بنابراین، بنظر می رسد که روش مرزی از راه دور ورودی تصادفی ابزار بسیار سودمندی برای رتبه بندی واحدهایی فراهم کرده است که مطابق با تحلیل پوشش داده ها کارآمد تلقی می گردند. این در مواردی بسیار مهم تلقی می گردد که رتبه بندی براساس کارآیی (عملکرد)/عدم کارآیی (عملکرد) نسبی مهم تلقی شود (برای تصمیمات سرمایه گذاری وغیره). بایستی به این نکته توجه شود که اگرچه روش مرزی از راه دور ورودی تصادفی ممکن است شاخص های « super-efficiency» را در برخی از موارد ایجاد کند، ولی در سایر موارد به سهولت مشکل بیرونی تحلیل پوشش داده ها را منعکس می کند.

نتایج بحث شده قویا توصیه می کنند که روش های پارامتری و غیرپارامتری می توانند به صورت موازی استفاده شوند، ولی روش مرزی از راه دور ورودی تصادفی ممکن است روش موثقی در ایجاد تمایز بین واحدهای کارآمد تحلیل پوشش داده ها نباشد. یکی از اهداف اصلی این استراتژی مدلسازی کارآمد تسهیل گروه بندی نیروهای پلیس است. زمانی که این کار انجام شد، پایه امتیازات براساس کارآیی (عملکرد) آنها از روش تحلیل پوشش داده ها و مدل تصادفی بدست می آید و نیروهای منصوب شده به این گروه ها می توانند به هدف کارآیی ( عملکرد) کلی خود دست یابند.
رتبه بندی کارآیی (عملکرد) نیروهای پلیس انگلیس و ولز:
هدف از گزارش پانل بهره وری خدمات عمومی تعیین این مورد می باشد که کدام نیروها کارآمد بوده و بایستی سرمایه اضافی به آنها تعلق گیرد، و کدام بایستی با توجه به افزایش کارآیی (عملکرد) مورد نظارت قرار گیرند. اگر همه نیروها بعنوان هدفی در نظر گرفته شوند که بایستی در یک باند یا گروه بهبود یابند، همانطور که در این گزارش پیشنهاد شده است، تعیین اینکه آیا تفاوت آماری بین این گروه ها وجود دارد بسیار مهم است. به عبارت دیگر، آیا نیروهای پلیس می توانند در باندهای کارآمد مجزا به صورت مشروع قرار گیرند.
نتیجه گیری: این تحقیق مقدمتا از مدل های کارکردی از راه دور پارامتری و غیرپارامتری برای آنالیز کارآیی (عملکرد) نیروی پلیس انگلیس و ولز استفاده کرد و از جمله اولین مطالعاتی بود که تابع از راه دور تصادفی با بهره گرفتن از فرم کارکردی انعطاف پذیری مانند Translog را تخمین زد.
نتایج بدست آمده از چهار مدل تخمین زده شده یک رابطه قوی مثبت را نشان می دهند، و این همبستگی قوی در مدل های تحلیل پوشش داده ها و مرزی از راه دور ورودی تصادفی کاملا مشهود بود. نسبت بالای از نیروهای پلیس کارآمد که تحت تکنیک Free Disposal Hull بررسی شدند، بیان کردند که این تکنیک دارای کاربرد عملی محدودی در امورپلیسی می باشد، خصوصا زمانی که روی تعیین صحیح و درست باندهایی با کارآیی (عملکرد) بالا تأکید می گردد. در مقابل، مدل مرزی از راه دور ورودی تصادفی ابزارهای ساده ای را برای ایجاد تمایز بین واحدهای مؤثر تحلیل پوشش داده ها ایجاد می کند.
در این تحقیق، از روش بسیار ساده ای برای ترکیب این دو سری از نتایج براساس میانگین امتیازات تحلیل پوششی داده ها و مرزی از راه دور ورودی تصادفی استفاده شده است و دریافتیم که ترتیب مجزای نسبتا روانی از نیروهای پلیس را ارائه داده است و هیچ یک از نیروها به صورت مشترک کارآمد محسوب نشدند، موردی که در تحلیل پوشش داده ها دیده شده بود.
نهایتا، با توجه به جنبه های عملی افزایش کارآیی(عملکرد)، گزارش پانل بهره وری خدمات عمومی تأکید بسیاری روی شناسایی باندهای نسبتا کارآمد کرده است تا بدین وسیله نیروهای اختصاصی با اهداف بهبود کارآیی (عملکرد) واقعی خود نسبت به باندهای کارآیی (عملکرد) تعیین شده مختص خود تطابق یابند. نتایج این تحقیق ثابت می کند که این امر عملی بوده و امتیازات تحلیل پوشش داده ها/ مرزی از راه دور ورودی تصادفی چهار نیروی پلیس مجزا را نسبت به باندهای کارآیی (عملکرد) با سطوح کارآیی (عملکرد) دارای میانگین های متفاوت فراهم می سازد که از لحاظ آماری معنی دار می باشند.
در خاتمه، نتایج ما از کاربرد مشترک تکنیک های کارآیی (عملکرد) نسبی پارامتری و غیرپارامتری قویا حمایت کرده و بیان می کند که بایستی در حالت پایدار و همسانی مدلسازی شوند.
۵-۳-۴-۱۱-۲- ارزیابی عملکرد واحدهای پلیس در برخی دیگراز کشورها:
۱-۵-۳-۴-۱۱-۲- به عنوان یکی از اولین پژوهش های انجام شد ، تاناسولیس^[۲۰۵] در سال ۱۹۹۵ مدل CCR خروجی محور تحلیل پوششی داده ها را در انگلستان و ولز جهت ارزیابی ۴۱ واحد از نیروهای پلیس بکارگرفت. این پژوهش با انتخاب (تعداد افسران پلیس هر واحد، میزان جرایم خشن، ورود غیر مجاز و تعداد سایر جرایم) به عنوان چهار ورودی و (میزان کشفیات جرایم خشن، ورود غیرمجاز و سایر جرایم) به عنوان سه خروجی مدل به نشان دادن کاربرد روش مذکور در ارزیابی عملکرد نیروهای پلیس پرداخته است. با وجود آنکه پژوهشگر تاکید می نماید که هدف او از این پژوهش بیشتر توسعه کاربرد روش تحلیل پوششی داده ها در حوزه های جدید بوده است اما با این وجود نتایج تحقیق وی به کمیسیون بازرسی در انتخاب نیروهای شایسته کمک نمود (ملکی پویا، ۱۳۹۲: ۱۲۳).
در سال ۱۹۹۷ کارینگتون، پوتوچرى و یاساوارنگ^[۲۰۶]، در پی اجرای طرح دولت ایالتی نیوساوث ولز کشور استرالیا، جهت افزایش کارآیى و اثربخشی ارائه دهندگان خدمات دولتی، به تشریح نتایج استفاده از تکنیک تحلیل پوششی داده ها در تعیین کارآیى خدمات پلیسی در این ایالت پرداختند. در این تحقیق مواردی همانند تعداد افسران پلیس، کارکنان مردمی و تعداد خودرو به عنوان ورودی (داده) و تعداد دفعات مقابله (برخورد) با جرم، دستگیری، احضار متهم، رسیدگی به تصادفات و مسافت گشت زنی پلیس به عنوان خروجی (ستاده) در نظر گرفته شده است. نتایج این پژوهش حاکی از امکان کاهش ۵/۱۳ درصدی گشت های انتظامی با مدیریت بهتر و همچنین کاهش ۶ درصدی آن ها در صورت سازماندهی مجدد و دستیابی به مقیاس مناسب بود نتایج همچنین حکایت از عدم تاثیر معنادار تفاوت محیط های عملیاتی همانند عوامل مکانی و اقتصادی - اجتماعی بر کارآیى گشت های پلیس داشته است.
۲-۵-۳-۴-۱۱-۲- نیهان و مارتین^[۲۰۷] (۱۹۹۹) به بررسی مقایسه ای کارآیى پلیس در۲۰ شهر مختلف آمریکا درحالات بازده ثابت و متغیر نسبت به مقیاس با فرض کنترل یا عدم کنترل بر ر وی دو معیار محیطی »متوسط داده« و »جمعیت« پرداختند. آمار و اطلاعات مورد استفاده آنان در این بررسی از گزارش^[۲۰۸] ICMA استخراج گردید در این پژوهش آنان همچنین به مقایسه بین روش DEAو دو روش تحلیل رگرسیون و تحلیل نسبتی^[۲۰۹] اقدام کردند. در نهایت گزارش آنان گویای این مطلب بود که روش تحلیل پوششی داده ها نه تنها پنج شهر دارای کارآیى پائین را مشخص نمود، بلکه نشان داد که خدمات پلیس در سایر شهرها را می توان به عنوان مبنایی برای کاهش هزینه های بالقوه به کار برد. در این گزارش همچنین مزایای کاربرد این روش در وسعت بخشیدن به دیدگاه تصمیم گیرندگان در خصوص ارائه خدمات دولتی و ارزیابی کار این گونه واحدها مورد تاکید قرار گرفته است. (ملکی پویا، ۱۳۹۲: ۱۲۴).
۳-۵-۳-۴-۱۱-۲- دریک و سیمپر^[۲۱۰]، در سال ۲۰۰۰ به بررسی کارآیى نسبی واحدهای پلیس انگلیس و ولز پرداختند. ورودی های (داده های) به کار رفته در این پژوهش شامل:
هزینه های نیروی انسانی در استخدام پلیس
هزینه فضای در اختیار
هزینه های حمل و نقل
سرمایه ها و سایر هزینه ها (شامل هزینه های مرتبط با فنآوری اطلاعات، ارتباطات و همچنین مبلمان و تجهیزات اداری) بوده است. خروجی ها (ستاده های) بکار رفته نیز عبارت بودند از:
نرخ کشف جرم
برخورد با جرایم رانندگی
تعداد کل تست الکل انجام شده بر روی رانندگان توسط پلیس تعداد واحدهای مورد مطالعه در این تحقیق ۴۳ واحد عملیاتی پلیس انگلیس و ولز بوده است. داده های بین سال های ۱۹۹۲ -۱۹۹۷ در این پژوهش مورد استفاده قرار گرفته اند.
پژوهشگران فوق بار دیگر در سال ۲۰۰۱ به بازبینی و تکمیل کار قبلی خود پرداختند و این بار با بهره گرفتن از روش های ترکیبی DEAو با لحاظ نمودن روش شناسی های منفعلانه/پاسخ گویانه و فعالانه/ پیشگیرانه استخراج شده از پیشنه پژوهش های جرم شناسی به ارزیابی کارآیى واحدهای پلیس بریتانیا ۱۹۹۸ پرداختند. داده های مورد استفاده آنان مربوط به دو بازه زمانی ۱۹۹۷- ۱۹۹۶ و ۱۹۹۷- ۱۹۹۸ بوده است.
در این پژوهش کارآیى کلی، کارآیى فنی و بازده نسبت به مقیاس این واحدها مورد ارزیابی قرار گرفته است. نتیجه جالب این تحقیق ارتباط معنادار و منفی بین کارآیى فنی واحدهای پلیس با اندازه آن ها بود که به معنای کارآیى فنی بیشتر واحدهای کوچک تر است همچنین بر اساس نتایج پیشنهاد شده است که جهت افزایش کارآیى واحدهای پلیس بریتانیا منابع بیشتری به موضوع کشف جرایم خشن اختصاص یابد. همچنین نتیجه پژوهش گویای عدم تناسب بین شاخص های عملکردی تعیین شده توسط کمیسیون بازرسی انگلستان و کارآیى واحدها بوده و نیاز به بازبینی و اصلاح در این شاخص ها را مورد تاکید قرار می دهد (دریک و سیمپر^[۲۱۱]، ۲۰۰۱ ).
۴-۵-۳-۴-۱۱-۲- سان^[۲۱۲] در سال ۲۰۰۲ و در شهر تایپه تایوان با بهره گرفتن از روش تحلیل پوششی داده ها به اندازه گیری کارآیى نسبی حوزه های پلیس پرداخت. وی با به کارگیری اطلاعات آماری مربوط به سال های ۱۹۹۴- ۱۹۹۶ کاربرد این روش را در تعیین کارآیى حوزه ها به خوبی نشان داد. وی نیز همانند تاناسولیس، تعداد افسران پلیس، تجاوز به حریم خصوصى، جرایم خشن و سایر جرایم را به عنوان ورودی و تعداد کشفیات تجاوز به حریم افراد، جرایم خشن و سایر جرایم را به عنوان خروجی مدل در نظر گرفت از نتایج حاصل می توان به تعیین کمبودهای هر یک از داده ها و ستاده های مورد بررسی و همچنین میزان کارآیى کلی، فنی و بازده نسبت به مقیاس هر یک از ۱۶ واحد مورد مطالعه اشاره نمود. مشابه با نتایج پژوهش کارینگتون و همکارن (۱۹۹۷) پژوهش وی نیز تاثیر معنادار محیط های عملیاتی مختلف بر کارآیى حوزه های پلیس را رد نمود (سان، ۲۰۰۲).
برای نخستین بار در پژوهشی در سال ۲۰۰۲ دریک و سیمپر^[۲۱۳] به ارزیابی کارآیى واحدهای پلیس بریتانیا با دو روش متفاوت پارامتریک و ناپارامتریک پرداختند. ورودی های و خروجی های واحدها نیز مشابه پژوهش آن ها در سال ۲۰۰۰ در نظر گرفته شده است. در نتایج این پژوهش نیز به اهمیت تعیین بازده نسبت به مقیاس و تعیین اندازه مناسب برای واحدهای پلیس در جهت دستیابی به کارآیى بیشتر تاکید شده است. هر دو روش مورد استفاده نیز میانگین ناکارآیى واحدها را بین ۶۹/۱۵% تا ۸۸/۱۷% برای سال های ۱۹۹۲-۱۹۹۳ و ۱۹۹۳ – ۱۹۹۴ تعیین نموده اند بنابراین با بهینه سازی تخصیص منابع و سازماندهی مجدد سازمان پلیس (مربوط به بازده نسبت به مقیاس) امکان جهش بالقوه ای در میزان کارآیى واحدهای پلیس پیش بینی شده است. در این پژوهش بر استفاده همزمان روش های دیگر ارزیابی کارآیى برای غلبه بر ضعف روش DEA (حساسیت زیاد به صحت اطلاعات به کارگیری شده در مدل) و تائید نتایج حاصله به وسیله سایر روش ها تاکید شده است.
۵-۵-۳-۴-۱۱-۲- در سال ۲۰۰۲ پژوهشی بر روی واحدهای کشف جرم پلیس اسپانیا انجام شد. داده های مورد استفاده جهت ارزیابی کارآیى واحدهای دارای ورودی اشتراکی DEA مربوط به سال^[۲۱۴] ۱۹۹۵ بوده و مدل بهینه شده در آن مورد استفاده قرار گرفته است. در این مدل که ابتدا توسط بیسلی توسعه داده شده است و سپس به وسیله مارمولینرو^[۲۱۵] (۱۹۹۶) وتسای و مارمولینرو^[۲۱۶] (۱۹۹۸) مورد بازبینی و اصلاح قرار گرفته است، تلاش شده است تا یکی از اشکالات مدل های سنتی DEA را در زمینه در نظر نگرفتن منابع اشتراکی بین واحدهای مورد ارزیابی رفع گردد. در این مدل از سه ورودی تعداد کل کارکنان، تعداد خودرو و عکس اندازه جمعیت استفاده شده است. که بنا به نظر دیزتیسیو و مانسبون^[۲۱۷] (۲۰۰۲) البته بکارگیری متغیر ورودی آخر چندان مناسب به نظر نمی رسد. (ملکی پویا، ۱۳۹۲: ۱۲۶).
۶-۵-۳-۴-۱۱-۲- دریک و سیمپر^[۲۱۸] در سال ۲۰۰۳ بار دیگر به ارزیابی کارآیى نسبی واحدهای پلیس انگلستان و ولز پرداختند، این پژوهش با رویکرد مقایسه ای نتایج چهار روش^[۲۱۹]SIDF ،^[۲۲۰]FDH ،^[۲۲۱]Super-Efficiency، DEA در ارزیابی کارآیى صورت گرفت بازه زمانی داده های بکاررفته در انجام این پژوهش، سال های ۱۹۹۶ – ۱۹۹۵ را شامل شده است در این پژوهش مجموع هزینه های نیروی انسانی، هزینه های سرمایه ای و هزینه های حمل و نقل به عنوان ورودی و همچنین میزان کشف جرایم، میزان کشف جرایم خشن و میزان کشف تجاوز به حریم خصوصى (شامل تجاوز به قصد سرقت و غیر آن) به عنوان خروجی های مدل در نظر گرفته شده اند. این تحقیق همبستگی زیاد بین نتایج ارزیابی کارآیى بدست آمده از دو روش DEAوSIDF را نشان می دهد.
۷-۵-۳-۴-۱۱-۲- ناکانیشی و فالکوچیو (۲۰۰۴) پس از یک بررسی جامع با رویکرد کاربردی در مبانی نظری روش تحلیل پوششی داده ها و مقایسه مدل های چهارگانه پایه این روش به طرح اصولی برای چگونگی انتخاب ورودی و خروجی های مورد استفاده در مدل پرداختند. سپس مثالی از بکارگیری روش را در ارزیابی کارآیى مراکز مدیریت ترافیک یا مراکز عملیات ترافیکی در مراحل انتخاب ورودی و خروجی و نوع مدل مورد استفاده ارائه نمودند. با وجود اینکه این پژوهش تنها تا مرحله انتخاب مدل پیش رفته است و مطالعه تجربی و محاسبات مربوط به مدل و ارزیابی عملی کارآیى را انجام نداده است با این همه ارزشمندی آن به دلیل فرموله نمودن چگونگی انتخاب ورودی و خروجی ها و نوع مدل تحلیل پوششی داده ها غیرقابل انکار است.
ورودی های پیشنهادی برای مدل در این تحقیق شامل کاهش در موانع ترافیکی (همانند ساعت -نفر تاخیر) کاهش میانگین حوادث، کاهش تعداد تلفات بودند.
همچنین خروجی های پیشنهادی عبارتند از: تعداد پرسنل صفی و ستادی مراکز، ابزارهای تشخیصی، زیرساخت های ارتباطی و سایر ابزارهای موجود (همانند تعداد رایانه).
طی پژوهشی در سال ۲۰۰۵، دریک و سیمپر، به بررسی کارآیى تعداد ۳۸ واحد از پلیس انگلیس پرداختند به علاوه آنان اقدام به مقایسه یک نوع خاص از روش پارامتریک مرزی تصادفی با نامSODF ^[۲۲۲] با DEA کردند کوئلی و پورلمن^[۲۲۳]، (۱۹۹۹) ؛ کورنس^[۲۲۴]، (۱۹۹۲) بر برتری نسبی روش تحلیل پوششی داده ها صحه گذاشته شده است. همچنین نتایج مدل بازده نسبت به مقیاس گویای ارتباط قوی غیر خطی بین میزان جرایم و کشف جرم بوده است و نتیجه گیری شده است که همین ارتباط نیز بین میزان کل جرایم و منابعی که برای کشف جرم مورد نیاز است نیز وجود دارد. بنابراین کاهش بودجه و یا نیروی انسانی پلیس موجب افزایش سطح جرایم در آینده خواهد شد (ملکی پویا، ۱۳۹۲: ۱۲۸).
۸-۵-۳-۴-۱۱-۲- دریک و سیمپر^[۲۲۵] باز هم در سال ۲۰۰۵ به بررسی رویکرد جدید دولت انگلستان و ولز در زمینه نگاه اقتصادی به عملکرد پلیس پرداختند. در این مطالعه ی انتقادی آن ها تلاش نمودند تا رویکرد ردیاب عملکرد ^[۲۲۶] را که از سال ۲۰۰۲ توسط دولت برای ارزیابی واحدهای پلیس انگلستان و ولز بکار گرفته شده است را مورد کنکاش دقیق تر قرار دهند. در این رویکرد کاملا خروجی گرا، پنج شاخص عملکردی دارای بیشترین ارزش^[۲۲۷] مورد توجه قرار گرفته اند که شامل:
کاهش جرم،
کشف جرم،
روند امنیت عمومی،
شهروند محوری،
منابع مورد استفاده مى باشند.
پس از انجام بررسی های مقایسه ای مدعی شدند که روش تحلیل پوششی داده ها نسبت به روش مزبور دارای نقاط قوت متعددی است و نتایج قابل اعتمادتری را ارائه می دهد . آنان توصیه نمودند که در روش ارزیابی تجدید نظر صورت پذیرد و به جای روش پیمایش محور^[۲۲۸] ردیاب عملکرد به روش ناپارامتریک تحلیل پوششی داده ها به عنوان جایگزینی قابل اعتماد استفاده شود.
۹-۵-۳-۴-۱۱-۲- در پژوهش دیگری در اسپانیا این بار اثربخشی ۵۲ واحد پلیس به وسیله گارسیا سانچز^[۲۲۹] (۲۰۰۷ ) در سه بخش مجزا به وسیله روش DEAمورد ارزیابی قرار گرفت. این سه بخش شامل اثربخشی پلیس، اثربخشی کشف جرم و اثربخشی اقدامات اصلاحی است. ورودی ها شامل میزان جرایم خشن و جرایم خرد و خروجی ها شامل تعداد افراد دستگیر شده در ارتباط با جرایم خشن و افراد دستگیر شده در جرایم خرد بوده است.
گورمن و روجریو^[۲۳۰] در سال ۲۰۰۸ با بهره گرفتن از یک روش سه مرحله ای تحلیل پوششی داده ها به ارزیابی کارآیى واحدهای پلیس ایالات متحده آمریکا پرداختند. تعداد افسران کادر، تعداد سایر کارکنان و تعداد خودرو به عنوان ورودی مدل و نسبت جمعیت به عکس تعداد قتل، نسبت جمعیت به عکس تعداد سایر جرایم خشن و نسبت جمعیت به عکس تعداد جرایم خرد به عنوان خروجی مدل به کار گرفته شد. نتایج این پژوهش نشان دهنده ناکارآ بودن حدود ۳۰ درصد از واحدهای مورد مطالعه بوده است. در این پژوهش انتخاب و به کارگیری متغیر تعداد قتل به عنوان بخشی از ستاده واحدهای پلیس جای سئوال دارد. زیرا به طور کلی نقش پلیس در موضوع قتل به طور عمده در مراحل پی جوئی و کشف پررنگ و مؤثر است و نه در مرحله پیشگیری از آن و تعداد قتل نمی تواند متغیری مهم در تعیین کارآیى به حساب آید (ملکی پویا، ۱۳۹۲: ۱۲۹).
۱۰-۵-۳-۴-۱۱-۲- در پژوهشی که توسط وو، چن و یه ^[۲۳۱] در سال ۲۰۱۰ در تایوان برای اندازه گیری کارآیى نیروهای پلیس صورت گرفت روش تحلیل پوششی داده ها به کار گرفته شد. در این تحقیق داده های سال ۲۰۰۶ مربوط به ۲۲ واحد از پلیس تایوان مورد بررسی قرارگرفت. آن ها همچنین مانند دریک و سیمپر ( ۲۰۰۱ ) کارکردهای پلیس را به دو دسته منفعلانه/ پاسخ گویانه و فعالانه/ پیشگیرانه تقسیم کردند.
و در قالب۳ ورودی ۱- هزینه های نیروی انسانی، ۲- هزینه های عملیات عمومی و ۳- هزینه خرید ملزومات و۶ خروجی ۱- تعداد کشفیات ورود غیرمجاز، ۲- تعداد کشفیات جرایم خشن، ۳- تعداد کشفیات سایر جرایم، ۴- تعداد تصادفات جرحی و فوتی (مقادیر تغییر یافته به صورت عکس یا هر چه کمتر بهتر)، ۵- سایر خدمات (به طور مثال تعداد تماس های اورژانسی پاسخ داده شده)، ۶- میزان رضایت شهروندان در مدل مورد استفاده قرار دادند.
فصل سوم
روش اجرای تحقیق
مقدمه:
در این فصل ابتدا به روشی که پژوهش بر اساس آن انجام گرفته پرداخته شده و پس از آن جامعه آماری تحقیق معرفی گردیده است . در ادامه شیوه جمع آوری اطلاعات و ابزار آن تشریح شده و نحوه سنجش روایی و پایایی تحقیق بیان شده است . و سپس روش های مورد استفاده توضیح داده شده اند .
۱-۳- روش شناسی تحقیق:
در اواخر قرن بیستم، مناقشه برای اثبات برتری یکی از روش های کمی یا کیفی بین محققان علوم اجتماعی و رفتاری شدت گرفت. روش های کمی با تأکید بر پارادیم اثبات گرایی^[۲۳۲] (پوزیتیویسم) بر اصول زیر تأکید دارند: یک واقعیت عینی واحد وجود دارد که روابط علت- معلولی آن قابل تشخیص است؛ نتایج به دست آمده را به سهولت می توان تعمیم داد؛ محقق کاملاً از موضوع تحقیق مستقل است و تمرکز تحقیق بر آزمون تجربی فرضیه ها و نظریه هاست. در مقابل، روش های کیفی با تأکید بر پارادایم ساختارگرایی^[۲۳۳] (تفسیر گرایی)، مفروضه های زیر را مورد توجه قرار می دهند: واقعیت های چندگانه ای وجود دارد که شناخت روابط علت و معلولی آنها به راحتی امکان پذیر نیست؛ محقق و موضوع تحقیق از یکدیگر جدایی ناپذیرند، تعمیم نتایج نه تنها امکان پذیر نیست، بلکه مطلوبیتی نیز ندارد؛ و بیش از آزمون نظریه بر ایجاد و بسط نظری تأکید می شود (رود و جانسون^[۲۳۴]، ۲۰۱۰). افزایش این مناقشات و سردرگمی های ناشی از آن، باعث شد برخی محققان و صاحب نظران درصدد ایجاد همگرایی و ترکیب دو روش کیفی و کمی برآیند تحقیق ترکیبی، آمیخته ای از روش های کیفی و کمی است که توسط محقق یا تیم تحقیق با هدف شناخت دقیق و کامل یک پدیده مورد استفاده قرار می گیرد و تلاش می کند دیدگاه ها، رویکردها و موضع گیری های چندگانه را مدنظر قرار دهد. به بیان دیگر، روش شناسی ترکیبی عبارتست از استفاده همزمان یا متوالی از هر دو روش کمی و کیفی در یک مطالعه واحد (جمع آوری و تحلیل داده های هر دو نوع داده کمی و کیفی) بدون توجه به مواضع فلسفی آن ها (جانسون و همکاران^[۲۳۵]، ۲۰۰۷).
بنابراین روش تحقیق ترکیبی، روشی است که رهیافت کمی و کیفی را در قالب روش شناسی یک مطالعه واحد یا یک مطالعه چند مرحله ای با هم ترکیب می کند (تشکری وتدلی۱۹۹۸، جانسون ودیگران، ۲۰۰۷).

این نظریه بیشتر به فلسون (Felson) مر تبط می شود. مارکوس فلسون و لورنس کوهن این نظریه را طرح کرده اند و به وسیله آن، نظریه قبلی(مدل زندگی را تکمیل کرده اند).
نظریبه فعالیت روزانه در مقام پاسخ به این سوال است که چه عواملی تمایل به ارتکاب جرم را مساعد می کند بحث این که آیا موقعیت شرایط سیبل جرم (بزه دیده ازتکاب جرم و تعرض به آن سیبل را مساعد می کند) نظریه فعالیت روزانه بیشتر به اوضاع و احوال با شرایط مادی ارتکاب جرم آنچه که ما شرایط و ارتکاب جرم می نمایم مثل روز بودن یا شب بودن و در این نظریه بحث بر سر رابطه فقر و بزهکاری یا بیکاری و بزهکاری نیست بلکه اتفاقاً بر عکس کوهن و فلسون معتقدند که در دهه ۶۰ میلادی آمریکا دارای شرایط اقتصاد شکوفا و مثبتی بود اما در عین حال در همین زمانها بحران
اجتماعی و تنشهای اجتماعی از جمله بزهکاری در حد زیادی بود کوهن و فلسون نتیجه گرفتند که فقط فقر و بیکاری بحران زا نیست بلکه ثروت و سازندگی هم می تواند جرم زا باشد(همان،۲۰۷۲ -۲۰۷۱).
در خصوص جرایم علیه اموال کوهن و فلسون معتقدند که برای ارتکاب این جرایم سه شرایط لازم است برای وقوع جرم باید سه شرط فوق جمع باشند که هر سه به یکدیگر ارتباط دارند و در همه آنها به طور مستقیم یا غیر مستقیم آماج یا سیبل جرم نقش و تاثیر دارد عنصرهای اصلی در ارتکاب جرم۱-وجود فردی مصمم به ارتکاب جرم(وجود بزهکار برانگیخته ۲-وجود یک سیبل جاذبه دار(وجود آماج جرم مناسب) ۳-عدم وجود محافظ یا محافظت اندک از سیبل آماج (فقدان محافظ کارآمد)( همان ۲۰۷۲) که به شرح سه عنصر فوق پرداخته می شود.

۱-وجود فردی مصمم به ارتکاب جرم نخستین شرط ارتکاب بزه، وجود بزهکار بالقوه ای است که شرایط موجود او را به حد کافی تحریک به ارتکاب جرم کرده باشد این دیدگاه در راهبردهای پیشگیرانه خود همه ی افراد را به نحوی مستعد بزهکاری می داند یعنی حذف بزهکاران بالقوه را امری ناممکن دانسته و در عوض بر سرمایه گذاری در زمینه ی دو عنصر دیگر یعنی تقلیل آماج بزه و ارتقای محافظت موثر از آماج جرم، تمرکز می کند.
۲-وجود یک سیبل جاذبه دار: آماج جرم می تواند شخص یا مال یا مکان خاصی باشد وجود برخی ویژگی ها در افراد یا اماکن یا اموال، آنان را به آماج بالقوه جرم تبدیل می کند و امکان بزه دیدگی آنان
را نسبت به سایرین بالاتر می برد این شرایط و ویژگی هادر خصوص جرایم مختلف متفاوت است محققین مطالعات فراوانی در خصوص شرایطی که آماج را مستعد بزه میکند انجام داده اند و تلاش کرده اند تا ضابطه هایی را برای تشخیص موارد زمینه ساز بزه دیدگی مشخص کنند.
۳-عدم وجود محافظ کارآمد: وجود محافظ یکی از موانع جرم به شمار می رود. منظور از محافظ هر شخصی است که حضور مؤثر آن موجب باز دارندگی از جرم شود بنابراین واحد گشت پلیس، نگهبان مجمتع مسکونی، همسایه هوشیار دوربین مداربسته، شیشه نشکن به عنوان محافظ عمل می کنند آنچه که خیلی مهم است این است که نبود محافظ به طور ویژه خطر واقعه مجرمانه را افزایش می دهد. به دلیل نقش کلیدی محافظ به عنوان مانع و رادع وقوع جرم است که جرائم می توانند بدون افزایش تعداد بزهکاران و صرفاً به دلیل بالا رفتن میزان آماج جرم بی دفاع یا کم دفاع افزایش پیدا کنند و درست بر همین اساس است که سرقت از منازل در مناطق شهری و جوامعی که افراد خانواده در طول روز در خارج از منزل به کار اشتغال دارند، بالاتر است؛ زیرا ترک خانه توسط اعضای خانواده در طول روز شانس وقوع سرقت از منازل مذکور را افزایش می دهد (محمدنسل ۱۳۸۶: ۳۱- ۳۹)
عنصرهای اصلی در ارتکاب جرم
۲-عدم وجود محافظ با حفاظت اندک از سیبل (آماجچ)
غیبت نگهبان توانا
۲-وجود یک سیبل جاذبه دار هدف مناسب۱-وجود فردی مصمم به ارتکاب جرم متجاوز احتمالی
نظریه فعالیت‌های روزمره و مثلث اصلی جرم
۲-۱۰-۴-نظریه انتخاب عقلانی
نظریه انتخاب عقلانی به عنوان یک عنصر حمایتی مهم در پیشگیری وضعی، اصول بنیادی نظریه فضای قابل دفاع پیشگیری از جرم از طریق طراحی محیطی است. زیرا بر این پیش فرض استوار است که عوامل محیطی بر انتخاب های مجرمان تاثیر می گذارد و اینکه مجرمان با دیدی عقلانی مرتکب جرم می شوند. این عقلانیت مبتنی بر آن برداشت است که اگر ادراک فرد از وضعیت ها متفاوت است، اما به طور کلی معقول است بنابراین نظریه انتخاب عقلانی اعمال مجرمانه را به عنوان نتیجه محاسبه ای در نظر می گیرد که هزینه ها(تلاش مصروف) منافع(پاداش بالقوه) و خطرات مرتبط با آن اعمال در نظر می گیرند. بنابراین رویکرد پیشگیری وضعی و نظریه انتخاب عقلانی با هم نشان می دهند که مجرمان تصمیم های حساب شده ای برای ارتکاب جرم در وضعیت های خاص می گیرند ودر این زمینه به عواملی چون هزینه، خطر فایده و عمل توجه می کنند. بنابرای عناصر محیطی یا موقعیتی که خطرات کار و انرژی لازم برای اجرای اعمال مجرمانه را افزایش می دهند(مانند تشدید دستیابی به هدف) و کاهش فایده عمل مجرمانه(اعلام آشکار مبنی بر اینکه پول نقد کمی در منازل نکهداری می شود) فایده جرم را کاهش می دهد و به خاطر وجود این شرایط، مکان وقوع جرم را کاهش می یابد(کلارک ۱۹۹۲ :۶۵) از دیدگاه انتخاب عقلانی، افرادی که دارای انتخاب های عقلاتی هستند، زمانی مرتکب جرم می شوند که سود خالص مورد انتظاری که از این فعالیت به دست می آید، بیشتر از آستانه اخلاقی آنها باشد(لدرمن و دیگران ۱۹۹۳: ۱۳).
برنامه های پینشهادی مدل پیشگیری وضعی:
در راستای اجرا وکاربرد مدل پیشگیری وضعی، برنامه های متعددی در کشورهای مختلف طراحی و اجرا شده است که در ذیل به مهمترین این برنامه ها اشاره می شود:
۱-مراقبت از محله
برجسته ترین شکل پیشگیری از جرم در ایالات متحده طی ۲۵ سال گذشته مراقبت از محله یا مراقبت از بلوک ساختمانی بوده است برنامه های نظارتی که به طور وسیعی توسط سازمان های مردمی حمایت شده است به طور عمده شامل گردهمایی شهروندان در گروه های کوچک برای تبادل اطلاعات پیرامون معضلات جرایم محلی، راه حلهای پیشگیرانه و تصمیم گیری جهت شرکت در مراقبت های محلی و گزارش جرایم می باشد(روزبنام ۱۳۸۴ :۳۶) دو الگوی ملی تحقیق که توسط اکیف و همکارانش انجام گرفت به برآورد سطح تغییرات در میزان مشارکت شهروندان در برنامه های مراقبت از جرم طی اوایل دهه ۱۹۸۰ سال های دهه ۱۹۹۰ پرداخت. نتایج بیانگر این بود که مراقبت از خانه همسایگان در مواقعی که آنها در منزل حضور ندارند، در این دهه افزایش داشته است. به طور متوسط درصد خانواده هایی که اعلام کرده بودند همیشه مراقب همسایگان و اموال آنها هستند، از ۴۳ درصد در سال ۱۹۸۱ به ۶۱ درصد در سال ۱۹۹۲ افزایش یافته بود. از دیدگاه کنترل های اجتماعی انتظار این است که برنامه های مراقبتی ضمن افزایش ارتباطات و روابط اجتماعی، گسترش مرزهای کنترل اجتماعی ، گسترش و افزایش مراقبتی انتظار می رود که شانس ارتکاب جرم را به وسیله افزایش نظارت افراد و همسایگان و مداخله آنها در امر کنترل کاهش دهد در بطن بسیاری از تئوریهای فرصت از جمله مدلهای طراحی محیطی این عقیده وجود دارد که چشمان مردم خیابان برای جلوگیری از جرم خیلی مهم است. برنامه های مراقبتی از طریق مداخلات اجتماعی قصد بر انگیختن هوشیاری و آگاهی ارادی مردم محله با نیت کاهش فرصت های مجرمانه را دارد. مدل فرصت پیشنهاد می کند که ترس از جرم با افزایش امنیت در محله و باور شهروندان به کاهش خطر قربانی شدن افزایش پیدا می کند. بنابراین برنامه های نظراتی با در خواست شهروندان برای تبدیل شدن به چشم و گوش پلیس سعی در افزایش هوشیاری جمعی محله و بلوک ها دارند( روزبنام ۱۳۸۴: ۱۳۷).
۲-گشت زنی شهروندان:
برنامه های نظارت بر محله و بلوک های ساختمانی معمولاً نوعی مراقبت غیر فعال است. در حالی که از ساکنان محلی انتظار می رود که مشارکت در فعالیت های ضد جرم را به عنوان جزئی از فعالیت های روزمره خود بدانند در دهه ۱۹۶۰ گروه های آفریقایی –آمریکایی گشت شهروندان برای حمایت از خود در برابر سوء استفاده های پلیس و گروه های نژاد پرست در جنوب به کار گرفتند(در دهه ۱۹۷۰ و اوایل ۱۹۸۰).
از گشت شهروندان به عنوان چشم های بینا و گوش های شنوای پلیس در پیشگیری و شناسایی محلی خصوصاً سرقت منازل در محله های طبقه متوسط استفاده می شد. امروزه مشارکت شهروندان در محله ها و تمرکز آنان بر روی سطح وسیعی از جرایم و بی نظمی ها به عنوان همکاری بین پلیس و شهروندان محلی برای حل معضلات نمایان شده است. گشتی های شهروندان را می توان از چند جنبه گوناگون تمایز کرد. تفاوت در نحوه عملکرد(مثلاً حمایت از ساکنین تنها، جلوگیری از جرم و بی نظمی، شناسایی مناطق مساله دار) منطقه مراقبت (مثلا ساختمان و خیابانهای محله، حمل و نقل عمومی و کالج ها) حالت گشت زنی(پیاده، با دوچرخه و گشت موتوری) و نحوه واکنش نشان دادن به وقایع(مثلا فقط گزارش دادن موضوع و یا مداخله گروه های گشتی)می باشد.
۳-اطلاع رسانی و هشدارها پلیسی:
در دنیای امروز اطلاع رسانی، آگاهی دادن و بالا بردن قدرت شناخت و تشخیص مردم از مهمترین و اساسی ترین روش های دولت ها، سازمان ها و شرکت ها برای رسیدن به اهداف مختلف سیاسی، اجتماعی ، فرهنگی و اقتصادی است. تحقیقات نشان داده است بسیاری از جرائمی که مجرمان مرتکب شده اند بر اثر عدم رعایت موازین ایمنی ویا سهل انگاری مردم و خانواده ها بوده است. بنابراین لازم است که مردم در برابر تهدیدات اخلال گران و فرصت طلبان از اصول و روشهایی آگاهی یابند که موجب ایمنی خود و خانواده هایشان در برابر مجرمین شود. واقعیت این است که مجرمین هدف های خود را بر اساس اطلاعات، برآورد و انتخاب می کنند که این اطلاعات اغلب از طرف مردم عادی نادیده گرفته می شود و بسیاری از اوقات بزهکاران از غفلت و بی توجهی بزه دیدگان احتمالی سوء استفاده می کنند. عدم آگاهی مردم از قوانین و مقررات می تواند زمینه فعالیت مجرمین و بزهکاران را بیشتر کند. هشدار دادن ، متذکر شدن و یادآوری نمودن از جانب پلیس و پذیرش هشدار ها و عمل کردن به راهکارهای پلیسی از جانب مردم، همکاری و هماهنگی دو جانبه پلیس و اجتماع را به وجود می آورد.
۳-مبحث سوم :پیشینه تحقیق
۲-۳-پیشینه تحقیق:
۱-«پیشگیری وضعی قاچاق مواد مخدر صنعتی در شهر همدان»:
پژوهش مذکور در قالب پایان نامه کارشناسی ارشد توسط مریم پیرزاد به راهنمایی دکتر منصور رحمدل در سال ۹۰ در رشته حقوق جزا و جرم شناسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات تهیه شده است. این تحقیق جهت تبیین چگونگی پیشگیری وضعی قاچاق مواد مخدر صنعتی در شهر همدان در بازه زمانی سال ۱۳۸۹ تهیه شده است، و موفق به اثبات فرضیه های زیر از طریق جمع آوری داده های اطلاعاتی به وسیله طرح دو پرسشنامه در میان ۵۰ تن از کارشناسان مبارزه با مواد مخدر همدان شده است.
فرضیه اول این تحقیق که بر تأثیر ایست های بازرسی بر کاهش میزان قاچاق مواد مخدر صنعتی در شهر همدان مفروض بوده در سطح معناداری ۵% و با نتیجه (۳۰۲/۰-) به اثبات رسیده است.
فرضیه دوم این پژوهش بر تأثیر گشت های انتظامی بر کاهش قاچاق مواد مخدر صنعتی در شهر همدان مفروض بوده که در سطح معناداری ۵% و با نتیجه (۲۹۹/۰-) به اثبات رسیده است.
فرضیه سوم این پژوهش بر تأثیر بیکاری بر افزایش میزان قاچاق مواد مخدر صنعتی در شهر همدان مفروض بوده که در سطح معناداری ۱% و با نتیجه (۳۸۰/۰)به اثبات رسیده است.
۲-علی آبادی و همکاران(۱۳۷۸)
تحقیقی با عنوان «تعامل پلیس با نهادهای جامعه در پیشگیری از جرم» انجام داده اند که نتیجه تحقیق بدین شرح است: وظیفه اصلی پیشگیری از جرم در اکثر جوامع بر عهده پلیس است. اجرای این وظیفه در حال حاضر و با توجه به وضع جوامع کنونی و ابعاد پیچیده ارتکاب جرم، مستلزم همکاری نهادهای رسمی و اجتماعی است. تلاش برای متقاعد کردن یا وادار کردن نهادهای اجتماعی از قبیل مالکین املاک، والدین، حکومت های محلی و متصدیان و صاحبان مشاغل ابعاد دیگری از انجام وظیفه پیشگیری از جرم تلقی می شود. اقدامات پیشگیرانه ممکن است در مکان های مختلف از قبیل خانه، مدرسه، پلیس، مؤسسات فرهنگی و با مشارکت جامعه مدنی اجرا شود. بحث پیشگیری برخلاف بحث سرکوبی تنها در حیطه صلاحیت حاکمیت باقی نمی ماند و قابل تفویض به بخش خصوصی است.
۳-«بررسی نقش عوامل اجتماعی مؤثر بر قتل در استان اصفهان سالهای ۷۲-۷۰»
تحقیقی است که توسط محمدعلی کرمی تهیه شده است: تحقیق حاضر به بررسی نقش عوامل اجتماعی مؤثر بر قتل می پردازد که براساس فرضیات ذیل تدوین گردیده است.
-نوع قتل بستگی به جنس دارد. زنان به احتمال زیاد مرتکب قتل جنسی ناموسی و لیکن مردان از نوع اقتصادی را مرتکب می شوند.
-میان وضعیت تاهل و نوع قتل رابطه وجود دارد. متاهلان بیشتر مرتکب قتلهای قومی و قبیله ای و اقتصادی می شوند در حالی که مجردان بیشتر مرتکب سایر موارد انواع قتل می شوند.
-میان محل سکونت و نوع قتل رابطه وجود دارد. در نقاط روستایی قتل عمدتاً از نوع اختلافات اقتصادی، قومی و قبیله ای است در حالی که در نقاط شهری بیشتر مرتکب قتلهای ناشی از اختلافات جنسی اخلاقی می شوند.
-میان سن و نوع قتل رابطه وجود دارد. جوانان بیشتر مرتکب قتلهای متفرقه می شوند.
-میان تحصیلات و نوع قتل رابطه وجود دارد، قاتلان مرتکب قتلهای مالی، ملکی، و قومی قبیله ای از سواد کمتری برخوردار هستند.
-میان نوع روابط اجتماعی قاتل و مقتول و نوع قتل رابطه وجود دارد.
-میان جنس و نوع روابط اجتماعی قاتل و مقتول رابطه وجود دارد.
۴-سرگرد فریدون نصیری در تحقیقی تحت عنوان«بررسی تأثیر ورود سلاح غیرمجاز بر وقوع جرائم امنیتی استان لرستان در سالهای ۸۴ و ۸۵»
که در قالب پایان نامه کارشناسی ارشد خود تهیه نموده است که ضمن بررسی جرم و جرم شناسی و مفاهیم مختلف در این زمینه به نتایجی درخصوص تأثیر ورود سلاح بر وقوع جرم در استان لرستان به ویژه حدوث قتل دست یافته است.
۵-محمدحسین فرجاد در تحقیقی که تحت عنوان«روانشناسی و جامعه شناسی جنایی»
به چاپ رسیده است به مطالعه وضعیت مجرمانی که مرتکب سرقت و قتل شده اند پرداخته است. فرجاد پدیده قتل را در رابطه با احوال شخصی جنایتکاران، عوامل خانوادگی، عوامل اجتماعی، آموزشی و فرهنگی، عوامل شغلی-اقتصادی، عوامل حقوقی و وسایل و انگیزه ها و علل روانی بررسی کرده است. مطالعه درباره ۵۱۹ نفر از زندانیانی که متهم به قتل در زندان استانهای کل کشور بوده اند صورت گرفته است تفاوت بارز میان مرد و زن مورد تأیید قرار گرفته است و میزان تحصیلات رابطه منفی با قتل داشته است. ۷۰ درصد قاتلان مشاغلی کم درآمد داشته اند. ۴۲ درصد قاتلان رابطه خویشاوندی با مقتولان داشته اند، ۸۸ درصد آنها با قصد قبلی اقدام به قتل نکرده اند، ۷۵ درصد آنها با مقتولان اختلافی نداشته اند.
۶-عباس عبدی در اثر «مسائل اجتماعی قتل در ایران»

در این بخش، طی نمودارهای ۴-۴۱ تا ۴-۴۷، تأثیر هر یک از زیرسیستم­ها و نیز سیستم کنترل یکپارچه را در بهبود متغیرهای اصلی هدف بررسی می­نماییم.
هر نمودار بیان­کننده عملکرد زیرسیستم­های مختلف برای بهبود متغیری خاص می­باشد. در کلیه نمودارهای این بخش، ستون­هایی که با کادر پررنگ در دورشان متمایز گردیده­اند، بیان­گر زیرسیستم­هایی هستند که مستقیماً با هدف کنترل متغیر مربوطه طراحی گردیده­اند.

نمودار شکل ۴-۴۱ نشان می­دهد که هر سه زیرسیستم فرمان فعال، دیفرانسیل فعال و ترمز فعال که عهده­دار کنترل نرخ چرخش خودرو بودند، نرخ چرخش را به نحو مطلوب به مقدار مرجع آن نزدیک کرده ­اند. با این حال، سیستم ترمز فعال، بسیار موثرتر از دو سیستم دیگر عمل نموده است. در شرایطی که همه زیرسیستم­ها در چارچوب کنترل یکپارچه همکاری نموده ­اند، بیشترین میزان بهبود نرخ چرخش را شاهد بوده­ایم.
شکل ۴-۴۱ مقایسه سیستم­های کنترلی در کاهش خطای نرخ چرخش
نمودار شکل ۴-۴۲ نشان می­دهد که سیستم دیفرانسیل فعال که عهده­دار کنترل شتاب جانبی خودرو بوده است، شتاب جانبی را به نحو مطلوب به مقدار مرجع آن نزدیک کرده­ است. با این حال، سیستم ترمز فعال، به علت تعقیب موفق نرخ چرخش هدف و تابعیت مستقیم شتاب جانبی از نرخ چرخش، شتاب جانبی را نیز به مقدار مطلوب آن به مقدار زیادی نزدیک­تر نموده است. در شرایطی که همه زیرسیستم­ها در چارچوب کنترل یکپارچه همکاری نموده ­اند، شاهد بیشترین میزان بهبود در شتاب جانبی بوده­ایم.
شکل ۴-۴۲ مقایسه سیستم­های کنترلی در کاهش خطای شتاب جانبی
همان طور که پیشتر گفته شد، علاوه بر کنترل چرخش، کاهش لغزش جانبی خودرو نیز بر سیستم ترمز فعال محول شده است. نمودار شکل ۴-۴۳ نشان می­دهد که سیستم ترمز فعال، در این خصوص عملکرد خوبی داشته است. سیستم­های فرمان فعال و دیفرانسیل فعال نیز به طور غیرمستقیم تأثیر مثبت داشته اند. تنها سیستمی که موجب مقداری افزایش در لغزش جانبی شده است، سیستم کنترل فعال غلت می­باشد. در مورد لغزش جانبی نیز کنترل یکپارچه، موثرتر از سیستم­های منفرد عمل نموده است.
شکل ۴-۴۳ مقایسه سیستم­های کنترلی در کاهش خطای لغزش جانبی
با توجه به شکل ۴-۴۴ درمی­یابیم که سیستم کنترل فعال غلت-میله ضدغلت- در حد قابل قبولی از عهده وظیفه محوله خود برآمده است. اگرچه، دینامیک غلت خودرو توسط عملکرد منفرد تمام زیرسیستم­ها کمابیش بهبود یافته است، سیستم کنترل یکپارچه نتوانسته است به اندازه سیستم منفرد غلت، در این خصوص بهبود ایجاد کند. اما، با توجه به تداخل اهداف کنترلی و افزایش ناپایداری غلت در اثر مانورهای جانبی شدید، این نتیجه قابل انتظار بود و در مجموع سیستم یکپارچه، دینامیک غلت را نیز بهبود بخشیده است.
شکل ۴-۴۴ مقایسه سیستم­های کنترلی در کاهش شاخص غلت
نمودار شکل ۴-۴۵ نشان می­دهد که سیستم ترمز فعال، به مقدار قابل ملاحظه­ای سرعت خودرو را کاهش می­دهد. البته، باید توجه داشت که در شرایط بحرانی، پایداری خودرو اولویت اصلی محسوب می­ شود و حفظ سرعت خودرو در درجه بعدی اهمیت قرار دارد. با این حال، سیستم کنترل یکپارچه در کاهش این اثر نامطلوب، موثر واقع شده است.
شکل ۴-۴۵ مقایسه سیستم­های کنترلی در کاهش افت سرعت
در نمودار شکل ۴-۴۶، میزان بیشینه انحراف خودرو از مسیر مطلوب برای سیستم­های کنترلی مختلف مقایسه گردیده است. از میان زیرسیستم­ها، تنها فرمان فعال موجب افزایش نسبی انحراف از مسیر شده است و این امر، عمدتاً از آنجا ناشی می­ شود که این زیرسیستم، نرخ چرخش مرجع را بدون توجه به لغزش جانبی خودرو دنبال می­ کند و لذا ممکن است آن­گونه که در شکل ۴-۱ دیده می­ شود، خودرو در قسمتی از مسیر به سمت بیرون پیچ سر بخورد. شکل ۴-۲۵ نشان می­دهد که سیستم کنترل یکپارچه، به نحو موثری، این ایراد سیستم فرمان فعال را برطرف نموده است. لازم به ذکر است که این تصحیح، به درستی در نمودار شکل ۴-۴۶ دیده نمی­ شود، زیرا این نمودار، بیشینه خطاها را مقایسه می­ کند؛ اما، در مورد انحراف از مسیر، مقایسه میانگین خطاها گویاتر است.
شکل ۴-۴۶ مقایسه سیستم­های کنترلی در کاهش انحراف از مسیر
۴-۴ صحه­گذاری حلقه­بسته (سیستم کنترل یکپارچه) توسط نرم­افزار CarSim
در اینجا، یکی از شبیه­سازی­ها را برای سیستم کنترل یکپارچه تکرار می­کنیم. اما، این بار، به جای مدل ۱۰ درجه آزادی توسعه داده شده در نرم­افزار Simulink از مدل ۳۴ درجه آزادی نرم­افزار CarSim استفاده می­نماییم. مانور تغییر مسیر دوگانه روی سطح لغزنده (بخش ۴-۳-۲) برای این منظور انتخاب شده است.
نمودارهای شکل­های ۴-۴۷ تا ۴-۵۶، نتایج شبیه­سازی با نرم­افزار CarSim را نشان می­ دهند. مقایسه این نمودارها با نمودارهای بخش ۴-۳-۲ نشان می­دهد، رفتار خودرو از نظر کیفی کاملاً مشابه بوده و تنها مقداری تفاوت در مقادیر وجود دارد.
شکل ۴-۴۷ مانور تغییر مسیر دوگانه
شکل ۴-۴۸ پاسخ دینامیک جانبی
شکل ۴-۴۹ پاسخ دینامیک جانبی (ادامه)
شکل ۴-۵۰ پاسخ دینامیک غلت
شکل ۴-۵۱ پاسخ دینامیک غلت (ادامه)
شکل ۴-۵۲ زاویه فرمان
شکل ۴-۵۳ گشتاور رانشی چرخ­ها
شکل ۴-۵۴ – گشتاور ترمزی چرخ­ها
شکل ۴-۵۵ پاسخ دینامیک طولی
۴-۵ مانور بدترین حالت^[۷۴]
برای تضمین کارایی کنترلر در بدترین حالت ممکن، ابتدا لازم است یک مسئله بهینه­سازی جهت یافتن ورودی فرمان منجر به بحرانی­ترین پاسخ دینامیکی ممکن خودرو حل گردد [۲] و [۱۵].
هدف، یافتن زاویه فرمان (زاویه چرخ­ها) در هر لحظه از زمان است، به گونه ­ای که مقدار یک تابع هدف^[۷۵] بیشینه گردد. در اینجا، برای بیشینه کردن خطر واژگونی، انتقال وزن جانبی (LLT) به عنوان تابع هدف در نظر گرفته شده است (در واقع، بیشینه این شاخص طی ۵ ثانیه شبیه­سازی به عنوان تابع هدف انتخاب شده است.). نکته حائز اهمیت در حل مسائل بهینه­سازی انتخاب یک حدس اولیه مناسب است. برای این منظور، زاویه فرمان مانور موسوم به قلاب­ماهی^[۷۶] به عنوان حدس اولیه انتخاب شده است، چرا که این مانور می ­تواند منجر به مقادیر بالای LLT شود.
با توجه به آن­چه گفته شد، مسئله فوق در محیط جعبه­ابزار بهینه­سازی نرم­افزار MATLAB و با الگوریتم SQP^[77] حل گردید که پاسخ آن مطابق شکل ۴-۵۶ می­باشد. در این نمودار، منحنی خط­چین، حدس اولیه و منحنی ممتد، جواب مسئله می­باشد.
شکل ۴-۵۶ نتیجه حل مسئله بهینه­سازی با تابع هدف LLT
سپس، شبیه­سازی با زاویه فرمان به دست آمده انجام گرفت. نتایج شبیه­سازی مطابق نمودارهای شکل­های ۴-۵۷ تا ۴-۶۵ می­باشد.

شکل ۴-۵۷ مسیر خودرو در مانور بدترین حالت
شکل ۴-۵۸ پاسخ دینامیک چرخش در مانور بدترین حالت
ناپایداری خودروی بدون کنترلر و نقش کنترلر در حفظ پایداری خودرو به وضوح در نمودار لغزش جانبی شکل ۴-۵۹ قابل مشاهده است.

شکل ۴-۵۹ پاسخ دینامیک جانبی در مانور بدترین حالت
شکل ۴-۶۰ نشان می­دهد که چرخ جلوی راست خودروی بدون کنترلر، از حدود ثانیه ۳ به بعد، از زمین بلند شده است. این در حالی است که کنترلر موفق به پیشگیری از این امر شده است.
شکل ۴-۶۰ پاسخ دینامیک غلت در مانور بدترین حالت
افت شدید سرعت خودروی بدون کنترلر که در شکل ۴-۶۱ به چشم می­خورد ناشی از ناپایداری جانبی خودرو می­باشد.
شکل ۴-۶۱ پاسخ دینامیک طولی در مانور بدترین حالت
شکل ۴-۶۲ زاویه فرمان در مانور بدترین حالت
شکل ۴-۶۳ گشتاور چرخ­ها در مانور بدترین حالت
شکل ۴-۶۴ گشتاور فعال غلت در مانور بدترین حالت
شکل ۴-۶۵ وزن فعالیت زیرسیستم­ها در مانور بدترین حالت
فصل پنجم

معادله ‏۳‑۴۱

نهایتاً مدل مسئله(۱) به‌صورت زیر می‏باشد:
S.t,
نتیجه‌گیری
در این فصل، در ابتدا مفهوم هزینه‏ های کیفیت تولیدکننده و سه گروه اصلی آن (پیشگیری، ارزیابی و شکست) توضیح داده شد و هزینه‏ های کیفیت تأمین ‏کنندگان تشریح گردید. در ادامه‏ی این فصل مسئله موجود در این پژوهش به تفضیل بیان گردید و مدل دو هدفه‏ای که هدف اول آن کمینه کردن هزینه‏ی کل و هدف دوم آن بیشینه کردن کیفیت کل زنجیره می‌باشد، توسعه داده شد. در انتهای این فصل نیز، مدل دو هدفه‏ی موجود با استفاده راه‌حل روش پارامتری(وزین )یک مدل تک هدفه گشته و به‌تفصیل موردبررسی قرار گرفت. در فصل چهارم در این پایان‏ نامه، مدل پیشنهادی با بهره گرفتن از مثال، مورد ارزیابی قرار می‌گیرد.
فصل چهارم
محاسبات و یافته‌های پژوهش
مقدمه
یــک دســته از سخت‌ترین و درعین‌حال پرکاربردترین مدل‌ها در مسـائل بهینه‌سازی، مسـائل چندهدفه هستند. در یک مسئله بهینه‌سازی چندهدفه، معمولاً یک جواب بهینه منحصربه‌فرد وجـود دارد ولی در مسائل بهینه‌سازی چندهدفه، توابـع هدف ممکن اسـت بـا یکـدیگر در تعـارض باشـند، بنابراین پیدا کردن یک جواب بهینه به‌طوری‌که به‌صورت همزمان کلیه اهداف را بهینه کند معمولاً امکان‌پذیر نیست. یکی از روش‌های حـل این‌گونه مسـائل ادغـام کردن اهداف مختلف در یـک تـابع هـدف اسـت. در چنین مواردی جواب بهینه با بهره گرفتن از متدهایی نظیر تابع مطلوبیت و یا مجموع وزین توابع هدف به دست می‌آید، ولیکن در ایـن روش‌ها نیـز انتخـاب اوزان مناسب برای توابـع هـدف و یـا انتخـاب یـک تـابع مطلوبیت مناسب یک چالش محسـوب می‌شود.

روش حل: روش پارامتری ( وزین)
ترکیب وزنی مثبت اهداف را به‌عنوان تابع هدف در نظر می‌گیریم. مسئله تک هدفه حاصله را حل می‏کنیم و به اولین راه‌حل مؤثر مسئله می‌رسیم. مراحل فوق تا پوشش همه فضای اوزان تکرار می‏شود.
s.t:
تابع دو هدفه بالا به شکل زیر تغییر می‌یابد:
s.t:
,
معادله اصلی مسئله به شکل زیر تبدیل می‌شود:
S.t,
نتایج محاسباتی
در این قسمت یک مثال با اندازه‏ی متوسط (که برای آن شرایط واقعی در نظر گرفته‌شده است)برای مدل پیشنهادی مطرح می‏گردد و نتایج حاصل از حل به‌صورت کامل تفسیر می‌شود. مسئله مطرح‌شده در شرکت فرآورده‌های لبنی کاله با نرم‌افزار GAMS توسط الگوریتم روش حل: روش پارامتری ( وزین) حل می‌شود.
برای نشان دادن کاربرد مدل پیشنهادی در شرایط واقعی در شرکت فرآورده‌های لبنی کاله به اجرا درمی‌آید. تصور نمایید که شرکت مذکور برای دوره‏ی یک‌ساله ۹۲خواهان برنامه‏ ریزی زنجیر‏ه‏ی تأمین برای ۳ محصول از خانواده ماست می‏باشد.
شکل ‏۴‑۱-نقشه دریافت شیر و ارسال محصول در شرکت فرآورده‌های لبنی کاله
محصول مذکور ماست سون ۵ % چربی ۵/۲ کیلویی می‌باشد. علت انتخاب این محصول تأثیر مستقیم شیر در آن می‌باشد. همان‌طور که قبل گفته شد زنجیره تأمین ۴ سطحی است. در سطح ابتدای آن این شرکت تولیدی دارای ۴۰ تأمین‌کننده بالقوه در حوزه‏ی خرید شیر می‌باشد که ۱۹ تأمین‌کننده آن برمی‏گزیند.
یک کارخانه مرکزی، ۲ مرکز توزیع احمدآباد تهران و اصفهان و ۴ مشتری نهایی هایپر استار، ملت صفری در اصفهان و سوپر مارکت-سحر، سوپرمارکتی- نیستان در احمدآباد می‏باشد.
اطلاعات تأمین ‏کنندگان
اطلاعات مرتبط به تأمین ‏کنندگان در جدول ۴-۱ آمده است:
جدول ‏۴‑۱- اطلاعات تأمین ‏کنندگان

ردیف

نام تأمین‌کننده

منطقه

استان

وزن شیر ورودی در کل سال(تن)

مسافت(km)

۱

اکبر افیونی

شهرضا

اصفهان

۵۹۵۷

روش‌های مختلفی برای استخراج قوانین از مجموعه داده وجود دارد ازجمله آن‌ها می‌توان به روش‌های مبتنی بر شبکه‌های عصبی [۱۱] و روش‌های مبتنی بر خوشه‌بندی [۱۲] اشاره کرد. با توجه به قابلیت‌های روش‌های فرا اکتشافی برای پوشش فضای جستجو، این الگوریتم‌ها برای استخراج قوانین می‌توانند یک گزینه مناسب باشند. این روش‌ها با ایجاد یک راه حل اولیه در فضای جستجو آغاز می‌شوند و سپس به وسیله یک مجموعه قواعد جستجوی بهینه شروع می‌شود. در هر مرحله از الگوریتم جستجو همواره یک راه حل یا یک مجموعه از راه حل‌ها وجود دارند که وضعیت فعلی الگوریتم را نشان می‌دهند. برخی از روش‌های اکتشافی، روش‌های راه حل به راه حل هستند یعنی در فضای جستجوی مسئله از طریق یک راه حل به راه حل دیگر دست می‌یابند. بقیه روش‌ها بر پایه مجموعه می‌باشند که با اعمال تغییراتی در مجموعه فعلی به مجموعه جدید می‌رسیم. برای استفاده از روش‌های مکاشفه‌ای در برنامه‌های داده کاوی باید آن‌ها را با یک روش محلی ادغام کنیم. این روش‌های محلی، استراتژی کلی روش‌های مکاشفه‌ای را هدایت می‌کنند.

۱-۳- اهداف تحقیق

هدف از روش ارائه شده کشف الگوها در میان مجموعه داده بیماران دیابتی برای کمک به پزشکان در تصمیم گیری می‌باشد رسیدن به نرخ دسته بندی و قابلیت تفسیر مطلوب از مجموعه داده با ترکیب مفهوم فازی و الگوریتم هوش جمعی بهینه‌سازی ازدحام ذرات برای استخراج قوانین فازی بدست می‌آید.

۱-۴- سوالات تحقیق

سوالاتی که در این تحقیق سعی شده به آن‌ها پاسخ دهیم به شرح زیر می‌باشد:

• • در داده‌های با ابعاد بالا چه روشی برای انجام دسته بندی با نرخ صحیح دسته بندی مناسب است؟

• • چگونه با ترکیب الگوریتم بهینه‌سازی محلی و سراسری نتایج جستجو را بهبود دهیم؟

• • چه الگوریتمی ارائه دهیم برای اینکه هم نرخ دسته بندی بهبود یابد و هم قابلیت تفسیر خوبی داشته باشد؟

• • نقش روش ترکیبی از سیستم فازی، الگوریتم ازدحام ذرات در انجام بهتر عمل دسته بندی چه خواهد بود؟

۱-۵- فرضیات مسأله

در این پایان نامه قصد داریم با کمک تکنیک دسته بندی، دانش را از مجموعه داده‌های دیابت واکشی کنیم که این دانش در قالب مجموعه قوانین فازی نمایش داده می‌شود. الگوریتم پیشنهادی با بهره گرفتن از ترکیب مکاشفه‌ی بهینه سازی ازدحام ذرات ارتقاء یافته مجموعه‌ای از قوانین فازی که بیانگر الگوی حاکم بر داده‌های مربوط به بیماران دیابتی است، استخراج خواهند شد. این الگوریتم با توجه به معیارهای مورد استفاده برای بهینه سازی پایگاه قوانین به دنبال مجموعه قوانینی می‌گردد که بهترین معیارهای ذکر شده را دارا باشد. هدف ما به دست آوردن دانش بهینه می‌باشد که با معیارهای نظیر دقت و قابلیت تفسیر مورد ارزیابی قرار می‌گیرد.
مجموعه داده دیابت بکار گرفته شده در این پایان نامه مجموعه داده Pima از دانشگاه UCI است که شامل ۷۸۶ نمونه و ۸ صفت می‌باشد. متغیر کلاس این مجموعه دو مقدار ۰ و ۱ را به خود اختصاص می‌دهد که به ترتیب بیانگر عدم ابتلا و ابتلا به این بیماری می‌باشند. که صفت‌های آن شامل: تعداد دفعات بارداری، غلظت گلوکز پلاسما، فشارخون دیاستولی بر حسب میلی لیتر جیوه، ضخامت چین پوستی یک عضله در بازوها، تزریق سرم دو ساعت، شاخص توده‌ای بدن برای بررسی چاقی، سن و متغیر کلاس (۰ و ۱) می‌باشد.

۱-۶- نوآوری‌های تحقیق

• • ارائه یک مدل ترکیبی از الگوریتم ازدحام ذرات و مجموعه فازی

• • ارائه یک روش جدید برای افزایش قابلیت اکتشاف در الگوریتم بهینه‌سازی ازدحام ذرات

• • ارائه یک روش جدید برای افزایش قابلیت بهره‌کشی در الگوریتم بهینه‌سازی ازدحام ذرات

• • روش کدگذاری هم‌زمان توابع عضویت و قوانین فازی

۱-۷- تعریف واژگان

داده کاوی: به استخراج اطلاعات از میان حجم انبوهی از اطلاعات که به آن کشف دانش نیز می‌گویند.
دسته‌بندی: برای تخصیص یک برچسب به مجموعه‌ای از داده‌ها که دسته‌بندی نشده‌اند، استفاده می‌شود. در دسته‌بندی یک متغیر هدف گروهی وجود دارد که به دسته‌ ها و گروه‌های از پیش تعیین شده افراز می‌گردد. سپس داده‌ها بر اساس ویژگی‌هایشان به دسته‌هایی که نام آن‌ها از قبل مشخص می‌باشد، تخصیص داده می‌شوند.
الگوریتم‌های تکاملی: الگوریتم‌هایی که جنبه‌های انتخاب طبیعی و بقای بهترین‌ها را با هم ترکیب می‌کنند. یک الگوریتم تکاملی جمعیتی که شامل ساختارهایی می‌شوند که عموماً به صورت تصادفی مقدار دهی اولیه شده‌اند و سپس این ساختارها طبق قوانین مشخصی مانند انتخاب و جهش تکامل می‌یابند. یک محیط که برای تمام اعضا مشترک است مناسب بودن و کارایی هر یک از اعضای جمعیت را مشخص می‌کند. اعضای مناسب‌تر شانس بیشتر برای انتخاب و یا ساخت مجدد توسط هر یک از عملگرهای الگوریتم را دارند.
هوش جمعی: نوعی از روش‌های تکاملی هستند که شیوه ارتباط عامل‌ها با یکدیگر از طریق محیط و به صورت غیر مستقیم است. این قابلیت اجازه می‌دهد، این الگوریتم‌ها به صورت توزیع شده بخش عظیمی از فضای جستجو را پوشش دهند و در نتیجه شانس الگوریتم برای یافتن یک راه‌حل مناسب افزایش یابد. در سطح بالاتر، گروهی از عامل‌ها که با هم برای رسیدن به اهداف مشخص رفتار خاصی را بروز می‌دهند. هوش همگانی از مجموع گروه‌های بزرگی از عامل‌های نسبتاً ساده پدیدار می‌شود. [۱۳].
استنتاج فازی: وظیفه فرایند استنتاج نگاشت ورودی‌های فازی (که از فرایند فازی سازی دریافت شدند) به پایگاه قوانین فازی و تولید خروجی فازی برای هر یک از قوانین است.

۱-۸- ساختار پایان نامه

مطالبی که در فصول بعدی ارائه خواهد شد به شرح زیر خواهد بود:

• • در فصل دوم مفاهیم پایه‌ای مانند داده‌کاوی، کلیات مربوط به الگوریتم‌های دسته بندی، الگوریتم‌های رایج دسته‌بندی و معیارهای ارزیابی این الگوریتم‌ها مورد بحث قرار می‌گیرد.

• • در فصل سوم حاوی کارهای انجام شده و تحقیقات مرتبط با موضوع می‌باشد، همچنین فضای کلی مسأله معرفی شده و الگوریتم‌های بهینه سازی ازدحام ذرات پیشنهادی برای ایجاد دسته‌بند فازی شرح داده می‌شوند.

• • در فصل چهارم مدل پیشنهادی برای دسته‌بندی بر روی مجموعه داده‌های دیابت اعمال و نتایج روش پیشنهادی با نتایج روش‌های معروف در این زمینه مورد مقایسه و ارزیابی قرار گرفته است.

فصل پنجم نیز حاوی خلاصه، نتیجه‌گیری و پیشنهادات می‌باشد.

فصل دوم – ادبیات و پیشینه تحقیق

۲-۱- مقدمه

دنیای مدرن در حقیقت دنیایی در محاصره حجم عظیمی از داده‌ها، چه عددی و چه انواع دیگر است. پیشرفت فناوری اطلاعات و مجهز شدن به ابزار رایانه‌ای امکان جمع‌ آوری اطلاعات در زمینه‌های مختلف را فراهم آورده و منجر به پیدایش ساختارهای داده‌ای با حجم عظیم شده است. دست پیدا کردن به اطلاعات نهفته در پایگاه داده شرکت‌ها، دانشگاه‌ها، مؤسسات دولتی و سایر مراکز نیازمند مدیریتی جدید است و با به‌کارگیری سیستم‌های سنتی این امر تحقق نمی‌یابد. ضمن اینکه با گسترش رقابت در بخش‌های مختلف علمی، اجتماعی، سیاسی و غیره زمان مورد نیاز برای دسترسی به این اطلاعات نیز اهمیت دوچندان پیدا کرده است. بنابراین نیاز به طراحی سیستم‌های هوشمندی که توانایی دست‌یابی به اطلاعات مورد نظر کاربر را در مدت زمان کوتاه و با کم‌ترین مداخله کاربر را داشته باشند کاملاً مشهود است.

۲-۲- داده‌کاوی

داده کاوی فرآیندی است که از آغاز دهه ۹۰ پا به عرصه‌ی ظهور گذاشته و با نگرشی نو به مسئله‌ی استخراج اطلاعات از پایگاه داده می‌نگرد. این فرایند یک مرحله فراتر از بازیابی ساده داده‌ها است و این اجازه را می‌دهد که دانش را در میان حجم انبوه داده‌ها کشف کرد [۱۴]. داده کاوی یک علم میان رشته‌ای است و ترکیبی از علومی نظیر پایگاه داده، تحلیل آماری، هوش مصنوعی و بینایی ماشین می‌باشد. داده کاوی یک مرحله ضروری از فرایند بزرگ‌تر کشف دانش می‌باشد که شامل مراحل زیر می‌باشد [۱۵] :
۱٫ پاک‌سازی داده‌ها: حذف نویز و داده‌های ناسازگار و نا ایستا.
۲٫ یکپارچگی داده‌ها: ترکیب انواع داده‌های پراکنده و ناهمگن از منابع مختلف.
۳٫ انتخاب ویژگی‌ها: انتخاب صفت‌های تأثیرگذار از داده‌ها.
۴٫ تبدیل داده‌ها: تبدیل یا ترکیب داده‌ها به اشکالی که برای بکار بردن در داده‌کاوی مناسب باشند.
۵٫ داده‌کاوی: روش‌های مختلف را برای استخراج الگو استفاده می‌کند.
۶٫ ارزیابی الگو: الگوهای مناسب برای ارائه دانش را بر اساس معیارهای مشخص شناسایی می‌کند.
۷٫ ارائه دانش: دانش کشف شده را با بهره گرفتن از روش‌های نمایش اطلاعات نشان می‌دهد.
شکل ۲- ۱: فرایند داده‌کاوی و کشف دانش