تاریخ حدیث البحرین
الأستاذ المشرف
حجه الاسلام والمسلمین مهدی مهریزی
الأستاذ المساعد
الاستاد قاسم الجوادی
ال‍طالب
مهدی سلیمانی الآشتیانی
موعد المناقشه
جمادی الثانی ۱۴۳۰
Abstract
If we see from history of Hadith as brunch of hadith sciences, geographical reading of hadith happens will have hi position in that. In this inquiry , historical Bahrain as one center for hadith works is very effective and important.
In historical geography, Bahrain involve all of lands that located in west and south of Persian Golf seashores(between Basrah and Omman). More of ten names of Bahrain people (whether natives and Arab tribes) and specially Abd ul-Qais tribe - that it is very important and effective more than of them- in between companions of the blessed Prophet well find.
Also Bahrain people have had strong relation with Shi’ism commonly and with Shia hadith specially. Bahrain for the reason that involve seventy narrators in the Imams era and being more than 130 traditionalists after Imams era from end of 10^th century, to collect of important hadith works, to forming of effective thoughts, being scientific centers, to relate with narrators and traditionalists of this and other center – that all of situations and instruments are as hadith center- located in this region as the main centre of Shia hadith in that period. All of them cause to Bahrain that changing to important hadith centre.
Key Words: hadith history of Bahrain, Hadith school of Bahrain, Bahrain traditionalists, hadith center, hadith schools.
A Thesis
Presented for
Master degree in Hadith sciences
Hadith history of Bahrain
Supervisor
Dr. Mahdi Mehrizi
Advisor
Qasim Jawdi
By
Mahdi solaymani-e Ashtiani
June 2009

1. 1. . ر.ک: «مراکز حدیثی شیعه، فعالیتها و بایستهها»، مهدی مهریزی، علوم حدیث، ش ۳۳. ↑

1. 1. . الوجیزه، ص ۴؛ نهایه الدرایه، ص ۸۰؛ مقباس الدرایه، ج ۱، ص ۵۷. ↑

1. 1. . کتاب العین، ج ۳، ص ۲۲۰؛ البلدان، ابن فقیه، ص ۸۹. ↑

1. 1. . وقعه صفین، ص ۵۵۷ ـ ۵۵۸. ↑

1. 1. . تاریخ الطبری، ج ۲، ص ۵۲۶. ↑

1. 1. . معجم البلدان، ج ۲، ص ۴۳۳. ↑

1. 1. . الصحاح، ج ۵، ص ۲۱۰۱، معجم مقاییس اللغه، ج ۱، ص ۲۰۳؛ معجم ما استعجم، ج ۳، ص ۸۵۵، معجم البلدان، ج ۱، ص ۳۴۷. ↑

1. 1. . شرح الرضی علی الکافیه، ج ۳، ص ۲۶۷. ↑

1. 1. . معجم البلدان، ج ۱، ص ۳۴۶. ↑

1. 1. . شرح الرضی علی الکافیه، ج ۳، ص ۲۶۷. البته این مطلب را در تهذیب اللغهنیافتیم. ↑

1. 1. . معجم ما استعجم من اسماء البلاد والمواضع، ج ۱، ص ۲۲۸. ↑

1. 1. 1. . معجم ما استعجم، ج ۱، ص ۲۲۸؛ المواعظ والإعتبار بذکر الخط والآثار، ج ۱، ص ۲۵. استعمال لغت «بَحران» برای منطقۀ بحرین نباید، باعث اشتباه آن با سرزمین بُحران یا بَحران واقع در فُزُع در چهار فرسخی مدینه طیّبه گردد. محل اخیر به جهت غزوه‌ای که در ربیع‌الاول سال سوم هجری اتفاق افتاد، شهرت پیدا کرد.

   

در جریان این غزوه پیامبر اکرمˆ به همراه ۳۰۰ تن از یاران، برای مقابله با بنی سُلیم ـ که در بحران جمع شده بودند و گویا قصد توطئه داشتند ـ از مدینه خارج شد و به منطقۀ فُزُع رفت. چون جنگی پیش نیامد، رسول گرامی در جمادی الاول به مدینه بازگشت. این غزوه گاهی با عنوان غزوۀ بنی سُلیم، گاهی به غزوه الفُرُغ و گاهی نیز با عنوان غزوه بحران، شهرت دارد.
ر.ک: معجم البلدان، ج ۱، ص ۳۴۱؛ سیره إبن إسحاق، ص ۲۹۴؛ کتاب المغازی، واقدی، ج ۱، ص ۱۹۶. ↑

13. 13. . تهذیب اللغه، ج ۵، ص ۴۰؛ شرح الرضی علی الکافیه، ج ۳، ص ۲۶۷. ↑

13. 13. . معجم البلدان، ج ۱، ص ۳۴۷. ↑

13. 13. . صفه جزیره العرب، ص ۲۵۱. ↑

13. 13. . تهذیب اللغه، ج ۵، ص ۴۰. چنانچه آمد از کلام ازهری فهمیده می‌شود که بین بحیره و بحر اخضر، ده فرسنگ فاصله است. با این وصف آنچه در دانشنامۀ جهان اسلامآمده مبنی بر اینکه، بین قریه‌هایِ بحرین تا بحر اخضر، ده فرسنگ فاصله است، صحیح نیست. کلام ازهری را یاقوت آورده است و ترجمۀ استاد پروین گنابادی در برگزیدۀ مشترک یاقوت حموی، مؤیدِ برداشتِ ما، از بیان ازهری است. ر.ک: دانشنامۀ جهان اسلام، مدخل بحرین (۲)؛ معجم البلدان، ج ۱، ص ۳۴۷؛ برگزیدۀ مشترک یاقوت حموی، ص ۳۰. ↑

13. 13. . معجم البلدان، ج ۱، ص ۳۴۷. ↑

13. 13. . آکام المرجان فی ذکر المدائن المشهوره فی کل مکان، ص ۵۵. ↑

13. 13. . معجم الامکنه الوارد ذکرها فی صحیح البخاری، ص ۶۲. ↑

13. 13. . نزهه المشقاق فی إختراع الآفاق، ج ۱، ص ۳۸۶. ↑

13. 13. . المسالک والممالک، بکری، ج ۱، ص ۱۹۰. ↑

13. . دایره المعارف بزرگ اسلامی، مدخل بحرین. ↑

در روش ترکیبی (پولینگ) فرض بر این است که عرض از مبدا برای همه ی جفت کشورها یکسان است، علاوه بر این فرض می­ شود بردار پارامترها نیز که بیانگر شیب معامله است برای همه ی tها یکسان است. به عبارت دیگر:

به همین دلیل است که گفته می­ شود روشOLS به علت اعمال محدودیت بر الگو مذکور مبتی بر یکسان بودن پارامترها برای همه جفت کشورها دچار اریب ناهمگنی می­گردد. برای رفع این مشکل در روش پنل دیتا، محدوودیت یکسان بودن اثرات انفرادی () حذف می­ شود ولی یکسان بودن شیب معادله همچنان برقرار است.
در روش پنل دیتا خود مشتمل بر سه نوع تخمین یعنی، تخمین­های بین گروه، تخمین­های درون گروه ( اثرات ثابت (FE)) و اثرات تصادفی (RE) است. تخمین­های بین گروه از اختلاف بین کشورها (صرف نظر می­ کند و به عبارتی این نوع تخمین­ها، رگرسیون روی میانگین­هاست و معمولا برای تخمین ضرایب بلند مدت از این روش استفاده می­ شود (اگر^[۸۴]، ۲۰۰۰).
در روش اثرات ثابت (FE) فرض می­ شود که شیب معادله (۳-۷) برای همه ی جفت کشورها یکسان است ولی برای هر واحد انفرادی (هر یک از جفت شرکای تجاری)، عرض از مبدا جداگانه ای وجود دارد که می ­تواند با متغیرهای توضیحی الگو همبستگی داشته و یا نداشته باشد. این روش، روش حداقل مربعات مجازی^[۸۵] نامیده می­ شود، چرا که به معرفی متغیرهای مجازی می ­پردازد که بیانگر اثار عوامل حذف شده­ای است که مربوط به خصوصیات هر یک از کشورها به عنوان واحدهای انفرادی بوده و در قالب عرض از مبدا () وارد الگو می­گردند. بنابراین در روش اثرات ثابت، بعد زمان در نظر گرفته نشده و تنها اثراتی که مختص هر یک از کشورهاست به عنوان اثرات انفرادی منظور می­گردد.
در روش اثرات تصادفی(RE) که به روش اجزاء واریانس نیز معروف است، فرض می­ شود عرض از مبداها (ها) دارای توزیع مشترکی با میانگین α و واریانس بوده و بر خلاف روش اثرات ثابت (FE)، با متغیرهای توضیحی الگو ناهمبسته اند.
به طور کلی سه نوع متغیر حذف شده وجود دارد که خود را در عرض از مبداها (ها) نشان می­دهد:۱-اثرات انفرادی که در طول زمان ثابتند ولی در بین واحدهای انفرادی تغییر می­ کنند. ۲-متغیرهایی که در طول واحدهای انفرادی ثابتند ولی در طول زمان تغییر می­ کنند. ۳-متغیرهایی که هم در طول زمان و هم در ارتباط با واحدهای انفرادی متغیرند.
در الگوهای اثرات ثابت (FE)،عواملی به عنوان اثرات انفرادی در نظر گرفته می­ شود که مخصوص واحدهای انفرادی بوده و در طول زمان ثابت هستند. به عبارت دیگر در عرض از مبدا این الگوها بر خلاف اثرات تصادفی(RE)، عامل زمان در نظر گرفته نمی­ شود بنابراین این در الگوهای اثرات ثابت نمی­ توان متغیرهای ثابت در طول زمان را به طور جداگانه و به عنوان متغیرهای توضیحی وارد الگو کرد، چرا که با اثرات انفرادی (ها) هم خطی پیدا خواهد کرد.
در تخمین­های درون گروه فرض می­ شود که واریانس­ها همسان هستند، درحالی که پیدایش مساله هم خطی امکان دارد، از طرف دیگر در روش اثرات تصادفی(RE) احتمال بروز مساله ناهمسانی واریانس وجود دارد. از این رو روش تخمین در الگوهای اثرات تصادفی، روش حداقل مربعات تعمیم یافته است.
جهت تصمیم گیری در مورد بکارگیری روش اثرات ثابت و یا تصادفی باید توجه داشت که روش اثرات ثابت معمولا هنگامی کارایی دارد که کل جامعه آماری در نظر گرفته می­ شود. درصورتی که اگر از بین جامعه ی بزرگی نمونه­هایی به صورت تصادفی انخاب شود، روش اثرات تصادفی کاراتر خواهد بود (اگر،۲۰۰۰).
فصل اول:
کلیات پژوهش
مقدمه:
بحران مالی، جزئی از مهم­ترین عارضه­های اقتصادی است که در یک منطقه اقتصادی رخ می­دهد و نهایتا کشورهای دیگر را تحت تأثیر قرار می­دهد. اقتصاد دنیا تا کنون شاهد بحران­های مالی و اقتصادی زیادی بوده است که دو مورد از آن­ها، بحران سال ۱۹۹۷ و سال ۲۰۰۸ است که هر کدام به دلایل جداگانه­ ای اتفاق افتاده­اند. یکی از مهم­ترین بخش­های اقتصاد هر کشور تجارت بین الملل است که شامل تجارت کالا و خدمات است. تجارت بین الملل تحت تاثیر عوامل متعددی قرار می­گیرد. یکی از این عوامل بحران مالی است. واضح است که بحران مالی تجارت بین المللی را از طریق شاخص­ های اقتصادی زیادی تحت تاثیر قرار می­دهد.
ماهیت خدمات باعث شده است که تجارت خدمات دارای خصوصیات متفاوتی نسبت به تجارت کالا شود و نیاز به بررسی جداگانه­ ای برای این بخش از تجارت را ضروری ساخته است. خدمات دارای زیر بخش­های مختلفی است از بین زیر بخش­های خدمات صنعت گردشگری اهمیت ویژه­ای دارد زیرا قسمت قابل توجه­ای از تجارت خدمات را به خود اختصاص داده است و صنعتی است که اکثر خدمات از جمله (حمل و نقل، مالی، بیمه، درمانی، ورزشی و حتی خدمات تجاری) را شامل می­ شود. لذا هدف این فصل ضمن بیان ارتباط بحران مالی و تجارت، آشنایی مختصری در مورد تجارت خدمات به ویژه خدمات گردشگری و نحوه انتقال آثار بحران بر این بخش است.
۱-۱-شرح و بیان مسأله:
شروع بحران مالی از اقتصاد آمریکا و توسعه سریع آن به سایر اقتصاد­های دنیا، با توجه به یکپارچگی و درهم تنیدگی اقتصادی دنیا طی دهه­های اخیر منجر به شکل­ گیری مهم­ترین رویداد و بحران مالی جهان در ابتدای هزاره سوم شده است. بحران مالی اصطلاحی نسبتا جامع است؛ بحران­های بانکی، بحران بدهی­های خارجی، بحران پول رایج، بحران تراز پرداخت­ها و بحران قیمت­های سهام، غالبا مترادف با بحران مالی بکار برده می­شوند. در پی بحران مالی، در سال ۲۰۰۸ رشد تجارت جهانی طبق گذارش صندوق بین المللی پول ۴/۱ درصد بود که حدود ۹/۱ درصد نسب به آخرین پیش ­بینی این نهاد کم­تر است. کاهش صادرات به همراه افت جریان سرمایه از آثار این بحران بر اقتصاد کشورها بوده است. صادرات غیر نفتی به خصوص تجارت خدمات به عنوان یکی از کانال­های ارتباطی اقتصاد ایران با جهان و یکی از عوامل تاثیرگذار بر اقتصاد ایران، نیازمند بررسی و مطالعه گسترده است تا سازکارهای تاثیر بحران مالی بر اقتصاد ایران و روش­های استفاده از فرصت­های احتمالی ناشی از بحران شناسایی شود. کشورهای مختلف جهان بسته به نوع تعاملات و پیوند­هایی که با اقتصاد جهانی دارند، از بحران مالی اخیر، تأثیر پذیرفته اند. در این میان کشورهایی که بازارهای مالی آن­ها با یکدیگر در ارتباط بود به طور مستقیم (از طریق بازارهای مالی) و کشورهایی که تعامل کمتری با بازارهای مالی جهان دارند، به طور غیر مستقیم (از طریق تجارت خارجی) تحت تاثیر این بحران قرار می­گیرند.
سهم بالایی از تجارت خدمات مربوط به صنعت گردشگری است. پذیرش گردشگری در هر کشور به منزله­ی صادرات خدمات برای آن کشور است، حال آن­که مسافرت شهروندان آن کشور به خارج به منزله واردات خدمات محسوب می­ شود. در عمل یک رابطه دو جانبه تجاری با مکانیسم دریافت و پرداخت ارزی بین دو کشور شکل می­گیرد و بر حساب جاری آن کشورها تاثیرگذار است. از سال ۲۰۰۸ کاهش تقاضا در گردشگری بین ­المللی مشاهده شده است. بحران مالی ۲۰۰۸ باعث اعمال محدودیت بر سر فعالیت­های اقتصادی بین مناطق گردشگری شد؛ بنابراین حجم گردشگری بین ­المللی و میزان تجارت حاصل از آن به میزان قابل توجه­ای کاهش یافت. بحران مالی تاثیر شدید و بزرگی بر صنعت گردشگری گذاشت به گونه ­ای که میزان اقامت­ها در مناطق گردشگری بسیار کاهش یافت به طوری که متوسط نیمه گردشگران اقامت یک روزه داشتند. (سازمان جهانی گردشگری،۲۰۱۱).
رشد چشمگیر تجارت خدمات و ارزش افزوده بالای این بخش طی سال­های اخیر کشورهای توسعه یافته و در حال توسعه را به تجارت غیر کالایی ترغیب نموده است. در ادبیات تجارت بین­الملل، نشان داده شده است که جریان تجاری کالاها تحت تأثیر بحران­های مالی قرار می­گیرد؛ به طوری که آثار متفاوتی را بر حساب جاری کشورها ایجاد می­ کند. این در حالی است که کمتر به مطالعه اثر­گذاری بحران بر تجارت خدمات پرداخته شده است. بدون شک بروز بحران ارزی در کشورهایی که منجر به سقوط پول داخلی و افزایش بی رویه نرخ ارز می­ شود، ساز و کار سیستم پرداختی را در عملیات بانکی، بیمه­ای و گردشگری بین­الملل که ماهیت خدماتی دارند دچار خدشه می­سازد. از لحاظ نظری رابطه بین تجارت و گردشگری از دو جهت قابل پیش ­بینی است. اولا، توسعه گردشگری در کشور میزبان تقاضای واردات برای کالا و خدمات را افزایش خواهد داد و این رقم در تراز تجاری کشور منعکس می­گردد. در عین حال توسعه صنعت گردشگری باعث افزایش درآمدهای صادراتی خواهد شد (شن و ویلسون^[۸۶]،۲۰۰۰). ثانیا، توسعه صنعت گردشگری و ورود گردشگران خارجی به کشور میزبان باعث افزایش فرصت­های تجاری به دلیل آشنایی آن­ها با کالاها و خدمات کشور میزبان می­گردد (کولندران و ویلسون^[۸۷]،۲۰۰۰). از طرفی باید به دو مورد توجه شود؛ اولا، مسافرت­های تجاری یکی از مولفه­های مهم مسافرت­های بین­الملل است. ثانیا، تجارت اغلب باعث تداوم مسافرت به کشور مورد نظر می­گردد (شن و ویلسون،۲۰۰۰).
اکنون این سوال مطرح است که وقوع بحران مالی تا چه حدی روابط دوجانبه تجاری بویژه تجارت خدمات را در کشورهای عمده شریک تجاری ایران در صنعت گردشگری تحت تأثیر قرار داده است؟ آیا به واسطه بحران مالی، صنعت گردشگری در این کشورها دچار آسیب جدی می­ شود؟ یا روند آن همچنان ثابت باقی می­ماند؟ بنابراین هدف ارزیابی اثر بحران مالی بر تجارت دوجانبه خدمات گردشگری و تجاری دوجانبه کل خدمات در کشورهای عمده شریک تجاری ایران در این صنعت است که از طریق الگوی جاذبه تجاری انجام می­ شود.
۱-۲- اهمیت و ارزش پژوهش:
در سند چشم انداز ۱۴۰۴ تجارت خدمات از مهم­ترین اقلام صادارات غیر نفتی ذکر شده و طبق روند برنامه ­های توسعه حدود ۵/۱۲ درصد ارزش بخش تجارت خدمات رشد داشته است که با توجه به پتانسل بالای کشورهای منتخب به جذب گردشگر می ­تواند در رشد و توسعه اقتصادی اثر زیادی داشته باشد. از طرفی بحران­های اقتصادی از جمله بحران مالی، نوسانات زیادی را از طریق رابطه­ مبادله و تاثیر بر تراز تجاری، رشد و توسعه اقتصادی را کند می­ کند. از این رو با توجه به پژوهش­هایی که قبلا صورت گرفته تجارت خدمات نسبت به تجارت کالایی اثر پذیری کمتری از این نوسانات داشته است. بنابراین، می­توان با سیاست­گذاری و تمرکز بیشتر بر تجارت خدمات از اثرگذاری بیشتر شوک­های اقتصادی و بحران­های اقتصادی بر اقتصاد کشور جلوگیری کرد و میزان اثرپذیری تراز تجاری را کاهش داد. در ایران به دنبال رهایی از وابستگی بالا به صادرات نفت، که همواره نوسان زیادی نیز دارد، سعی بر آن بوده است تا با گسترش صادرات غیر نفتی و به ویژه صادرات خدمات با شرایط پر­نوسان بحران مالی مقابله شود.
تمرکز بر صنعت گردشگری به این علت است که این صنعت موجب رشد و توسعه اقتصادی می­ شود و قسمت اعظم تجارت خدمات را شامل می شود. از سوی دیگر موجبات تجارت کالایی را نیز فراهم ساخته است. ایران نیز دارای پتانسیل بالایی در این صنعت است. بنابراین اهمیت و ضرورت این پژوهش در بررسی تاثیر بحران مالی بر تجارت خدمات (گردشگری بین­الملل) است که می ­تواند موجبات سیاست گذاری مناسب اقتصادی را در این زمینه فراهم آورد و همچنین اقتصاد داخلی کشورها را از تاثیر نوسانات مالی بین ­المللی و بحران­های اقتصادی در امان نگه دارد.
در این تحقیق توجه به تجارت دوجانبه بین شرکای تجاری ایران بوده است .در مطالعاتی که تا کنون انجام شده است، تمرکز بر تعداد گردشگران ورودی بوده است و به حجم تجارت حاصل از این صنعت پرداخته نشده است.
۱-۳-کاربرد پژوهش:
مشخص شدن رابطه بین بحران مالی و تجارت خدمات و همچنین شناسایی عوامل موثر بر تجارت دوجانبه خدمات گردشگری در سیاست­گذاری­های اقتصادی جهت کاهش اثرات بحران مالی و افزایش حجم تجارت خدمات گردشگری موثر است. با توجه به نتایج تحقیق میزان اهمیت و اثرگذاری خدمات در تراز تجاری مشخص می­ شود. بنابراین سازمان صنایع و معادن و بازرگانی و سازمان­های تامین مالی میزان حمایت از صنایع خدماتی را متناسب با این درجه اهمیت تنظیم می­ کنند. همچنین سازمان میراث فرهنگی و گردشگری، برنامه ­های توسعه­ای و شکل­دهی به گونه­ های مختلف این صنعت را با توجه به انعطاف­پذیری این صنعت نسبت به شرایط مالی مختلف تنظیم می­ کنند.
۱-۴- اهداف پژوهش:

1. 1. بررسی عوامل موثر بر جریان تجارت دوجانبه خدمات در کشورهای که بیشترین تجارت خدمات گردشگری را با ایران دارند.

1. 1. بررسی عوامل موثر بر حجم تجارت دوجانبه خدمات گردشگری در کشورهای که بیشترین تجارت خدمات گردشگری را با ایران دارند.

1. 1. ارزیابی تاثیر بحران مالی بر تجارت دوجانبه خدمات در کشورهای که بیشترین تجارت خدمات گردشگری را با ایران دارند.

1. 1. ارزیابی تاثیر بحران مالی بر تجارت دوجانبه خدمات گردشگری در کشورهای که بیشترین تجارت خدمات گردشگری را با ایران دارند.

۱-۵- فرضیه ­ها یا سوال پژوهش:
- بحران مالی بر تجارت دوجانبه خدمات در کشورهای عمده شریک تجاری ایران در بخش خدمات اثر منفی دارد.
-بحران مالی جریان دو جانبه تجارت خدمات گردشگری را در کشورهای عمده شریک تجاری ایران، کمتر از تجارت دوجانبه کل خدمات تحت تاثیر قرار می­دهد.
۱-۶- روش پژوهش:
پژوهش از نظر اهداف کاربردی و از نظر شیوه­ پژوهش، توصیفی و تحلیلی است. برای جمع آوری مطالب مربوط به ادبیات موضوع از روش کتابخانه­ای نظیر کتب، مقالات، پایان نامه­ ها، مجلات و پایگاه­های اطلاعاتی در اینترنت استفاده می­ شود. جامعه آماری این پژوهش ایران و کشورهای است که بیشترین تجارت خدمات گردشگری را با ایران دارد. این کشورها عبارتند از کانادا، ایتالیا، المان، سوریه، ژاپن، بریتانیا و فرانسه است. قلمرو زمانی پژوهش ۲۰۰۳-۲۰۱۰ است.
به منظور بررسی تجارت دوجانبه از الگو جاذبه تجاری استفاده شده است. الگو­های جاذبه یکی از ابزارهای مهم در تجارت بین­الملل است که امکان برآورد جریان­های تجارت دوجانبه در یک مقطع زمانی خاص و به طور همزمان از دیدگاه کشور صادرکننده و واردکننده را فراهم آورده است.
۱-۷-کلید واژه ­ها:
بحران مالی^[۸۸] : عبارت بحران مالی برای موقعیت‌های زیادی به کار می‌رود که در آن‌ها، برخی از نهادهای مالی یا دارایی‌های مالی به صورت ناگهانی بخش زیادی از ارزش خود را از دست می‌دهند. از طرف دیگر می‌توان گفت که بحران‌های مالی نتیجه‌ی مستقیمی از کاهش ثروت‌های کاغذی^[۸۹] است که این تغییرات در ارزش دارایی افراد، تحت تأثیر بخش واقعی اقتصاد نبوده است. این در حالی است که در قرن‌های ۱۹ و ۲۰ میلادی، بسیاری از بحران‌های مالی با هراس‌های بانکی^[۹۰] در ارتباط بوده‌اند و بسیاری از بحران‌ها با این هراس‌ها منطبق بوده‌اند. موقعیت‌های دیگری که اغلب تحت عنوان بحران‌های مالی شناخته می‌شوند شامل سقوط‌های بازار سهام^[۹۱] و ترکیدن حباب‌های مالی، بحران‌های پولی و نکول حکمرانی^[۹۲] هستند. پس به طور خلاصه می‌توان بیان کرد که بحران‌های مالی شامل الف) بحران‌های بانکی، ب) حباب‌های سفته‌بازی و سقوط‌های بازار سهام، ج) بحران‌های پولی و د) بحران‌های بدهی حکمرانی هستند. این در حالی است که بحران‌های بانکی و حباب‌های سفته‌بازی و سقوط‌های بازار سهام، در ابتدا دارای ابعاد ملی بوده و امکان دارد که بعد فراملی بین‌المللی نیز پیدا کنند، ولی بحران‌های پولی و بدهی‌های حکمرانی، از همان ابتدا دارای ابعاد فراملی و بین‌المللی هستند (کیندلبرگر و آلیبر^[۹۳]، ۲۰۰۵؛ لوین و والنسیا^[۹۴]، ۲۰۰۸).
تجارت خدمات^[۹۵] : تجارت خدمات به خرید و فروش یک کالای غیرقابل لمس بین خریدار و فروشنده­ای که در دو کشور یا دو اقتصاد متفاوت هستند گفته می­ شود. این تعریف بر طبق توافق نامه­ی GATS و بر اساس اینکه در زمان معامله، طرفین معامله در کجا حضور دارند به ۴ شاخه تقسیم می شود: ۱- تجارت بین مرزی: زمانیکه خدمت از یک کشور به کشور دیگری ارائه شود. ۲- مصرف در خارج از کشور: عرضه­ی خدمات از یک کشور به مصرف کنندگان خدمات از کشور دیگر در کشور عرضه کننده. ۳- حضور تجاری: عرضه کننده­ خدمات از یک کشور، خدمت را در کشور دیگر ارائه می­دهد. ۴- حضور شخص حقیقی: خدمات از طریق حضور اشخاص حقیقی در کشور دیگر ارائه شوند (سازمان تجارت جهانی^[۹۶]،۲۰۱۳).
الگوی جاذبه^[۹۷] : در ساده­ترین حالت الگوی جاذبه بیان می­دارد که تجارت دوجانبه بین دو کشور با GDP این کشورها ارتباط مستقیم و با فاصله­ی جغرافیایی این دو کشور ارتباط معکوس دارد. این دو عامل، توضیح دهندگی تجربی بالایی دارند. ضمن اینکه اثر فاصله جغرافیایی قوی است و در طول زمان کاهش نمی­یابد. الگوهای تعمیم یافته جاذبه، اثرات هم مرزی و همسایگی کشورها و همچنین برخی هزینه­ های پیچیده­ تعامل را هم بر روی تجارت دوجانبه اندازه ­گیری می­ کند (کیمیورا و لی^[۹۸]،۲۰۰۴).
گردشگری^[۹۹] : گردشگری به معنای مسافرت از یک مبدا به یک مقصد است که به منظور سیاحت یا تجارت است و مفهوم آن فرایند­های مبادله فرهنگی، اقتصادی و اجتماعی را نیز در بر می­گیرد. گردشگری به لحاظ دارا بودن قابلیت تحرک در تولید و توزیع و ایجاد خدمات گوناگون، سرعت بخشیدن به گردش پول و سرانجام ایجاد اشتغال یکی از مهم­ترین منابع تولید کشورها در بخش خدمات است که می­توان از آن به سود اقتصاد کشور میزبان بهره گرفت (سازمان تجارت جهانی، ۲۰۱۲).
فصل دوم:
مروری بر ادبیات موضوع

توابع هدف به­دست آمده در مراحل هفتم و نهم با هم مقایسه شده و موقعیت تابع هدف کوچک­­تر به عنوان موقعیت جدید پذیرفته می­ شود و خفاش به این موقعیت تغییر مکان می­دهد. با حرکت به موقعیت جدید، دامنه و نرخ ارسال پالس طبق روابطی که قبلاً ذکر شد، به­روز می­ شود.
مرحله­ یازدهم: به­روزکردن موقعت بهینه
بعد از انجام مراحل بالا برای همه اعضای جمعیت، مجدداً جمعیت بر اساس تابع هدف به صورت صعودی مرتب می­ شود. کوچک­یترین مقدار تابع هدف با مقدار بهینه سراسری به دست آمده در مرحله­ سوم، مقایسه شده و در صورت کوچک­تر بودن به عنوان بهینه سراسری، جایگزین مقدار قبلی می­گردد.

مرحله­ دوازدهم: تست شرط توقف
در هر مرحله تکرار، تابع هدف با شرط توقف مقایسه شده و در صورت برآورده نشدن آن،الگوریتم از مرحله پنجم به بعد تکرار می­ شود.
۴-۳- تنظیم پارامترهای الگوریتم پیشنهادی
پارامترهایی که در حین اجرای الگوریتم پیشنهادی بایستی تنظیم گردند، عبارتند از: γ و α و m وN وf_max وf_min. مقادیر انتخابی این پارامترها برای الگوریتم پیشنهادی، در جدول ۴-۱ آورده شده است.
جدول ۴-۱ پارامترهای مربوط به الگوریتم های پیشنهادی.

۴-۴- بررسی نتایج حاصل از الگوریتم پیشنهادی و مقایسه آن با دیگر الگوریتم ها
در این بخش نتایج به­دست آمده از الگوریتم پیشنهادی بر روی داده ­های معروف، مورد بررسی قرار خواهد گرفت. آنگاه، پاسخ نهایی الگوریتم­های پیشین با الگوریتم مورد بحث در این تحقیق، با هم مقایسه می­گردد.
به طور کلی، مجموعه داده ­های مختلفی برای انجام فرایند خوشه­بندی وجود دارد که هر کدام دارای ویژگی­های خاص خود هستند. لذا، برای دستیابی به اهداف موجود، مجموعه داده ­های Iris، Wine، CMC، Vowel برگزیده می­شوند. در ادامه، این مجموعه از داده ­ها معرفی و نتایج به­دست آمده به صورت مجزا نمایش داده می­ شود.
۴-۴-۱- معرفی داده ­های استفاده شده و نتایج شبیه سازی مربوط به آن
همانطور که گفته شد، از ۴ مجموعه داده معروف، برای ارزیـابی عملکرد سیستم­های خوشه­بندی استفاده خواهد شد؛ که به صورت اجمالی تشریح خواهد شد. شایان ذکر است که این مجموعه داده ­ها در اکثر مسائل خوشـه­بندی و طبقه ­بندی کاربرد دارد.

خطاهای ناشی از ورود اطلاعات: مدیریت منابع انسانی الکترونیک صرفاً می ­تواند به خوبی برنامه ­های انسانی و کاربران نهایی عمل کند.
کاهش تماس­های میان فردی: استفاده از مدیریت منابع انسانی الکترونیک باعث دور شدن افراد از یکدیگر خواهد شد و تعامل میان مدیران با کارکنان کاهش خواهد یافت.
استفاده نامناسب به دلیل ذهنیت انعطاف­ناپذیر: به منظور استفاده مناسب از مدیریت منابع انسانی الکترونیک، ضروری است که کارمندان نوع ذهنیت خود را نسبت به آن تغییر دهند، نظر به اینکه بسیاری از افراد هنوز در استفاده از فناوری درباره ابعاد قطعی حرفه خود نامطمئن هستند. اگر این تغییر در فناوری هماهنگ با تغییر در ذهنیت و فرهنگ سازمان نباشد، می ­تواند منجر به شکست مالی شود.
تهدید برای خود منابع انسانی: تمایل برای وابسته بودن به فناوری ، تکیه بر نیروی انسانی را کاهش خواهد داد و از این رو خطر بزرگی برای شالوده اصلی منابع انسانی در پی خواهد داشت.( جایی که منابع انسانی به عنوان یک دارایی و سرمایه برای دستیابی به اهداف سازمانی و برآوردن ماموریت و چشم انداز شرکت در نظر گرفته می­ شود) (Kaur, 2013).

از سوی دیگر مهم­ترین چالش­های پیش­روی سیستم­های مدیریت منابع انسانی الکترونیکی به نظر متخصصان عبارتند از :
هزینه سرمایه ­گذاری برای سیستم­های اطلاعاتی منابع انسانی و سیستم مدیریت منابع انسانی الکترونیکی و توسعه ­های آن یک مشکل اصلی است.
بعضی از سیستم­ها با مقاومت مدیریت به منظور انجام گروهی از وظایف روبه رو می­ شود.
بعضی از سیستم­های مدیریت منابع انسانی الکترونیک به دلیل داشتن واسط کاربر غیر متعارف باعث مقاومت کارکنان می­ شود.
بعضی از سیستم­ها بدون تفکر کافی نصب می­شوند. به عبارت دیگر در مورد اینکه ایا سیستم جدید با سیستم­های قبلی و موجود سازمان منطبق است یا خیر ، به اندازه کافی فکر نمی­ شود.
مستند­سازی و اموزش کم و نامناسب می ­تواند بکارگیری سیستم را کاهش دهد و به جای آن مقاومت در برابر این سیستم را دقیقا از سوی کارمندان و مدیرانی افزایش دهد که قرار بوده است از ان حمایت کنند. همان طور که مشاهده می­ شود ، مقاومت بزرگترین علت چالش­های مرتبط با مدیریت منابع انسانی الکترونیکی است (حسینی و دیگران ، ۱۳۸۸) .

جدول ۳-۲) چالش­های مدیریت منابع انسانی الکترونیکی (حسینی و دیگران ، ۱۳۸۸)
۶-۱-۲) واحد مدیریت منابع انسانی مجازی
مدیریت منابع انسانی مجازی مرتبط با افرادی است که از راه دور و خارج از اداره مجازی خودشان به کار خود ادامه می­ دهند. ارزیابی واحد مدیریت منابع انسانی مجازی مبتنی بر نیروهای شش گانه موثر می­باشد. نیاز است که این نیروها مهار شده و پاسخگوی شرکتهایی باشند که به قرن ۲۱ نزدیک می­شوند. نیروهای شش­گانه ای که در ادامه اشاره می­شوند، باید به وسیله آن واحدهای مدیریت منابع انسانی مجازی­ای که می­خواهند به صورت مستمر بر ارزش خود افزوده و همزمان هزینه­ها را کاهش دهند، مورد توجه قرار گیرند:
۱- فناوری اطلاعات: متخصصان مدیریت منابع انسانی مواجه با آینده­ای دیجیتالی هستند. رشد سریع در زمینه سخت­افزارها و نرم­افزارها و شبکه ­های کامپیوتری و خدمات تلفن برای جنبش مدیریت منابع انسانی مجازی کاملاً ضروری است. این نکته تصادفی نیست که در آینده­ای نزدیک واحدهای مدیریت منابع انسانی مجازی تبدیل به هنجار خواهند شد. این امر به ویژه با افزایش پیچیدگی و هزینه­ های پایین تر از فناوری و فرآیندهای خودکار عصر اطلاعات همراه خواهد بود.
۲- باز مهندسی فرآیندها^[۲۷]: مدیران مدیریت منابع انسانی استراتژیک به طور مداوم در جستجوی راههایی برای ساده کردن و بهبود فرآیندهای کسب و کار اصلی به منظور کارآمدتر ساختن آنها هستند. تمام فرآیندهای کسب و کار (به ویژه آنهایی که در واحد مدیریت منابع انسانی واقع شدند) را میتوان از طریق نرم افزارهای ماهرانه فناوری اطلاعات، بازمهندسی کرده و بهبود بخشید.
۳- مدیریت با سرعت بالا: تمامی شرکتها برای رقابت کردن در این قرن باید هوشمندانه تر و سریع­تر عمل کنند. مدیریت منابع انسانی مجازی قطعاً در مقایسه با مدیریت منابع انسانی سنتی دارای شکل هوشمندانه تر و سریع­تری برای ارائه خدمات می­باشد.
۴- سازمانهای شبکه­ ای^[۲۸]: ظهور واحدهای مدیریت منابع انسانی مجازی به احتمال قوی در سازمانهای شبکه­ ای بیشتر از شرکت­های بوروکراتیک و سنتی نمود پیدا خواهد کرد. گسترش فناوری اطلاعات از جمله شبکه ­های محلی، پست الکترونیکی و شبکه ­های داخلی شرکتها بعنوان علائم تجاری یک شرکت شبکه­ ای تخت تر می­باشند. موج جدیدی از سازمانها، فناوری جدید و به اشتراک­گذاری اطلاعات را جهت قدرت بخشیدن به تمامی سطوح پرسنل پیشنهاد می­ کنند.
۵- کارگران دانشی^[۲۹]: سازمانهای قرن ۲۱ بر سر اطلاعات و دانش استراتژیک رقابت خواهند کرد. این ” سازمانهای یادگیرنده^[۳۰]” افراد خود را از میان افراد خود راهبر و دانا به کامپیوتر و کارگران دانشی استخدام خواهند کرد. این کارگران در استفاده از اطلاعات برای شناسایی سریع و شکار فرصت­های کسب و کار عالی عمل خواهند کرد، در حالیکه بطور همزمان مشکلات پر هزینه را با پشتکار خود حل خواهند نمود.
۶- جهانی شدن^[۳۱]: تقریباً تمام شرکتها برای تکمیل موفقیت خود در قرن ۲۱، باید یک استراتژیک کسب و کار جهانی را اتخاذ کنند. این مففوم به معنی آن است که واحدهای مدیریت منابع انسانی باید توانایی ارائه خدمات به تمامی کارمندان خود را در سرتاسر کره زمین داشته باشند. بطور آشکارا، یک واحد مدیریت منابع انسانی مبتنی بر فناوری که در چارچوب­بندی فناوری اطلاعات مهارت دارد، بهترین موضع برای پشتیبانی از نیروی کار جهانی شده می­باشد Sanayei & Mirzaei , 2008)).
­­
شکل۲-۲) نیروهای شش گانه موثر برای ارزیابی کردن واحد مدیریت منابع انسانی مجازی

همانگونه که درجدول فوق۱۰-۴ مشاهده می شود اثر غیر مستقیم متغیرها بر بهره وری معنا دار می باشد و اثر مستقیم خلاقیت بر بهره وری نیز معنی دار می باشد (۴۱۹/۰).

نام شاخص
مقدار پارامترها
GFI
RMR

مقدار
۱۲
۹۹/۰
۳۶/۰

همانگونه که در جدول فوق ۱۱-۴مشاهده می شود مقدار پارامترهای موجود در مدل پیشنهادی برابر با ۱۲ می باشند (۵ واریانس برای هر یک از متغیرها و ۷ ضریب مسیر). مقدار GFI یا شاخص خوبی برازندگی که نشان دهنده نسبت واریانس توجیه شده توسط مدل می باشد برابر ۹۹/۰می باشد که این مقدار هر چه به یک نزدیک تر باشد نشان دهنده این است که مدل ما برازنده تر است. RMR ریشه میانگین مجذورات باقی مانده که نشان دهنده مقدار تفاوت بین واریانس برآورد شده در مدل پیشنهادی ما و واریانس مشاهده شده می باشد برابر با ۳۶/۰ می باشد، که هر چه این مقدار کمتر باشد بهتر است. این دو شاخص نشان دهنده این هستند که مدل پیشنهادی ما قادر است مسیر علی متغیر های موجود در مدل را توجیه نماید.

مقدمه :
در این فصل با در دست داشتن یافته ها و نتایج پژوهشی پیشنهادها و راهکارهایی برای مسولان،مدیران و همچنین برای کارکنان جهت بکارگیری از آنها به منظور استفاده مطلوب از منافع حاصل از بررسی تاثیر خلاقیت و نوآوری بر افزایش بهره وری منابع انسانی در پالایشگاه شیراز و شناسایی نقاط ضعف و قوت آن ارائه می گردد.
۱-۵ تحلیل فرضیه ها:
فرضیه اول :بین خلاقیت،نوآوری و بهره وری رابطه معنادار وجود دارد.
از نتایج تحلیل رگرسیون چندگانه بین خلاقیت ،نوآوری و بهره وری در این تحقیق مشخص شد که بین سه مولفه فوق در سطح ۰۰۰۱/۰رابطه معناداری وجود دارد.این فرضیه با پژوهش هایی که توسط سراج(۱۳۸۳)،مهین زعیم(۱۳۷۹)،سپهر(۱۳۷۷)،مرادعلیزاده (۱۳۷۷) و نوری فرد(۱۳۸۷) انجام گرفته مطابقت دارد وبا پژوهش حقیقت جو (۱۳۸۵) مغایر می باشد.حقیقت جو به این نتیجه رسیدکه بین خلاقیت وبهره وری رابطه وجوددارد امامعنادار نیست واین مغایرت با پژوهش حاضر ممکن است به دلیل عدم بررسی سه متغییرباهم توسط محقق مذکور باشد.همچنین تفاوت درابزارهای مورداستفاده درپژوهش حاضرباابزاراستفاده شده توسط سایرمحققان باعث تفاوت در نتایج شده است.
فرضیه دوم : بین خلاقیت و نوآوری رابطه معنادار وجود دارد.
از نتایج ضریب همبستگی پیرسون بین خلاقیت و نوآوری در این تحقیق مشخص شد که در سطح ۰۱/۰رابطه معنادار و مستقیم(٢٩٢/۰) بین دو متغیر فوق وجود دارد بدین معنا که با افزایش خلاقیت،نوآوری نیز افزایش می یابد.نتیجه این فرضیه با پژوهش دلقندی(۱۳۷۹)مطابقت دارد.
فرضیه سوم :بین خلاقیت و سن کارکنان رابطه معنادار وجود دارد.
از نتایج تحلیل واریانس یک عاملی بین خلاقیت و سن در این تحقیق مشخص شد که در سطح ۰۵/۰بین خلاقیت و سن کارکنان رابطه معنادار وجود دارد.نتیجه بدست آمده با پژوهش های حقیقت جو (۱۳۸۵) وحبیبی باغی(۱۳۸۱)مغایرت دارد.آنان به این نتیجه رسیدند که بین خلاقیت و سن رابطه معناداری وجود ندارد.
هیچ گونه نتایج موافقی با پژوهش انجام گرفته بدست نیامد.با توجه به مغایر بودن نتیجه پژوهش حاضر با تحقیقات ذکر شده به درستی نمی توان نتیجه گرفت که بین خلاقیت و سن تفاوت معنادار وجود دارد.اما نتایج تحقیق این فرضیه را تایید می کند.در رابطه با نتیجه حاصل از این فرضیه دلایل مناسب برای این تفاوت ها می توان به تاثیرآموزشهای فنی و حرفه ای و تجربه های کاری بیشتر کارکنان در رابطه با بهبودو افزایش خلاقیت وهمچنین فرهنگ حاکم بر محیط کاری اشاره کرد.
فرضیه سوم:بین خلاقیت و سابقه خدمت رابطه معناداری وجود دارد.
این پژوهش با از نتایج تحلیل واریانس یک عاملی بین خلاقیت و سابقه خدمت در این تحقیق مشخص شد که بین خلاقیت و سابقه خدمت رابطه معنادار وجود ندارد.نتیجه بدست آمده از این پژوهش با تحقیقات موذنی(۱۳۸۷)،حقیقت جو(۱۳۸۵)،حبیبی باغی(۱۳۸۱)و بانشی(۱۳۸۷)مطابقت دارد ولی با پژوهش دیی(۱۹۹۹)مغایر می باشد.دیی در پژوهش خود به این نتیجه دست یافت که سابقه کار بیش از یک سال باعث نوآوری و خلاقیت بیشتر می شود.دلیل مغایرت نتیجه پژوهش حاضربا پژوهش دیی ممکن است به دلیل تفاوت در جامعه موردمطالعه باشد زیرادیی سابقه کاروخلاقیت رادراعضاءهیئت علمی سنجیدوزمینه بروز خلاقیت درمحیط صنعتی با آموزشی متفاوت است وبالتبع شرایط بروزخلاقیت درمحیط صنعتی کمتراست.همچنین شرایط فردی ومحیطی درنتیجه پژوهش بی تاثیرنخواهدبود.
فرضیه سوم:بین خلاقیت و میزان تحصیلات رابطه معناداری وجود دارد.
از نتایج تحلیل واریانس یک عاملی بین خلاقیت و میزان تحصیلات در این تحقیق مشخص شد که بین خلاقیت و میزان تحصیلات رابطه معنادار وجود ندارد.نتیجه بدست آمده از این پژوهش با تحقیقات بانشی(۱۳۸۷) ومنافی (۱۳۸۱) مغایرت دارد و پژوهش موافق یافت نشد.یکی از دلایل مغایرت پژوهش حاضرباتحقیقات منافی وبانشی می تواند شرایط افراد نمونه باشدزیرامطالعه آنان برروی مدیران وکارکنان بوده است اما پژوهش حاضر فقط روی کارکنان صورت گرفته است.همچنین ممکن است به علت تفاوت در نمونه مورد مطالعه در پژوهش حاضرباشدکه بیش از ۳۸درصد افراد با تحصیلات دیپلم تشکیل می دهند. افراد با تحصیلات دانشگاهی کمتر در نمونه حضور داشتند.
فرضیه چهارم :بین ابعاد بهره وری و خلاقیت رابطه معنادار وجود دارد.
از نتایج ماتریس همبستگی بین ابعاد بهره وری و خلاقیت در این تحقیق مشخص شد که بین توان وآمادگی کاری درسطح۰۵/۰وحمایت سازمانی در سطح ۰۱/۰رابطه معنادار با خلاقیت دارند.به نحوی که با افزایش در این متغیرها ،خلاقیت کارکنان نیز افزایش می یابد.اما بین سایر ابعاد بهره وری با خلاقیت رابطه معنادار یافت نشد.نتایج بدست آمده با پژوهش های داوود آبادی فراهانی(۱۳۷۴)،صادقی فرد(۱۳۸۷)،حبیبی باغی(۱۳۸۱)،سپهر(۱۳۷۷)،مرادعلیزاده (۱۳۷۷) و دیی(۱۹۹۹) مطابقت دارد.داوود آبادی فراهانی۱۳۷۴ به این نتیجه رسید که توان و آمادگی کاری با خلاقیت رابطه معنادار دارد و سایر پژوهشگران ذکر شده به رابطه معنادار بین حمایت سازمانی و خلاقیت دست یافتند.
یکی از دلایلی که بین سایر ابعاد بهره وری با خلاقیت رابطه معنادار یافت نشد می تواند متغیرهای زیادی باشد که در میزان بهره وری تاثیر گذار هستند و ممکن است در بین کارکنان پالایشگاه شیراز دو بعد آمادگی کاری و حمایت سازمانی تاثیر بیشتری بر افزایش خلاقیت نسبت به سایر عوامل داشتند.
۲_۵ محدودیت ها و مشکلات پژوهش
۱)متاسفانه پاسخگویان دقت و توجه کافی در تکمیل پرسشنامه نداشته اند واز دلایل آن می توان تعداد زیاد مراجعه محققان جهت تکمیل پرسشنامه،مشغله کاری و عدم استفاده از نتایج تحقیقات توسط مسولان را نام برد.
٢) با توجه به اختلافات فرهنگی و شرایط جغرافیایی و تفاوت در امکانات در نقاط مختلف کشور نتایج این پژوهش ممکن است قابل تعمیم به سایر واحدهای کشور نباشد
۳) عدم دسترسی به تحقیقی که عیناً با عنوان تحقیق حاضر یکی باشد .
۴)زیاد بودن سوالات پرسشنامه ها و طولانی بودن زمان پاسخگویی.
۳-۵پیشنهادات کاربردی :
۱)کارکنان را در جریان پیشرفت های حاصل از تکنولوژی روز و تغییرات به وجود آمده قرار داده و به کارکنان فرصت ارائه پیشنهاد و راهکار داده شود و مسولان از قدرت ابتکار و خلاقیت آنان استفاده کنند.
۲)بودجه کافی جهت اجرای آزمایشی طرح ها و ایده های خلاق و نو در اختیار کارکنان نوآور قرارداده شود و مشوق های مادی و معنوی برای ایده های خلاق قرار دهند.
۳)دوره های آموزشی جهت آگاهی از خلاقیت و نوآوری سازمانی وهمچنین دوره هایی جهت فرهنگ سازی و ایجاد بستر مناسب برای فضاهای خلاقیت و نوآوری سازمانی تشکیل واجرا شود.ایجاد این اعتقاد که خلاقیت در صنایع وسازمانهای نوین یک نوع سرمایه گذاری است.
۴)از دیگر راهکارهای به وجودآوردن روحیه خلاقیت و نوآوری در کارکنان می توان به روش های زیر اشاره کرد: