بیشتر از ۱X باشد زیرا در آن صورت طبق قانون اهم (V=q X R) مقاومت افزایش یافته و تولید حرارت بیشتر می‌شود که سبب اشکال در روند الکتروفورز و حرکت باند‌ها شده و باعث انتشار^[۵۶] باندها وکج شدن آنها می‌شود.

میزان ۵ میکرولیتر از محصول PCR، با ۱ میکرولیتر بافر بار کننده ۶X(نسبت ۱ به ۵ ) مخلوط کرده و به آرامی به درون چاهک ژل منتقل­ شد.
جهت محاسبه اندازه قطعات DNA، در چاهک اول از مارکر صد زوج بازی (GeneRuler DNA ladder plus, 100bp) استفاده­ شد. الکتروفورز ژل آگارز با شدت جریان حدود ۹۵ ولت به مدت۵۰ دقیقه صورت پذیرفت. در این مدت زمان، DNA به علت داشتن بار الکتریکی منفی به سمت قطب مثبت حرکت می­ کند. میزان حرکت DNA در بستر ژل بر اساس حرکت رنگ موجود در بافر بار کننده (که مربوط به رنگ برمو فنل بلو می­باشد) ارزیابی­شده بطوریکه در مدت زمان الکتروفورز (حدود۵۰ دقیقه)، حداقل دو سوم طول ژل را طی ­کند. در پایان کار تحت تابش نور ماورا بنفش دستگاه ترانس ایلومیناتور در طول موج۳۲۰ نانومتر، الگوی باندهای DNA نمونه­ها نشاندار و قابل رویت می_­گردد.

۱۳-۲-۳- شناسایی کاست ژنی اینتگرون

پس از انجام واکنش PCR برای ژنهای اینتگراز ۱ و ۲ بر روی نمونه‌های DNA استخراج شده که مقاومت دارویی چندگانه داشتند (MDR) و بررسی وجود یا عدم وجود آن ژنها در محصولات واکنش زنجیره‌ای پلیمراز با بهره گرفتن از تفکیک محصولات بر روی ژل آگارز، نمونه‌هایی که دارای ژن اینتگراز ۱ بودند، برای بررسی وجود کاست ژنی کلاس ۱ اینتگرون‌ها و تعیین الگوی باندهای آنها، مجددا با روش PCR با پرایمر های سنتز شده برای کاست ژنی کلاس ۱، مورد آزمایش قرار گرفتند.
نمونه‌هایی که دارای اینتگراز کلاس دو بودند به ۲ علت مورد بررسی وجود کاست ژنی کلاس ۲ قرار نگرفتند:
ترکیب نسبتا ثابت کاست ژنی کلاس ۲ اینتگرون‌ها که در اکثر مواقع حاوی همان ۳ ژن مقاومت کلاسیک خود (مقاومت به استرپتوتریسین، مقاومت به استرپتومایسین/اسپکتینومایسین، مقاومت به تری‌متوپریم) است
دیگر اینکه واکنش PCR با پرایمرهایی که در این پایان نامه و بر اساس منابع و کارهای قبلی برای کاست ژنی کلاس ۲، طراحی شده بود، با غلظت های متفاوت Mgcl2، و تحت شرایط مختلف دمایی، Set up نشد.
جدول۱۴-۳: ساخت محلول کار آماده جهت انجام PCR برای شناسایی کاست ژنی کلاس۱ اینتگرون

* DNA استخراج شده با مقادیر ۴ میکرولیتر به هرتیوب واکنش اضافه گردید.

۱۴-۲-۳- انجام واکنش PCR برای شناسایی کاست‌های ژنی اینتگرون کلاس ۱

۱-۸- محدوده زمانی
دوره ‌زمانی مورد بررسی در این پژوهش ، یازده سال (۱۳۸۰ الی ۱۳۹۰) می‌باشد.
با توجه به مجموعه شرایط فوق و به روش حذفی، تعداد ۱۱۰ شرکت در دوره زمانی تحقیق به عنوان نمونه انتخاب شدند.
۱-۹- روش گردآوری داده‌ها
اطلاعات مبانی نظری و تئوری تحقیق به روش کتابخانه ای و با بهره گرفتن از کتب و مقالات فارسی و لاتین جمع آوری شده و براساس روش بررسی میدانی اطلاعات مالی شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران و سایر بانک‌های اطلاعاتی همچون نرم افزارهای مربوط به سازمان بورس مانند تدبیر پرداز جمع آوری خواهد شد .
۱-۱۰- روش های آماری مورد استفاده در پژوهش
برای اندازه گیری نسبت های مالی مطرح در این پژوهش از روش ها و مدل های مطرح در کتب مدیریت مالی استفاده می کنیم و نهایتاً با بهره گرفتن از چهار مدل الگوریتم درخت تصمیم (CHAID, C5.0 , C&RT , QUEST) و با توجه به تحلیل حساسیت و استفاده از آماره های صحت کلی، AUC (محدوده زیر منحنی ROC)، فراخوانی و دقت و معیارF اعتبار و دقت مدل ها و همچنین نسبت های موثر بر عملکرد را شناسایی می کنیم. برای این منظور از نرم افزار ۱۴٫۲Clementine و spss21 استفاده می کنیم.

۱-۱۱- واژه‌های کلیدی
نسبت سود قبل از مالیات به حقوق صاحبان سهام، نشان می دهد که در قبال حقوق صاحبان موسسه چند درصد سود، نصیب آنان شده است از نقطه نظر صاحبان سهام این نسبت اهمیت بسیاری دارد.
حاشیه سود خالص، نشان می دهد که چه مقدار از هر ریال فروش بعد از تمام هزینه ها باقی می ماند. به طور قطع هر چه نسبت حاشیه سود بزرگتر باشد مطلوب تر است.
سود هر سهم: نشان دهنده میزان سود هر سهم عادی از سود خالص کسب شده شرکت می باشد.
بازده دارایی ها، یکی از آزمون‌های مهم توانایی مدیریت در کسب بازده مربوط به منابع در اختیار وی، نرخ بازده کل دارایی‌ها است. رقم سود قابل استفاده در محاسبه این نسبت سود عملیاتی است، زیرا هزینه بهره و مالیات به وسیله عواملی غیر از کاربرد موثر منابع تعیین می‌شوند. سود عملیاتی در طی سال کسب می‌شود. بنابراین، باید با متوسط سرمایه‌گذاری در دارایی‌ها در طی سال مربوط باشد.
بازده حقوق صاحبان سهام، عبارتست از سود خالص متعلق به سهام عادی تقسیم بر حقوق صاحبان سهام عادی. این نسبت بیانگر کارآیی عملیاتی، کارآیی استفاده از دارایی ها و درجه اهرم مالی است.
۱-۱۲- ساختار پژوهش
در این فصل کلیاتی درباره پژوهش شامل مقدمه‌، مسأله پژوهش، ضرورت پژوهش، هدف پژوهش، فرضیه‌های پژوهش و روش پژوهش بیان شد. در بخش مربوط به روش پژوهش به تشریح جامعه آماری، نمونه آماری، دوره ی پژوهش، روش جمع‌ آوری داده‌ها و تعریف متغیرها پرداخته شد. در قسمت روش تجزیه و تحلیل آماری داده‌ها و آزمون فرضیه‌ها، روش‌های آماری مورد استفاده برای تجزیه و تحلیل اطلاعات بیان گردید. در ادامه به تعریف واژه‌های کلیدی مورد استفاده در این پژوهش پرداخته شد.
موضوع فصل دوم بیان مبانی نظری پژوهش و بررسی پژوهش‌های گذشته است.در ابتدا کلیاتی در باره دیدگاه های عملکرد واحد تجاری و تکنیک های داده کاوی مطرح می شود. در بخش آخر فصل، به مرور خلاصه‌ای از برخی پژوهش‌های انجام شده در این زمینه پرداخته می‌شود.
در فصل سوم روش پژوهش شامل فرضیه‌های پژوهش، تعریف متغیرهای مستقل و وابسته و نحوه محاسبه آن ها، جامعه آماری، روش جمع‌ آوری اطلاعات و روش آماری مورد نظر برای تجزیه و تحلیل اطلاعات بیان می‌شود.
موضوع فصل چهارم، تجزیه و تحلیل فرضیه‌های پژوهش و تفسیر نتایج حاصل با بهره گرفتن از نرم‌افزار ۱۴٫۲Clementine و spss21است.
در فصل پنجم بحث و نتایج، محدودیت‌ها و پیشنهادهای پژوهش بیان می‌شود.
فصل دوم
مبانی نظری و پیشینه پژوهش
۲-۱- مقدمه
در فصل قبل مطالبی پیرامون پژوهش از قبیل تشریح و بیان موضوع پژوهش، اهمیت و اهداف پژوهش، ضرورت انجام پژوهش و روش پژوهش بیان شد.
بسیاری از اشخاص و گروه ها از جمله مدیران، مالکان، سرمایه گذاران بالقوه و بالفعل، اعتبار دهندگان و وام دهندگان (با توجه به محدود بودن منابع و ضرورت تخصیص بهینه آن) می کوشند تا نوعی از سرمایه گذاری را شناسایی، ارزیابی و انتخاب کنند که بهترین بازده اقتصادی را به همراه داشته باشد. از این رو، ارزیابی عملکرد واحدهای اقتصادی جهت تصمیمات آگاهانه و تعیین میزان دستیابی به اهداف تعیین شده از اهمیت بسیاری برخوردار است. ارزیابی مستمر عملکرد مدیران ارشد در جهت اتخاذ تصمیم های درست درارتباط با تخصیص های آینده کمک می کند. همچنین ارزیابی و سنجش عملکرد یک مکانیزم نظارتی است که توسط مالکین شرکت ها به جهت جدایی مالکیت از مدیریت به کار گرفته می شود.
به این ترتیب با توجه به موضوع پژوهش، مباحث زیر در این فصل به تفکیک طرح می شوند:
۲-۲- دیدگا های ارزیابی عملکرد شرکت
۲-۳- نسبت های مالی (شاخص های شرکتی)
۲-۴- داده کاوی و تکنیک های مرتبط به آن
۲-۵- بررسی سوابق تاریخی مرتبط با پژوهش حاضر.
۲-۲- دیدگاه های مختلف ارزیابی عملکرد واحد تجاری
سهامداران به عنوان مالکان واحد تجاری در پی افزایش ثروت خود هستند و با توجه به این که افزایش ثروت، نتیجه عملکرد مطلوب واحد تجاری است ارزشیابی واحد تجاری برای مالکان دارای اهمیت فراوان است(حیدرپور، مستوفی،۱۳۸۸). دیدگاه های مختلف ارزیابی عملکرد در گروه های زیر بررسی می شوند.
۲-۲-۱- روش هایی که در آن از اطلاعات حسابداری استفاده می شود.
یکی از پیامدهای سیر تحول حسابداری استفاده از نسبت های مالی جهت ارزیابی عملکرد و تجزیه و تحلیل صورت‌های مالی است که پیدایش آن ها به اواخر قرن نوزدهم میلادی بر می گردد. اطلاعات حسابداری مهمترین بخش اطلاعاتی در یک ارزیابی عملکرد به حساب می آید و در تمامی معیارها و مبانی یک اصل اساسی و انکار‌ناپذیر است. یکی از انواع تجزیه و تحلیل ها، تجزیه و تحلیل نسبت های مالی است که خود نوعی معیار ارزیابی عملکرد می‌باشد و بنیان آن به صورت های مالی شامل، ترازنامه، صورت سود و زیان و صورت گردش وجه نقد بستگی دارد(عبدالهی نژاد،۱۳۷۶).
۲-۲-۱-۱- ROA^[3] (نرخ بازده دارایی ها)
این معیار ،کارایی مدیریت در استفاده از دارا یی های شرکت به منظور ایجاد سود ویژه را نشان می دهد(سعیدی و ابوجعفری،۱۳۸۸). این نسبت نشان می دهد که به ازای هر ریال دارایی چند ریال سود ایجاد شده است.
فرمول محاسباتی به شرح زیر است: (کاشانی پور و رسائیان،۱۳۸۸)
۲-۲-۱-۲- ^[۴]ROE (بازده حقوق صاحبان سهام)
بازده حقوق صاحبان سهام یا نرخ بازده ارزش ویژه میزان سود خالص ایجاد شده در مقابل هر یک ریال حقوق صاحبان سهام (منابعی که سهامداران در اختیار شرکت قرار داده اند) است که افزایش یا کاهش در این نسبت سبب ایجاد تغییرات در میزان سودآوری سهامداران شرکت می شود. از آنجایی که معمولاً هدف مدیریت تحصیل حداکثر بازده برای سرمایه گذاران در واحد تجاری است، این نسبت یکی از معیارهای سنجش موفقیت واحد تجاری در دستیابی به هدف مزبور محسوب می شود و معمولاً کاربران در تصمیم گیری های خود توجه خاصی به آن دارند. درواقع این نسبت ارتباط سود شرکت و حقوق صاحبان سهام را منعکس می کند(رضا تهرانی،۱۳۸۴).
ROE نرخ بازده حقوق صاحبان سهام، یکی از نسبت های سود آوری است که از طریق تقسیم سود بعد از مالیات بر حقوق صاحبان سهام به دست می آید. از ROE برای به دست آوردن سود حسابداری استفاده می شود و از جهتی به سود حسابداری ایراداتی وارد است؛ ازجمله این که سود حسابداری تحت تاثیر احتساب جریان های خروجی وجه نقد به عنوان هزینه جاری یا دارائی است و همچنین سود حسابداری با انتخاب روش های حسابداری توسط مدیریت تغییر می کند یا به عبارت دیگر مدیریت از توانایی همگون سازی سود برخوردار است(نظریه ۱۳۷۹). بازده دارایی ها نشانه ای مفید از موفقیت مالی است زیرا نشان می دهد که آیا شرکت بدون تزریق سرمایه در حال افزایش سود خود است یا نه. رشد مداوم بازده دارایی نشانه ای است از این که مدیریت پول بیشتری به سهام‌دار‌ها می‌دهد. به زبان ساده، ROE نشان می دهد مدیریت چطور پول سرمایه گذاران را در امور تجاری و تولیدی به کار‌انداخته است. اما واضح است که یک شرکت بدون افزایش نقدینگی خود نمی تواند بازده خود را سریع تر از ROE کنونی اش افزایش دهد. این به آن معناست که شرکتی با ROE 15درصد، بدون استقراض با فروش سهام بیشتر نمی‌تواند بازده خود را سریع تر از ۱۵ درصد در سال افزایش دهد. اما استقراض یا فروش سهام بیشتر، هزینه هایی دربردارد. پرداخت سود برای وجه استقراض شده، درآمد را کاهش می دهد و فروش تعداد بیشتری سهم به سبب بالا‌بردن تعداد کل سهم ها در دست سهام داران، سود هر سهم (EPS) را کاهش می دهد. بنابراین ROE حد سرعت نرخ رشد شرکت است به همین دلیل مدیران مالی از آن به عنوان معیاری برای تعیین پتانسیل رشد یک شرکت استفاده می کنند. در واقع بسیاری از کارشناسان هنگام ارزیابی گزینه های مختلف سرمایه گذاری، ۱۵ درصد ROE را حداقل مقدار قابل قبول برای این شاخص شرکت معرفی می کنند.
۲-۲-۲- روش هایی که در آن از اطلاعات حسابداری و بازار استفاده می شود.
کلیه نسبت هایی که به نسبت های ارزشیابی مشهور هستند در این دسته قرار می گیرند. این نسبت ها با ترکیب معقول ریسک و بازده از طریق اطلاعات بازار و نیز ترکیب آن با اطلاعات حسابداری مبنای ارزشیابی مناسبی جهت ارزیابی عملکرد شرکت ها را فراهم می کند(کاشانی پور و رسائیان،۱۳۸۸).
۲-۲-۲-۱- نسبتQ توبین
این نسبت توسط اقتصاددانی به نام جیمز توبین^[۵] در سال ۱۹۶۹ ارائه شد. این نسبت حاصل تقسیم ارزش بازار شرکت بر ارزش دفتری آن است. هر چه این نسبت از یک بیشتر باشد، وضعیت شرکت مطلوبتر است(حیدرپور، مستوفی،۱۳۸۸). با گذشت زمان به این مدل انتقاداتی وارد شد، از جمله استفاده از ارزش دفتری در مخرج کسر و در نظر نگرفتن ارزش دارایی های نا مشهود. بنابراین در سال ۱۹۷۸، جیمز توبین مدل قبلی خود را اصلاح کرد. در مدل جدید، ارزش بازار شرکت بر ارزش جایگزینی دارایی ها تقسیم می شود(حیدرپور، مستوفی،۱۳۸۸).
از جمله مزایای نسبت Q توبین می توان به سادگی در فهم برای استفاده کنندگان و تحلیل گران مالی، سادگی محاسبه و سهولت دسترسی به اطلاعات مورد نیاز برای محاسبه اشاره نمود(صالحی،۱۳۸۰).
یکی از فرمول محاسباتی پر کاربرد آن به شرح زیر است: (کاشانی پور و رسائیان،۱۳۸۸)
که در آن MV ارزش بازار شرکت،BV ارزش دفتری دارایی ها و Debt بدهی شرکت می باشد. برای این نسبت، فرمول ها و روش های دیگری هم وجود دارد که برخی از آن ها به شرح زیر است: (مرادی و پور حسن،۱۳۸۹)
VOSI : ارزش سهام عادی در پایان سال EMVOPSI: برآورد ارزش بازار سهام ممتاز در پایان سال : BVLTI: ارزش دفتری بدهی های بلند مدت در پایان سال BVCLI: ارزش دفتری بدهی های جاری در پایان سال BVTAL: ارزش دفتری کل دارایی ها در پایان سال
ویژگی: این مدل، Qتوبین ساده است، سهولت محاسبه و در دسترس بودن اطلاعات، مزیت آن است و استفاده از ارزش های تاریخی، بعنوان ایراد آن مطرح است.

استراتژی عملیات تدافعی در واقع، نوعی خرید زمان در ازای اعطای مکان و پس از آن زمان برای مهیا کردن شرایط مساعد برای حمله از طریق خسته کردن دشمن و سوق دادن آن به ارتکاب اشتباهاتی که آنگاه بتوان از آن به نفع خود بهره برداری کرد، به شمار میآمد. (جانستون،۱۳۹۰: ۳۷۴) بر اساس این مفهوم، در دوره اولیه ضعف استراتژیک، میتوان به عقب نشینیها اتکا کرد و امیدوار بود که دشمن در عمق به دام میافتد یا قدرت آن در اثر تهاجمهای متقابل کوچک در چارچوب دفاع استراتژیک به تدریج تحلیل میرود. به محض این که موازنه نسبی قدرت- در اینجا ترکیبی از متغیرهای انسانی و مادی به نفع ما تغییر میکند، باید به حمله روی آوریم. نقطه پایان این حمله نابودسازی (انهدام) توانایی جنگیدن دشمن است. کل این فرایند- از دفاع استراتژیک تا هجوم استراتژیک، دفاع فعال نامیده میشود. نیاز ابزاری به قالبدهی اقدامات خودمان به عنوان اقداماتی تدافعی و عادلانه- موضعی که جایگاه مهمی برای جلب حمایت و همراهی سیاسی مردمی دارد- لاجرم این اصطلاح را ایجاب میکند. اصطلاح دفاع فعال احتمالا در یک سطح نمادین عمیقتر نیز اهمیت دارد. مفهوم جنگ عادلانه مستلزم آن است که اقدامات تهدیدزای دشمن نه ناشی از وضعیت بیرونی بلکه برخاسته از سرشت ذاتی او و بدین سان از نظر اخلاقی غیرقابل قبول تعریف شود. بر این اساس، ماهیت دشمن، این است که تهدید میکند و ما باید در برابر او از خود دفاع کنیم. (جانستون،۱۳۹۰: ۳۷۶) تغییر جهتگیری از دفاع استراتژیک به تهاجم استراتژیک باید تنها در زمانی صورت گیرد که شرایط نیز مهیا و مساعد باشد، یعنی وقتی موازنه نسبی انواع و اقسام توانمندیها به نفع خودمان تغییر یافته باشد.

بنابراین، دفاع فعال از نظر متفکران استراتژیک چین به عنوان یک اصل استراتژیک کلیدی و ایدهای نسبتا جدید محسوب میشود. این ایده راهنمای مهمی در دوران مائو و دنگ بود و در قرن ۲۱ نیز اهمیت خود را حفظ خواهد کرد. به نظر دنگ شیائوپینگ، دفاع فعال فی نفسه و صرفا دفاع نیست بلکه تهاجمات دفاعی را نیز در بر میگیرد. دفاع فعال شامل حمله در برابر حمله دیگران نیز میشود. ژنرال ارشد ارتش چین، وانگ نای مینگ، توضیح میدهد که دفاع فعال متضمن آن است که ماهیت استراتژی نظامی ما نه تنها دفاعی است، بلکه در مواقع لزوم ، فعال نیز میباشد. این امر مستلزم همگرایی ارگانیک دفاع و تهاجم و حصول اهداف استراتژیک دفاعی از طریق حمله فعال است. در شرایط مقتضی، دفاع استراتژیک باید به ضد حمله و تهاجم منجر شود. در این جا مرز بین دفاع و حمله کدر و مبهم است. در واقع دفاع فعال، ضربه اول را منتفی نمیداند. (اسکوبل،۲۰۰۵: ۴)
در مقام نتیجه گیری از این فصل میتوان چنین بیان داشت که چین همواره با تقابل موضوع آرمانگرایی کنفوسیوسی و واقعگرایی روبرو بوده است. همچنان که این موضوع در افکار دنگ نیز مورد توجه است. او و همکارانش دریافتند که اگر بخواهند به آرمانهای خود دست یابند ناگزیر باید واقعیات را نیز بپذیرند. یکی از این واقعیات وجود نظام سرمایه داری و راهکارهای مقابله با آن بود. برای رسیدن به اهداف سوسیالیستی، آنها بایست ابزارهای نظام سرمایه داری را بدست میآوردند. لذا برای آنان هدف، وسیله را توجیه می نمود. درکل به نظر میرسد برای چینیها، پیروزی واقعگرایانه درکنار پیروزی طبق فرهنگ کنفوسیوسی به یک میزان اهمیت دارد. (دلیوس،۱۹۹۴: ۱۱) همچنان که روبرت جی ساموئلسون اخیرا نوشته است: سیاستهای چین منعکسکننده این مفهوم است که «چین نخست… از نظم موجود حمایت میکند و آنرا میپذیرد وفتی که به آن نیاز دارد، در غیر این صورت نقش خود را با قوانین خودش بازی میکند.»
با توجه به مطالب مذکور میتوان بیان داشت که مهمترین مولفه های سیاست خارجی چین متاثر از فرهنگ استراتژیک این کشور به صورت زیر بر شمرده می‌شود:
۱- توقف استقلال‌طلبی و پیشرفت فرایند الحاق (تایوان)، حفاظت و مقاومت در مقابل تهاجم و دفاع از حاکمیت ملی، انسجام سرزمینی و منافع ساحلی (دریایی)؛
۲- حفاظت از منافع مربوط به توسعه ملی، بسط توسعه اقتصادی و اجتماعی در تمام حوزه‌ها و تداوم مسیر منسجم و پایدار افزایش قدرت ملی؛
۳- مدرنیزه کردن دفاع ملی با توجه به شرایط داخلی و روندهای توسعه نظامی در جهان، جهت هماهنگ کردن توسعه اقتصادی و نظامی و نیز بهبود قابلیت‌های دفاعی در عصر اطلاعات؛
۴- تداوم ثبات اجتماعی و نظم عمومی در جهت حفاظت از حقوق و منافع سیاسی، اقتصادی و فرهنگی آحاد ملت چین؛
۵- تداوم سیاست خارجی مستقل بر مبنای صلح و نیز مفهوم جدید امنیت (بر پایه برابری، اعتماد متقابل، منافع متقابل و هماهنگی)، در جهت نیل به امنیت پایدار در محیط پیرامونی و بین‌المللی. ( شریعتی نیا، ۱۳۸۳)
بدین ترتیب در نتیجه بحث میتوان گفت که فرهنگ استراتژیک چین از یک فرهنگ استراتژیک ستیزه جویانه به سمت یک فرهنگ استراتژیک همکاری جویانه و صلح طلبانه تغییریافته است. لذا، هم زمان، همان طور که فرهنگ استراتژیک چین در حال تغییر است، رهبران این کشور نیز هر چه بیشتر به سمت پذیرش هنجارها و ارزشهای لیبرالیسم پیش می روند. مکانیسمی که در این رابطه مد نظر است، تنها بحث منابع مادی نیست. بلکه منظور پروسه ای از جامعه پذیری است که بازتابی از میل چین برای مطرح شدن به عنوان یک کشور مدرن و پیشرفته است. علاقه چین به ورود به انواع سازمان های بین المللی نشان از آن دارد که رهبران چین بیش از پیش به محرک های اجتماعی حساس شده اند و از اینکه دوباره در این نظام منفور باشند، می ترسند. این در حالی است که در چند سال گذشته رهبران چینی از ترس آنکه مبادا اصول این نهاد ها آزادی عملشان را سلب کند، از عضویت به آن ها سر باز می زدند. مشارکت و تغییر هنجارها، به طور دو طرفه، توانمندتر میشوند. هر چه چین بیشتر در نهاد های منطقه ای و جهانی مشارکت داشته باشد، باورها و انتظارات رهبران این کشور نیز بیشتر از همیشه با اصول و قواعد آن نهاد ها خود را سازگار می کنند. (فردبرگ،۲۰۰۵: ۴۵-۷)
نمودار مولفه های شکل دهنده به فرهنگ استراتژیک چین را به شکل زیر میتوان ترسیم نمود.
فرهنگ استراتژیک چین
سطح نظامی
سطح ملی
صلح امری با ارزش است.
ادراک تهدید
هدف اصلی استراتژی رسیدن به اهداف است
چین به لحاظ فرهنگی برتر است.
ماموریت نظامی چین حفاظت از تمامیت ارضی است.
جایگاه ملی چین، پادشاهی میانه است.
دفاع فعال
چین باید داخل را متحد کند و ازمداخلات خارجی رها شود.
جنگ عادلانه
گرایش به تمرکز گرایی در عرصه تصمیم گیری
اگرکسی به ما حمله نکند ما نیز حمله نمیکنیم
جنگ هزینهبر، مخرب و منجر به اختلاف ونفاق داخلی میشود.
بی اعتمادی به سایر کشورها
هرگز به دنبال هژمونی نباشید.
فصل پنجم: فرهنگ استراتژیک و سیاست خارجی چین در خاورمیانه
گفتار اول: فرهنگ استراتژیک و سیاست خارجی چین
فرهنگ خصوصا در کشوری مانند چین با تمدن باستانی و سنت استراتژیک که به هزاران سال پیش باز میگردد، عتصری قدرتمند و با نفوذ محسوب میشود. بر همین اساس، میتوان از این مقوله جهت ارزیابی مشی استراتژیک چین بهره برد. اندیشمندان و سیاستگذاران چینی مکررا اظهار میدارند که رفتار و سیاست گذشته و حال آنها مشروط به فلسفه سنتی خاص چین در مورد روابط بین الملل است. یکی از متفکران نظامی چینی، ژنرال لی. جی. جان، معاون پیشین آکادمی علوم نظامی، استدلال میکند که فرهنگ ریشه و بنیان استراتژی است. تفکر استراتژیک در فرایند تاریخ تحول خود به درون فرهنگ یک کشور یا ملت راه مییابد. فرهنگ استراتژیک هیچ کشور یا ملتی نمیتواند جز حاصل سنتهای فرهنگی باشد که به شیوهای ناخودآگاه و پیچیده تعیین کننده استراتژی است. در واقع نخبگان چینی بر این باورندکه فرهنگ، تاثیری اساسی بر رفتار استراتژیک کشورها دارد. بر این اساس، برداشت چین از سایر کشورها نیز از اهمیت خاصی برخوردار است. چنین برداشتی، مشروط به تفسیر چین از فرهنگ دیگران است. تصاویر فرهنگی سایر کشورها، به ویژه تصاویر فرهنگهای استراتژیک کشورهای دیگر، تاثیر قابل ملاحظه ای بر ارزیابی چین از تهدیدهای بالقوه و بالفعل در محیط بین الملل دارد.
به طور اصولی، در رفتارهای خارجی است که یک دولت تمامیت تاریخی خود را که ملت نیز بخشی از آن- و بخش مهمی- میباشد، تجلی میدهد، بویژه در جنگ، این تجلی به کمال میرسد. تمامیت حضور ملت در اقدامهای دولت از شاخصه های دوران جدید است و مشخصا از جنگ اول به این سو، در رفتارهای خارجی اغلب دولتها، میتوان توانایی های یک ملت را به عنوان پشتوانه آن رفتارها در نظر آورد. سیاست خارجی چین نیز به گونهی خاص خود، مصداقی از این واقعیت است. به طور مشخص، چین کشوری است که هنگام سخن گفتن از تاثیر عوامل فرهنگی بر سیاست خارجی، اغلب مورد اشاره قرار میگیرد. هویت در حال احیای جامعه و سیاست چین به خوبی مفاهیمی همچون ناسیونالیسم، فرهنگ کنفوسیوسی، نوعی گرایش غیرهجومی به تغایر از اقوام بیگانه و به ویژه غربیها، مصلحت گرایی ، ماده گرایی فلسفی (گرایشهای شدید این جهانی همچون رفاه، دارایی و غیره) را شامل میگردد. این هویت در حال احیاء بدون تغافل از پایبندی به استلزامات توسعهی اقتصادی، به تعبیری، ماهیت تاریخی سیاست خارجی چین مدرن را ایجاد کرده و در همین عرصه نیز خود را جاری میسازد. تقریبا بر حسب اجماع در چین، سیاست خارجی تداوم فرهنگ و تمدن این کشور است، کشوری که به گفتهی لوسین پای نه ملت- کشور، که یک کشور- تمدن است. در یک کلام، سیاست خارجی چین مبتنی بر ویژگیهای فرهنگی و قومی غلیظی است. یک سیاست خارجی از این گونه، بی شک مبتنی بر طرز تلقیها و برداشتهای خاص و تعیین کنندهای نسبت به جهان خارج و سیاستهای بین المللی است. اگر دیدگاه های اساسی و پایدار در سیاست خارجی چین، قدرتمندانه از سابقهی فرهنگی و قومی این کشور ناشی میشود، پس میتوان اندیشیدکه در درازمدت پیکره یا نظامی از تلقیات خاص چینی نسبت به جهان خارج پدید میآید.
هم چنانکه پیش از این نیز گفته شد، فرهنگ استراتژیک چین از فرهنگ سنتی ۵ هزار ساله چین سرچشمه گرفته و اخلاق ملی و ارزش و احساس روانی خاص ملت چین را منعکس می کند. هسته عمده فرهنگ استراتژیک سنتی چین مفاهیم “صلح هماهنگ” و "میانه روی” است. اولی بر «صلح ولی یکسان نبودن» و همزیستی تأکید کرده و با جنگ و لشکرکشی مخالفت می کند؛ دومی طرفدار «بی طرفی » ، «نه گذشتن و نه رسیدن» بوده و بر اصل اخلاقی «آنچه به خود نمی پسندی، به دیگری روا مدار» تأکید میکند. دکترین “میانه روی” تعیین میکنند که خصلت فرهنگ استراتژیک و ماهیت فلسفه دیپلماسی چین حتما وحدت ، صلح طلبی ، ایده آلیسم و اخلاق است. در دوران معاصر ، هر چند مبارزات صد ساله چین علیه امپریالیسم و استعمار برای استقلال و یکپارچگی کشور ، دارای عوامل فرهنگ جنگی بود ، ولی روحیه فرهنگ استراتژیک سنتی چین و ژن فرهنگی آن از بین نرفت. پس از تأسیس چین جدید در سال ۱۹۴۹، بویژه پس از تنظیم استراتژی کشوری در سال ۱۹۷۸، صلح طلبی و ایده آلیسم و اخلاق گرایی در فرهنگ استراتژیک چین مجددا برجسته شد. فرهنگ چین پس از آزمایش سخت تاریخی و اصلاح ایده های معاصر، هم فرهنگ سنتی و هم تحولات معاصر را نشان می دهد. «۵ اصل همزیستی مسالمت آمیز»، سیاست خارجی چین مبنی بر «حسن همجواری، آرامش همجواری و ثروتمندی همجواری»، طرح و توسعه عقیده امنیت جدید چین، همه نشانگر برگشت فرهنگ سنتی چین در زمان معاصر است. بویژه ایده جدید مطرح شده در سالهای اخیر از سوی محافل استراتژیک چین مبنی بر"صلح و پیشرفت"، روشنگر تحول و نوسازی فرهنگ استراتژی سنتی چین در زمان معاصر است. در حال حاضر، وظیفه عمده محافل استراتژی چین این است که بر اساس فرهنگ استراتژی سنتی چین، بر طبق نیازهای اوضاع جهان کنونی و رشد چین در حال توسعه، تا حد امکان منابع فرهنگ استراتژی سنتی چین را جمع آوری و تنظیم کنند تا فرهنگ استراتژی و ایده دیپلماسی چین نه تنها چین را برای رسیدن به هدف استراتژی چین در حال توسعه هدایت کند، بلکه بتواند خدمات شایسته خود را برای نوسازی اصول اساسی روابط بین المللی کنونی ارائه دهد. فرهنگ چین نیز باید ارزش های عدالت، برابری، انصاف را افزایش دهد تا فرهنگ چین در جهان عمومی گردد. (جیان بو،۲۰۰۶)
از منظر دکترین فرهنگی مین (Mean) ، یعنی فلسفه سنتی چین درباره چگونگی استفاده از قدرت و نفوذ، یکی از ارزش‌های اصلی و مهم در فرهنگ چین است. ماهیت دکترین مین روابط متوازن انسان و انسان، انسان و جامعه، انسان و طبیعت و روابط متوازن میان کشورها محسوب می‌شود. تحقق و فعلیت بخشیدن به دکترین مین برمی‌گردد به سازگاری سیاه و سفید، ین (yin) اصل مونث یا منفی در طبیعت و یانگ (yang) اصل مذکر یا مثبت در طبیعت، چپ و راست، خیر و شر، آنها و ما. بر اساس دکترین مین، کمال مطلوب زمانی است که همه طرف‌ها به یک برابری مقبولی برسند. در بستر روابط بین‌الملل، دکترین مین به جهانی اشاره می‌کند که وحدت تضاد نه صلح مطلق یا آشوب مطلق را با آغوش باز می‌پذیرد. کنفوسیانیسم بر روابط دوستی و صمیمانه کشورها با یکدیگر تاکید می‌کند و معتقد است که مهربانی و محبت پادزهر سنگدلی و قساوت است. بنابراین، روابط متوازن می‌تواند با منافع تجاری میان کشورها حفظ شود. (قهرمان پور بناب،۱۳۹۰: ۱۷۸)
بنابراین، مورد چین نشان میدهد که فرهنگ استراتژیک متغیر بیاهمیتی در تحلیل رفتار استراتژیک نیست. چرا که، حداقل درمورد چین، مجموعه دراز مدت، عمیقا دیرپا وکم و بیش منسجمی از مفروضات در مورد محیط استراتژیک و بهترین ابزارهای مواجهه با آن وجود دارد. وانگهی، به نظر میرسد این مفروضات درادوار تاریخی گوناگون نیز تاثیر چشمگیری بر انتخاب استراتژیک کلان دارند. این مفروضات نظامی باوری در تمام نظامهای دولتی در تاریخ چین- از دوره آنارشیک دولتهای در حال جنگ گرفته، تا نظام دولتی سلسله مراتبی امپراتوری چین و دوران پس از جنگ سرد که وابستگی متقابل بیش از پیش تقویت میشود- پابرجا ماندهاند. در دهه های ۱۹۸۰ و ۱۹۹۰، حتی وقتی اقتصاد چین هر روز بیش از پیش در درون اقتصاد جهانی ادغام شده است، حتی وقتی نهادهای اقتصادی بین المللی نقش فزاینده ای در پیشبرد استراتژیهای توسعه چین ایفا میکند و حتی وقتی چین با کمخطرترین محیط تهدید از سال ۱۹۴۹ روبهروست، قواعد قدرتمداری متصلبانه در تصمیم گیری همچنان رویکرد مسلط رهبری (رهبران) چین در سیاست خارجی و امور امنیتی به شمار میآید. رویکردهای چین در قبال مسائل جهانی از قبیل کنترل تسلیحات، محیط زیست و حقوق بشر نیز همچنان تحت سیطره قواعد و سواری رایگان در حوزه تصمیمگیری است. رهبران چین علنا اذعان میکنند که هدف چین در پیشبرد توسعه، بهرهمندی از «یک دولت غنی و یک ارتش قوی» است. (جانستون،۱۳۹۰: ۳۹۷) چرا که چین خود را کشوری میبیند که برای نسلها توسط قدرتهای غربی و ژاپن استعمار و اشغال و تحقیر شده است. این احساس بسیاری از مطالبات اکنون آن را، تلاشی برای دور شدن از این موقعیت ضعیف میداند که در پی ایجاد قدرت جامع و دستیابی به جایگاه شایسته جهانی است. رشد اقتصادی، فرصتی بود که به تدریج اعتماد به نفس آنها را افزایش داد و آنان برای اولین بار در تاریخ مدرن میبینند که فرصتی برای رسیدن به قدرتهای غربی و تجدید گذشته باشکوه چین و محو خاطره یکصد سال سرافکندگی (۱۹۴۹ تا ۱۸۳۹) را با تبدیل شدن به قدرت جهانی بزرگ دارند. (شفیعی و نژاد زندیه، ۱۳۹۲: ۱۶۱) از این منظر، سیاست خارجی چین گویای خونسردی، در کنار اشتیاق به جبران حقارت است. این جمله بلادورت، توسط محققین دیگر نیز تکرار شده است: «چینیها خونسردند و نقطه جوش بالایی دارند. آنها میتوانند خشم خود را تا قرنها نگه دارند و در لحظه مناسب آن را تخلیه نمایند» اصطلاح مشهور «یکصدسال حقارت» به خوبی مفهوم تداوم را در خود نهفته دارد. هم اکنون تمایل به رفع این مشکل، روح سیاست خارجی چین را شکل میدهد. در سطح داخلی، این حافظهی تاریخی موجبات تحکیم قدرت دولت را فراهم میآورد و از این منظر پیگیری هدف بزرگ رفع حقارتهای داخلی بازتولید میگردد. میتوان به عنوان نتیجه گیری این عبارت بلادورت را آورد که مائو و رهبران نسل اول حزب کمونیست چین، در طول ۴۰ سال پرفراز و نشیب به خوبی توانستهاند وجهه نظرهای آکنده از سوءظن به غرب را در ذهن جوانان چین جاودانه سازند. این جاودانگی به نوبهی خود در خدمت سیطره طلبی فرهنگی چینی قرار گرفت. به واقع مشی مشهور ضد سلطه طلبی در روابط بین الملل، در خدمت الهام هژمونیگرایی فرهنگی است. (طاهایی و اتابکی،۱۳۷۴: ۹۲)
از گذشته چینی ها، میل به نوعی سلطه فرهنگی بر مناطق شرقی آسیا، الهاماتی برای رهبری مسائل جهانی، مصلحت گرایی، عزم تمایل به ارزشهای بیگانه و تحقیر آنها، گرایش به تحسین اعصار زرین تاریخ چین، میل به اعاده مرکزیت اقتصادی سنتی چینی، سنت اطاعت از فرمانروا و بخشی گرایشهای دیگر باقی مانده است. بی شک این تمایلات برای مائو نیز میراث قدرتمندانهای بودند. اگر بپذیریم که در عرصه سیاست داخلی، دنگ به سوی آزادسازی توانایی های بالقوه جامعه و فرهنگ چینی به پیش رفت، میتوان پذیرفت که در عرصه سیاست خارجی نیز امکان تعیین کنندگی تلقیات سنتی چین وجود دارد. بویژه اینکه میدانیم، حساسیت به تحولات سیاسی کشورهای کوچکتر شرق آسیا، بدبینی به غرب، تمایل به اعادهی سرزمینهایی که از کف رفته محسوب میگردد، نگرش آیینی سوءظن به معاهدات دو و چندجانبه که ویژگی اصولی «استقلال سیاست خارجی» را ثمر میدهد، ارجاع چینیهای داخل و خارج به احساس کهن ملی و جلب توجه آنان به سرزمین کهن پدری در هر پیام مهم سالانه، بسیاری میراثهای کهن دیگر برای سیاست خارجی چین باقی مانده است، میراثهایی که بعید به نظر می رسد از میان بروند. (طاهایی و اتابکی،۱۳۷۴: ۹۵)
مائو در دورهی سی سال قبل از اصلاحات، در اجرای سیاست خارجیاش نتوانست به اهداف دیرینه چینیها جامه عمل بپوشاند. مائو تا ابتدای دهه ۱۹۷۰ با عمل کردن به سیاستهای انزواگرایانه و خودکفایی ملی، چین را از جهان خارج جدا کرده بود. به خصوص با حمایت از بعضی نهضتهای آزادیبخش و حرکتهای کمونیستی در جهان، زمینه دشمنی بسیاری از کشورهای دور و نزدیک را فراهم کرده بود. در این میان انقلاب فرهنگی نقش ویژهای در شکست دیپلماسی چین در جهان داشت. کشورهای همسایه، چین را قدرت دخالت کننده و تهدید کننده جدی برای خود میدانستند. کشورهای بزرگ و صنعتی نیز با تردید و بدبینی به اهداف سیاست خارجی چین روبرو شدند. زیرا در این دوره مائو نتوانسته بود در بازگرداندن ماکائو، هنگکنگ و تایوان به دامان سرزمین مادری موفق باشد.
بنابراین ایجاد تحولات و اصلاحات از ضروریات سیاست خارجی چین بود. برخی بر این باورند، سنگ بنای تحولات سیاسی و اقتصادی چین از اقدامات چوئن لای گذاشته شد. چوئن لای در اواخر دهه ۶۰ و یا ۷۰ میلادی در پی آن شد تا روابط چین با غرب را متحول کند و تلقیات منفی غرب نسبت به چین را تغییر دهد و نسل بعدی رهبران بعد از مائو این راه را ادامه دادند. وی معتقد بود چین باید قدرتمند باشد و بایست تضادهای چین را از سطح امنیتی به سطح سیاسی در عرصه بین المللی رساند. به این معنا که هیچ کشوری نباید احساس خطر امنیتی نسبت به چین داشته باشد.
بدین ترتیب، چین که به تازگی از چند دهه انزوای بین المللی خارج شده بود، سعی میکرد خود را از تبعات عقده های حقارت برهاند، از اینرو به دنبال نقشی منطقه ای و بین المللی برای خویش است که بیانگر وزنش بوده و منعکس کننده اهدافش باشد. جون گیتنگز که یک مورخ است در این رابطه می گوید : پکن مدتهای مدید نشانگر قدرتی بالفعل بود و نقشی را ایفا می کرد که در بیشتر اوقات پایینتر از وزن حقیقی خویش در سیاست های بین المللی بود.
به هر ترتیب، هیئت حاکمه بعدی نیز، دگرگونی روابط چین با جهان خارج را مهمترین بخش اصلاحات خود قرار داد. ایجاد اعتماد و پذیرش قاعده های حاکم بر نظام بین المللی برای جذب سرمایه، تکنولوژی و دانش مدیریت جهان خارج مهمترین کاری بود که سیاست درهای باز دنبال میکرد. این افراد اعتقاد داشتند که میزان قدرت و نفوذ کشورها بستگی به قدرت اقتصادی و برتری تکنولوژیک دارد. به همین دلیل، دستیابی به پیشرفتهای علمی- تکنولوژیک و توسعه قدرت کشور را هدف عمدهی چین قرار دادند و در همین راستا بود که سیاست خارجی چین بعد از وحدت ملی در صدر الویتهای این کشور قرار گرفت. استدلال دنگ این بودکه اگر نتوانند توانایی اقتصادی، صنعتی و فناوری خود را بالا ببرند، نه تنها قادر به رقابت در صحنه سیاست جهانی نخواهد بود، بلکه فرصت تبدیل شدن به یک قدرت سیاسی و نظامی را نیز از دست خواهند داد. (کوهکن،۱۳۸۷: ۵۰ و۵۱) به این ترتیب، دنگ شیائو پینگ، با ارائه نظریه «سیاست دربهای باز» و ضرورت گرفتن تکنولوژی و علوم از خارج که به منزله زیربنای قدرت ملی چین بود، باعث برتری اقتدار اقتصادی بر قدرت عقیدتی شد. دنگ استدلال کرد که پیشرفت اقتصادی در سرنوشت و آینده چین عامل اساسی به حساب میآید. (کوهکن،۱۳۸۷: ۴۷)
پس از دنگ شیائوپینگ، تحلیلگران چینی نیز معتقدند که عوامل استراتژیک در روابط بین المللی رو به کاهش گذاشته و قدرت اقتصادی و برتری تکنولوژیک قدرت و نفوذ کشورها را تعیین خواهد کرد. تاکنون، توانایی نظامی و اهمیت ژئواستراتژیک چین از عوامل اصلی قدرتمندی و اعتبار آن کشور به شمار میرود. بنابراین، امروزه هدف عمده جمهوری خلق چین دستیابی به پیشرفتهای علمی و تکنولوژیک و توسعه قدرت اقتصادی کشور است و بدین منظور، رهبران چین مایلندکه سیاست خارجی مستقل خود را با شرایط متحول جهان تطبیق داده، همکاریهای اقتصادی، علمی و تکنولوژیک با کشورهای پیشرفته را در راس ارجحیتهای سیاست خارجی قرار دهند تا به آرمان و آرزوی خود برای قدرتمندی چین تحقق بخشند. (دفتری،۱۳۷۰: ۳۴۶)
بنابراین، اصلاحات چین ریشه عمیقی در داخل کشور داشت و بدون اثرپذیری از نیروهای خارجی شروع شده بود. روشن است که از یک سو، برداشت ذهنی رهبران چین از تصویر بین المللی آن کشور و از سوی دیگر جایگاهی که آنها برای کشور خود در نظام بین الملل انتظار داشتند، در تغییر نگرش آنها برای بدست آوردن موقعیت جهانی مطلوب و انجام اصلاحات تاثیر بسزایی داشت. اعتقادبه برپایی دوباره امپراتوری بزرگ چین که در گذشته بخشهای وسیعی از قاره آسیا را دربرمیگرفت، جزو آرزوهای رهبران چین است. آنها به برتری و اصالت فرهنگی، تمدن دیرینه ومردم چین اعتقاد داشته و پیروزی بر دیگر ملتهای شرق آسیا را طبیعی میشماردند. چینیها خود را قربانی استعمار ژاپن و غرب دانسته و رهایی از استعمار را جزو افتخارات تاریخی خود میدانند. (داربیشر،۱۳۶۸: ۳۷-۳۴)
بدین ترتیب،کانون نظری و استراتژیک چین،کسب قدرت اقتصادی است و اینکه چین، حداقل در منطقه آسیا جایگاه اول را داشته باشند و آمار و ارقام هم نشان می دهد که در این راه با جدیت گام بر می دارند. سیاست چینی ها بر مبنای بهره برداری وسیع از امکانات بین المللی به منظور متحول کردن چین است. سیاست خارجی هر کشوری باید به نفع مردم آن کشور باشد. هر سخنی، اقدامی، رابطه ای که هر کشوری در صحنه بین الملل انجام می دهد و هر سرمایه گذاری خارجی که دولتی انجام می دهد، باید به نحوی به نفع ملت خودش تمام شود. سیاست خارجی ادامه سیاست داخلی یک کشور است. ابتدا بایست اولویت ها در داخل یک کشور مشخص شود سپس بر اساس آن اولویت ها، سیاست خارجی پیگیری شود. چینی ها هنرمندانه دیپلماسی همزیستی مسالمت آمیز و بهره برداری جدی از امکانات بین الملل را در پیش گرفته اند. با این اوصاف چینی ها با در دست داشتن ابزار اقتصادی به عنوان ابزاری برای کسب قدرت در عرصه جهانی، قصد دارند که به یک قدرت برتر و بازیگر اصلی در نظام بین المللی مطرح شوند. برای بازیگر شدن در سطح جهانی نیز الزاماتی مورد نیاز است. یک کشور هم به ابزار اقتصادی وهم به ابزار نظامی نیازمند است تا بتواند کار سیاسی انجام دهد. در واقع برای قدرتمند شدن نیازمند به دو استوانه نظامی و اقتصادی هستیم. اما چینی ها امروزه ظرفیت کار نظامی درازمدت در جهان را ندارند و مبنای استراتژی نظامی آنها بازدارندگی است .
اما در بعد اقتصادی، چین از جمله قدرتهایی است که موقعیت آن با سرعتی شگفت انگیز در سیاست بین الملل ارتقا مییابد. دو دهه رشد اقتصادی سریع چین، موقعیت راهبردی و سیاست خارجی این کشور را باز تعریف کرده است. رشد اقتصادی شتابان و تولید گستردهی ثروت در ترکیب با نوسازی نیروی نظامی، باعث گردیده است تا این کشور به گونهای روزافزون بر قدرت، وزن و نقش خود در سیاست بین الملل بیفزاید. این قدرت رو به تزاید، نیازمند آن است که به نفوذ در عرصه های گوناگون سیاست بین الملل تبدیل شود. کاری که چینیها مشغول انجام آن هستند. در حال حاضر رهبران چین سیاست انطباق با جهان پس از جنگ سرد را با شدت بیشتری نسبت به سالهای پیش دنبال میکنند. هدف آنها از عملگرایی در حوزه های گوناگون، مقابله با چالشهای بین المللی فراروی هدف اصلی چین، یعنی تبدیل شدن به قدرت بزرگ در قرن ۲۱ است. بر این مبنا، از جمله عوامل تاثیرگذار بر رشد و توسعهی چین، بی شک سیاست خارجی است تا حدی که میتوان گفت اگر تغییر در سیاست خارجی این کشور در ابتدای دوران اصلاحات و سیاستهای درهای باز رخ نمیداد، روند توسعهی کشور با مشکلهای بنیادین مواجه میشد. در این دوران، چین اصول جدیدی را در سیاست خارجی خود به کار گرفت که به پنج اصل همزیستی مسالمت آمیز مشهور شدهاند و عبارتند از:
۱-احترام متقابل به حاکمیت و تمامیت ارضی کشورها
۲-اصل عدم تجاوز
۳-برابری و نفع متقابل
۴- عدم مداخله در امور دیگران
۵-همزیستی مسالمت آمیز با همهی کشورها
با طراحی این پنج اصل به عنوان چراغ راهنمای سیاست خارجی چین از دوران اصلاحات تاکنون و پایبندی عملی به آنها، چینیها توانستهاند محیط منطقهای و بین المللی را مناسب رشد و توسعه خود سازند. به بیان دیگر، سیاست خارجی این کشور، نقش بسترساز توسعه را ایفا کرده است. (سلیمانی،۱۳۸۹: ۱۹۹ و ۱۹۸)
چین نیز مانند هر دولتی، برای رسیدن به اهداف خویش در صحنه‌های داخلی و خارجی، نیازمند تدوین استراتژی کلان ملی است تا در پرتو آن بتواند در پاسخ به شرایط متغیر محیطی، استراتژی‌های خرد را از دل آن استخراج کرده و بر محیط اعمال نماید. استراتژی کلان چین (اگر چه هیچ‌گاه به طور رسمی اعلام نشده) مانند هر دولت دیگری متأثر از تجارب تاریخی، منافع سیاسی، فرهنگ استراتژیک و محیط ژئواستراتژیکی آن کشور است. چینی‌ها استراتژی کلان خود را بر مبنای سه محور مرتبط با هم شکل داده‌اند: