با توجه به ویژگی های متفاوت سازمان های بخش خصوصی و دولتی، بسیاری از رویکردها، ابزار و فنون خاص بخش خصوصی در بخش دولتی به کار رفته است. نهضت مدیریت گرایی[۱۱۳] و نظریه انتخاب عمومی[۱۱۴] و … بیانگر حضور این رویکردها و ابزارها در بخش دولتی است. مهندسی مجدد نیز به عنوان یکی از فنون دیگر در کنار [۱۱۵]TQM در برخی از سازمان های دولتی کشورهای مختلف بکار رفته است. از این رو، فنون متعددی در زمینه به کارگیری BPR در بخش دولتی به چشم می خورد. بسیاری از صاحب نظران بر تفاوت های سازمان های دولتی و خصوصی صحه گذاشته اند. هر یک از صاحب نظران، ویژگی های خاص این دو نوع سازمان ها را از زوایای مختلف مورد بررسی قرار داده است. در این میان رینی و همکارانش تفاوت های سازمان های دولتی و خصوصی را به سه دسته تقسیم کرده اند(دانایی فرد، ۱۳۸۱) :
- عوامل محیطی : سازمان های دولتی کمتر بازار محورند و بیشتر متکی به تخصیص بودجه های عمومی اند، این امر باعث می شود که انگیزه کمتری برای بهره وری و کارآیی و تخصیص کارآمد منابع وجود داشته باشد و اطلاعاتی که جنبه بازاری دارد، نظیر سود و هزینه، کمتر وجود داشته باشد. از طرف دیگر محدودیت های قانونی و رسمی بیشتری بر سازمان های دولتی اعمال می شود. و این سازمان ها تحت تأثیر گروه های ذی نفع و ضرورت حمایت ذی نفع ها هستند. به طور خلاصه ویژگی های عوامل محیطی شامل موارد زیر می شود(دانایی فرد، ۱۳۸۱) :
میزان بازار محوری
محدودیت های قانونی و رسمی
نفوذهای سیاسی
- تعامل میان سازمان و محیط : دولت به علت برخورداری از قدرت مبتنی بر اجبار و زور و مصوبات منحصر بفرد خود، سازمان های دولتی را وادار به اطاعت از دستورها می کند، حیطۀ توجه و اهمیت اقدام های دولت بر منفعت عامه تأثیر گذار است؛ برخی از مقام های دولتی منتخب مردم هستند؛ از مقام های دولت انتظار می رود که منصفانه و دوستانه عمل کنند و نسبت به اقدام های خود در برابر مردم پاسخگو باشند. به طور خلاصه ویژگی های این عامل شامل موارد زیر می باشد(دانایی فرد، ۱۳۸۱) :
اتکا به قوۀ قهریه
میزان تأثیرگذاری وسیع تر سازمان های دولتی بر جامعه
پیچیدگی هدف ها، معیارهای ارزیابی و اتخاذ تصمیم
- فرآیندها و ساختار درونی : در سازمان های دولتی مدیران در تصمیم گیری های خود استقلال کمتری دارند؛ بر زیر دستان خود نمی توانند اقتدار کافی اعمال کنند و نسبت به تفویض اختیارات خود ابا دارند و مدیران عالی نقش سیاسی تری ایفا می کنند؛ به علت انتخابات و انتصابات سیاسی، میزان گردش مدیران بیشتر است و ایجاد محرک های انگیزشی برای بهبود عملکرد فردی کارکنان سازمان های دولتی نسبتاً دشوار است؛ تعهد سازمانی و رضایت مندی شغلی در سازمان های بخش دولتی کمتر است. به طور خلاصه ویژگی های این عامل شامل موارد زیر می باشد(دانایی فرد، ۱۳۸۱) :
روابط اختیار و نقش مدیر دولتی
عملکرد سازمانی
مشوق ها و ساختارهای مشوق ها
ویژگی های شخصی کارکنان
حال به بررسی تأثیر ویژگی های سازمانهای دولتی بر باز مهندسی فرآیندهای کار در جداول ۲- ۷، ۲- ۸ و ۲- ۹ پرداخته می شود :
جدول ۲ – ۷ - عوامل محیطی و تأثیر آن بر بازمهندسی فرایندهای کسب و کار (BPR)
| ۱ – میزان بازار محوری تأثیر بر BPR |
| ۱- ۱٫ بازار محوری کمتر، منجر به انگیزه کمتر برای کاهش هزینه، افزایش مقاومت نسبت به پذیرش تغییر بنیادی مورد نیاز BPR عملیات کارآمد، عملکرد اثربخش می شود؛ ۱- ۲٫ بازار محوری کمتر، منجر به کارآیی کمتر در تخصیص منابع پذیرش کندتر BPR نظیر توجه به ترجیحات مشتری، کاهش عرضه نسبت به تقاضا می شود؛ ۱- ۳٫ بازار محوری کمتر، منجر به در دسترس نبودن شاخص ها افزایش دشواری ها در تدوین اهداف و محک زنی BPRو اطلاعات بازار نظیر قیمت ها، سودها و… می شود. |
| ۲- محدودیت های قانونی و رسمی (دادگاه ها، مجلس، سلسله مراتب) تأثیر بر BPR |
| ۲- ۱٫ محدودیت های شدید بر روش های اجرایی، فضاهای عملیات افزایش دشواریها در طراحی مجدد روشها جهت حمایت ازیعنی استقلال کمتر مدیران در اتخاذ تصمیم ها راجع به موارد فوق فرآیندهای باز طراحی شده ۲- ۲٫ گرایش شدید به افزایش کنترل های رسمی و توسل به قوانین نیاز به زمان طولانی تر برای تأیید و تصویب روش های باز و مقررات انبوه؛ طراحی شده ۲- ۳٫ منابع خارجی بسیار زیاد نفوذ برون سازمانی و پراکندگی افزایش دشواری ها در کسب تأییدیه برای پروژۀ باز مهندسی و زیاد این منابع طراحی مجدد فرآیندها |
| ۳- نفوذهای سیاسی تأثیر بر BPR |
| ۳- ۱٫ تنوع و شدت بیشتر نفوذهای غیر رسمی بر تصمیمات افزایش دشواریها در اولویت دهی BPR و تدوین اهداف چانه زنی، افکار عمومی، واکنش های گروه های ذی نفع؛ ۳- ۲٫ نیاز بیشتر به حمایت از ذی نفع، نظیر گروه های افزایش دشواری ها در کسب تأییدیه برای پروژه باز مهندسی مشتری، مقام های رسمی همفکر و … و طراحی مجدد فرآیندها |
منبع : دانایی فرد، (۱۳۸۱)
جدول ۲ – ۸ - عوامل مربوط به تعامل میان سازمان و محیط و تأثیر آن بر BPR
| ۱- اتکا به قوۀ قهریه (اجبار، انحصار، ماهیت اجتناب ناپذیری بسیاری از فعالیت های دولتی) تأثیر بر BPR |
|
[پنجشنبه 1400-08-13] [ 07:14:00 ب.ظ ]
|
