5 -16
دو گاو آسمانی دسته­های فرم کوزه­ای شکل را تزیین نموده ­اند. کوزه، کاسه و فرم­های شکم برآمده، مفهوم باروری و رویش را منتقل می­نمایند و بالندگی و شکوفایی را نوید می­ دهند.
آخرین مجلسی که در این بخش مورد بررسی قرار خواهد گرفت تصویر انسان متعالی واقع در مجموعه­ پاسارگاد است که آن را ذوالقرنین نیز نام نهاده­اند. وجه تسمیه­ی این اثر دارا بودن دوشاخ است.

5 -17
ايرانيان نيز مانند هنديان عقيده دارند كه جهان به هفت كرشور (در فارسي جديد كشور) تقسيم شده است. در بندهش آمده است که اين مناطق هنگامي آفريده شد كه براي اولين بار ایزد تیشتر باران را آفرید و بر زمين فرود آورد. بخش مياني، خونيرث نام دارد و نيمي از همه زمين را تشكيل مي دهد.کیانیان و یلان در خونیرث آفریده شدند. خونیرث به اندازه مجموع شش منطقه ديگر وسعت دارد. مردمان نمی توانستند از کشوری به کشور دیگر سفر کنند مگر بر پشت گاوی آسمانی به نام سریشوَک يا هديوش(هینلز بی­تا، 31)
در کتاب پهلوی زادسپرم مهاجرت ایرانیان از خونیرث به دیگر کشورها سوار بر پشت همین گاو سریشوک صورت گرفته است. سه آتش بر پشت این گاو روشن بود شبي طوفان شديدي رخ داد و آتش ها از پشت گاو به دريا افتادند و در آن جا به سوختن ادامه دادند و در دريا به مردمان روشني بخشيدند. این آتش ها به دریا فروریخت و گوهر آنها یکی بود و به سه بهره شد و دوباره در سه جای فروزان گشت و به آذر فرنبغ (آتش موبدان در فارس) و آذرگشنسب، آتش پادشاهان و ارتشتاران (درآذربایجان) و آذربرزین مهر (آتش کشاورزان در خراسان) موسوم گشت. در این اسطوره به نگهداری آتش های سه گانه، بر پشت گاو آسمانی اشاره شده است. عدد سه نشانه ای از تثلیث مقدس است.
هديوش در اساطير ايراني نام گاوي است كه گوپت شاه از آن نگاهداري مي كند و در هنگام رستاخيز، سوشيانت با يارانش آن را قرباني مي كنند و با چربي آن آميخته به هوم سفيد، مائده­اي مي­سازند و به مردمان مي­دهند و مردمان با خوردن آن عمر جاويدان مي­يابند. اين گاو بنا به سنت ايراني در دژي مستحكم نگهداري شده تا اينكه در روز رستاخيز قرباني شود. (جابز 1370، 161 - 162).
هديه جاودانگي هنگامي اعطا خواهد شد كه سوشيانس، منجی آخرالزمان در آیین زرتشتی، قرباني نهايي را با آخرين حيواني كه براي خدمت به بشر كشته مي­شود، انجام دهد. اين همان قرباني گاو آسمانی است. از پيه آن گاو و شربت هوم سفيد اساطيري كه در درياي گيهاني قرار دارد، اكسير جاودانگي تهيه خواهد شد.
در اساطیر ایران گاو مرد،گوپت شاه نام گرفته است. او موجودی است آسمانی از آن جهت كه اندامش خیالی و ترکیبی است. نيمي از او انسان و نيمي از او گاو است. وظیفه گوپت شاه در اساطیر مراقبت از سريشوك یا هدیوش است. زيرا اين گاو آخرين حيواني است كه در بازسازي جهان كه همه آدميان بايد جاودانه گردند، قرباني مي شود.
میترا مشهورترین گاوکش تاریخ اساطیری جهان است و این شهرت را مدیون رواج مهرپرستی در امپراطوری روم باستان می­باشد. در کتیبه های دولتی هخامنشی میترا و آناهیتا در کنار اهورامزدا یاد شده ­اند، اما اساطیر ایرانیان در دوره­ هخامنشی به متون کتیبه­ها محدود نمی­ شود. ایرانیان و هندیان در دوره­ای با هم می­زیسته­اند و متون کهن ریگ ودا معرف عقاید آنها در این دوره است. از بخشهای اوستا نیز یشت­ها قدمتی پیش هخامنشی دارد . بسیاری ایزدان که در یشت­ها ستایش شده ­اند با ایزدان ودایی در برخی خصوصیات مشترک­اند
5 -5 جنگ­های قهرمان
قهرمان در هر دوره­ای به جنگی می ­پردازد که در فرگرد پیشین تا حدودی که به بحث مربوط می­شد در مورد آن صحبت شد. در این بخش به بررسی مجالس نمادین مرتبط با آن پرداخته خواهد شد.

5 -18
ايرانيان نيز مانند هنديان عقيده دارند كه جهان به هفت كرشور (در فارسي جديد كشور) تقسيم شده است. در بندهش آمده است که اين مناطق هنگامي آفريده شد كه براي اولين بار ایزد تیشتر باران را آفرید و بر زمين فرود آورد. بخش مياني، خونيرث نام دارد و نيمي از همه زمين را تشكيل مي دهد.کیانیان و یلان در خونیرث آفریده شدند. خونیرث به اندازه مجموع شش منطقه ديگر وسعت دارد. مردمان نمی توانستند از کشوری به کشور دیگر سفر کنند مگر بر پشت گاوی آسمانی به نام سریشوَک يا هديوش(هینلز بی­تا، 31)
در کتاب پهلوی زادسپرم مهاجرت ایرانیان از خونیرث به دیگر کشورها سوار بر پشت همین گاو سریشوک صورت گرفته است. سه آتش بر پشت این گاو روشن بود شبي طوفان شديدي رخ داد و آتش ها از پشت گاو به دريا افتادند و در آن جا به سوختن ادامه دادند و در دريا به مردمان روشني بخشيدند. این آتش ها به دریا فروریخت و گوهر آنها یکی بود و به سه بهره شد و دوباره در سه جای فروزان گشت و به آذر فرنبغ (آتش موبدان در فارس) و آذرگشنسب، آتش پادشاهان و ارتشتاران (درآذربایجان) و آذربرزین مهر (آتش کشاورزان در خراسان) موسوم گشت. در این اسطوره به نگهداری آتش های سه گانه، بر پشت گاو آسمانی اشاره شده است. عدد سه نشانه ای از تثلیث مقدس است.
هديوش در اساطير ايراني نام گاوي است كه گوپت شاه از آن نگاهداري مي كند و در هنگام رستاخيز، سوشيانت با يارانش آن را قرباني مي كنند و با چربي آن آميخته به هوم سفيد، مائده­اي مي­سازند و به مردمان مي­دهند و مردمان با خوردن آن عمر جاويدان مي­يابند. اين گاو بنا به سنت ايراني در دژي مستحكم نگهداري شده تا اينكه در روز رستاخيز قرباني شود. (جابز 1370، 161 - 162).
هديه جاودانگي هنگامي اعطا خواهد شد كه سوشيانس، منجی آخرالزمان در آیین زرتشتی، قرباني نهايي را با آخرين حيواني كه براي خدمت به بشر كشته مي­شود، انجام دهد. اين همان قرباني گاو آسمانی است. از پيه آن گاو و شربت هوم سفيد اساطيري كه در درياي گيهاني قرار دارد، اكسير جاودانگي تهيه خواهد شد.
در اساطیر ایران گاو مرد،گوپت شاه نام گرفته است. او موجودی است آسمانی از آن جهت كه اندامش خیالی و ترکیبی است. نيمي از او انسان و نيمي از او گاو است. وظیفه گوپت شاه در اساطیر مراقبت از سريشوك یا هدیوش است. زيرا اين گاو آخرين حيواني است كه در بازسازي جهان كه همه آدميان بايد جاودانه گردند، قرباني مي شود.
میترا مشهورترین گاوکش تاریخ اساطیری جهان است و این شهرت را مدیون رواج مهرپرستی در امپراطوری روم باستان می­باشد. در کتیبه های دولتی هخامنشی میترا و آناهیتا در کنار اهورامزدا یاد شده ­اند، اما اساطیر ایرانیان در دوره­ هخامنشی به متون کتیبه­ها محدود نمی­ شود. ایرانیان و هندیان در دوره­ای با هم می­زیسته­اند و متون کهن ریگ ودا معرف عقاید آنها در این دوره است. از بخشهای اوستا نیز یشت­ها قدمتی پیش هخامنشی دارد . بسیاری ایزدان که در یشت­ها ستایش شده ­اند با ایزدان ودایی در برخی خصوصیات مشترک­اند
مجالس بعدی همگی در تالار صد ستون مجموعه­ پارسه نقر شده ­اند و به ترتیب جنگ قهرمان با موجوداتی از قبیل شیر شاخدار آسمانی، شیر و شیردال را نشان می­ دهند. نگاهداشت مهری در همه این مجالس تکرار شده است.
تصاویر مربوطه برای نمایش جنگ قهرمان در این بخش آورده شده است ولی به این دلیل که جنگ قهرمان با شیر در بحث این پژوهش نقش اصلی را ندارد به تحلیل آنها پرداخته نخواهد شد. در بخش­های بعدی در مورد شیر صحبت خواهد شد.

5 -19
مجالس بعدی یک مهر و دیگری اثر مهری هستند که در آنها گاو به صورت واقعگرایانه نمایش داده شده است. در تصویر آ. قهرمان ابزار قربانی به دست دارد. او شاخ گاو را با دست نگه داشته است گویی از فرارگاو ممانعت می­ کند. گاو روی دو پای عقب ایستاده است و باز هم شبیه به تصاویر مهری سرش را برگردانده و به قهرمان نگاه می­ کند. اگر این گاو اسطوره­ای همان باشد که در فرگرد دوم تحت عنوان ثور آسمانی در مورد آن بحث شد، چشم او «عین الثور» خاصیت جادویی منفی دارد. نگاه کردن او به قهرمان به منظور طلسمی برای ممانعت از انجام قربانی است.
تصویر ب. به نوعی مرحله­ دوم همین جنگ را نشان می­دهد. در تصویر ب. قهرمان دم گاو را گرفته است و پایش را به حالت نگاهداشت مهری روی کتف گاو قرار داده است و پوزه­ی حیوان را در اصطلاح جنگجویان به خاک مالیده است و باعث شده تا حیوان سر و ته شود.
ايرانيان نيز مانند هنديان عقيده دارند كه جهان به هفت كرشور (در فارسي جديد كشور) تقسيم شده است. در بندهش آمده است که اين مناطق هنگامي آفريده شد كه براي اولين بار ایزد تیشتر باران را آفرید و بر زمين فرود آورد. بخش مياني، خونيرث نام دارد و نيمي از همه زمين را تشكيل مي دهد.کیانیان و یلان در خونیرث آفریده شدند. خونیرث به اندازه مجموع شش منطقه ديگر وسعت دارد. مردمان نمی توانستند از کشوری به کشور دیگر سفر کنند مگر بر پشت گاوی آسمانی به نام سریشوَک يا هديوش(هینلز بی­تا، 31)

تشخیص مسئله
به نتیجه رسیدن بدون تجزیه‌وتحلیل
تصمیم گرفتن بر اساس معیاری برای حدس زدن راه‌ حل ‌های عمومی

استفاده از این معیار برای انتخاب بهترین راه
سیال سازی دهنی هم شامل ((کار به جلو^[۱۹])) است و هم شامل تجزیه‌وتحلیل ((ابزار – هدف))؛ بنابراین، بر راهبردهای دیگر برتری دارد. از طریق سیال سازی ذهنی بهتر از روش تجزیه‌وتحلیل ابزار- هدف می‌توان به حل مسائل دست‌یافت. تحقیقات نشان می‌دهند که نتایج سیال سازی ذهنی راه‌ حل ‌های بالایی را ارائه می‌دهد. کیفیت راه ‌حل ‌ها در سیال سازی ذهنی، همانند تمثیل، به دانش بیانی خود فرد بستگی دارد. (شعبانی، تابستان۱۳۹۳ :۱۱۸ تا۱۲۱)
۲-۱-۶-۲-الگوی حل مسئله
الگوهای تدریس درواقع الگوهای یادگیری هستند. با بهره گرفتن از الگوها درحالی‌که به شاگرد در کسب اطلاعات، نظرات، مهارت‌ها و راه‌های تفکر کمک می‌شود، نحوه‌ی یادگیری نیز به آنان آموخته می‌شود. درواقع آموزش از راه الگوها باعث افزایش استعداد شاگردان در یادگیری می‌شود.
الگوهای تدریس نتیجه تلاش افرادی است که در جستجوی چگونگی یادگیری دانش‌آموزان و تأثیر رفتار معلم بر آن‌ها بوده‌اند و معلمانی که برای حل مسائل کلاس دست به تحقیق و تجربه می‌زدند. (بهمئی،۱۳۹۰: ۱۱۱)
الگوهای حل مسئله در آموزش بر مبنای ایده‌های جان دیویی (۱۹۱۶) شکل‌گرفته‌اند. در میان تمامی کمک‌های او به آموزش‌وپرورش، طرفداری او از برنامه تحصیلی بر مبنای مسائل اهمیت خاصی دارد. ازنظر او مسئله عبارت از هر موردی است که باعث ایجاد شک و تردید شود. دیویی می‌گوید مسئله‌ای که بتواند به‌عنوان یک موضوع موردمطالعه ارزشمند باشد، باید دو معیار دقیق و جدی را در برگیرد: اول آن مسئله باید برای فرهنگ مهم باشد و دوم باید برای دانش‌آموز نیز مهم بوده و به او مربوط باشد. (دونالدسی،۱۳۷۹: ۳۲۲)
۲-۱-۷- ساختار الگوی حل مسئله
مراحل اجرای الگوی حل مسئله به ترتیب زیر می‌باشد:
الف- طرح مسئله‌یا بازنمایی مشکل
مسئله را از راه‌های مختلفی می‌توان در ذهن شاگردان ایجاد کرد. انتخاب مسئله مناسب برای شروع تدریس یکی از مهم‌ترین مراحل انجام کار به شمار می‌آید. اگر مسئله توجه شاگردان را به خود جلب نکند یا برای آنان به‌اندازه کافی برانگیزاننده نباشد. کاربرد این الگو بسیار مشکل خواهد شد.
ب -جمع‌ آوری اطلاعات:
شاگرد پس از مواجه‌شدن با مسئله و تعریف آن باید با کمک و هدایت معلم به دنبال اطلاعات موردنظر بورد. منابع گردآوری اطلاعات باید ازنظر علمی معتبر باشد.
ج- ساختن فرضیه:
منظور از فرضیه‌سازی پیش‌بینی راه‌ حل ‌های احتمالی و حدسی برای حل مسئله است
د- آزمایش فرضیه
فرضیه حدسی است که بر اساس اطلاعات پیشین و شواهد موجود در برخورد با دنیای خارج در ذهن شاگرد، شکل می‌گیرد. به‌این‌ترتیب در اکثر موارد، فرضیه راه‌حل نهایی محسوب نمی‌شود. برای قبول یا رد فرضیه باید آن را بیازماییم.
هـ نتیجه‌گیری
فرایند حل مسئله باید به نتیجه‌گیری منتهی شود. بدون نتیجه‌گیری مسئله حل نخواهد شد. اساس این الگو آن است که شاگرد مشکلی را که با آن مواجه می‌شود به نحوی قابل‌قبول برای خود حل کند و مفاهیم تازه‌ای را یاد بگیرد. (شعبانی،۱۳۹۳پاییز: ۲۹۶ تا ۲۹۹)
۲-۱-۸- محاسن و محدودیت‌های الگوی حل مسئله
الگوی حل مسئله به علت فعال و سهیم بودن شاگردان در فعالیت‌های آموزشی، یکی از بهترین الگوهای تدریس به‌حساب می‌آید. البته اجرای چنین الگویی بدین معنی نیست که مسئولیت کلیه امور با شاگردان باشد، بلکه آنان در فرایند آموزش نقش فعال دارند و بیشتر مفاهیم و نکته‌هایی را می‌آموزند که بر نیازهایشان منطبق باشد. در این الگو، شاگردان احساس مسئولیت بیشتری می‌کنند و رضایت خاطر بیشتری به دست آورند و هنگام موفقیت یا شکست، خود را مسئول می‌دانند، نه معلم را. در این الگو، رشد شاگرد هدف است، نه محتوا و مفاهیم آموزشی؛ بنابراین، تمام جنبه‌های روان، اجتماعی و سرانجام کل شخصیت شاگردان را موردتوجه قرار می‌گیرد. شاگردان مطالب آموزشی را برای نمره گرفتن و امتحان دادن نمی‌آموزند، بلکه کاربرد معلومات خود را می‌دانند و به هنگام مواجهه با مسئله جدید، توانایی حل آن رادارند. آنان احساسات منفی و ضعف‌های خود را قبول می‌کنند و از مسئولیت‌های آموزشی و اجتماعی خودآگاهی بیشتری دارند؛ اما اجرای چنین الگویی بسیار مشکل است؛ زیرا احتیاج به معلمان قوی و باتجربه و پژوهشگر دارد. در چنین الگویی، فعالیت‌های آموزشی به امکانات و تجهیزات فراوان و فعالیت‌های آموزشی به مکان باز نیازمندند. تعداد شاگردان بسیار محدود باشد اگرچه به‌طورقطع نمی‌توان گفت که وجود چند نفر در کلاس کافی است. این تعداد بستگی به توانایی معلم، امکانات مالی، وسایل و روش‌ها و هدف‌های آموزشی دارد؛ ولی به‌طورکلی، تعداد شاگردان در هر کلاس نباید از ۲۰ نفر تجاوز کند. (شعبانی، ۱۳۹۳پاییز: ۳۰۱ تا ۳۰۲)
۲-۱-۹-راهکارهای موفقیت در حل مسئله
سه مجموعه عوامل تعامل با فرایند مسئله گشایی در ارتباط‌اند:
الف نگرش (علاقه، انگیزه و اعتمادبه‌نفس)
از دیدگاه افرادی که در حل مسئله ضعف دارند مسئله‌ها ناخوشایند و هراسناک‌اند. آن‌ها در اکثر مواقع خود را از مشکلات عقب می‌کشند و از تفکر راجع به آن‌ها اجتناب می‌کنند. آن‌ها خودشان را به‌عنوان مسئله گشا قبول ندارند. این افراد احتمالاً قادر به تشخیص این حقیقت نیستند که مسائل بخشی عادی از زندگی ما هستند. در زندگی همه‌ی ما انسان‌ها موانعی وجود دارد که باید بر آن‌ها غلبه کنیم و شکاف‌هایی هست که بدون هیچ ابزار حمایتی باید از روی آن‌ها رد شویم. (فیشر، ۱۳۸۵، ۱۹۰)
توانایی شناختی و حل مسئله (دانش، حافظه و مهارت‌های فکری)
تفکر مفهومی، متضمن گسترش عظیم در صُوَر حاصل از فعالیت شناختی است. فردی که قادر است به اندیشه انتزاعی بپردازد جهان خارجی را عمیق‌تر و کامل‌تر منعکس می‌کند و از پدیده‌های مورد ادراک خود، به استنتاج‌ها و استنباط‌هایی دست می‌یازد. این استنتاج‌ها و استنباط‌ها تنها بر اساس تجربه شخصی او صورت نمی‌پذیرند، بلکه بر مبنای طرح‌واره‌های تفکر منطقی که به‌طور عینی در مرحله کاملاً پیشرفته رشد و تحول فعالیت شناختی او شکل می‌گیرند نیز استوار می‌شوند.
حل مسئله از بسیاری جهات، مُدلی از فرایند‌های پیچیده‌ی عقلانی، فراهم می‌آورد. هر مسئله‌ی آشنا‌ی دوران مدرسه، عبارت است از ساختار پیچیده روان‌شناختی که در آن، هدف نهایی (که به‌عنوان پرسش مطرح‌شده در مسئله، صورت‌بندی می‌شود)، به‌وسیله شرایط خاصی، تعیین می‌گردد. تنها از طریق تجزیه‌وتحلیل این شرایط است که دانش‌آموز قادر می‌شود روابط ضروری بین اجزای ساختار موردنظر را، برقرار کند؛ و بعد، این روابط را جدا سازد و روابط غیرضروری را کنار بگذارد.
وقتی شرایط حل مسئله، در مقام تعارض باتجربه‌ی عملی و واقعی فرد قرار می‌گرفت، در اکثر مواقع، حل مسئله به‌طور کامل از محدوده قابلیت‌های گروه اصلی ازمودنی‌های ما فراتر می‌رفت. به‌محض شنیدن فرضی که متفاوت باتجربه‌ی عملی آن‌ها بود و یا آن را نقض می‌کرد، معمولاً با بی‌اعتنایی از کوشش برای حل مسئله، سرباز می‌زدند و اظهار می‌داشتند که این شرط، غلط است و این‌که ((این‌طور نیست)) و یا نمی‌تواند چنین مسئله‌ای را حل کنند.
یادداشت‌ها نشان می‌دهند که مسائلی که شرایط آن‌ها منطبق با واقعیت باشد تا چه حد راحت، حل ‌می‌شوند و تا چه میزان، برای آزمودنی‌ها دشواراست که شرایط ناهمخوان باتجربه خود را بپذیرند و به عملکردهای منطقی و صوری مرتبط با آن بپردازند. چندین آزمایش نشان می‌دهند که آزمودنی‌ها در حل مسائل همخوان باتجربه‌ی عملی موفق‌اند، اما برعکس در حل مسائلی که شرایط ذکرشده در آن‌ها با این نوع تجربه ناهمخوان است، از خود ناتوانی نشان می‌دهند. همچنین این داده‌ها نشان می‌دهند که ترغیب آزمودنی‌ها برای انجام استدلال منطقی و صوری مستقل از محتوا، به‌هیچ‌وجه کارساز نیست. (لوریا؛ ۱۳۸۲: ۱۴۷و ۱۶۸تا ۱۸۳)
ج ) تجربه– نقطه شروع برای حل مسئله (آشنایی با مضمون، محتوا و راهبردها)
رویکرد حل مسئله در تدریس بر این اعتقاد است که به‌طورکلی پایانی برای تفکر وجود ندارد و این فرایند یک فعالیت مداوم است. درواقع تفکر فعالیتی است درباره‌ی دانش که به‌منظور رسیدن یک هدف معین صورت می‌گیرد، نه یک فعالیت درباره‌ی دانشی که به‌محض فراگرفته شدن تمام می‌شود. این همان چیزی است که وایتهد^[۲۰] به‌عنوان ((واقعیت‌های بی‌نتیجه)) معرفی می‌کند. برای این‌که مسئله Y را بشناسیم، انجام دهیم یا حل کنیم، بایدX را بشناسیم. دانش ابزاری است برای عمل و ازجمله‌ی ویژگی‌های آن این است که قابل‌تغییر و تبدیل است و پایانی معین و قطعی برای آن تصور نمی‌شود. روبه‌رو کردن کودکان با چالش‌های در زندگی به آنان کمک می‌کند تا به افراد مستقلی تبدیل شوند. این روش به آن‌ها کمک می‌کند تا جهانی را که در آن زندگی می‌کنند، کشف کنند و واکنش‌های صحیحی را نسبت به مسائل آن نشان دهند. ما از کجا و چه گونه می‌توانیم به کودکان کمک کنیم تا نقطه‌ی شروعی برای بررسی و حل مسئله باشد؟
مسئله را بسط توسعه دهید. مشکلات حاصل از این موضوع را مشخص کنید. سؤال‌هایی و مسائل جدیدی را در این رابطه مطرح کنید. آیا شما می‌توانید روش جدیدی را برای حل مسئله امتحان کنید؟ چه چیزی را می‌توانید تغییر دهید؟ تاکنون چه نکته‌های جدیدی را فهمیده‌اید؟
این نکته که انسان‌ها بیش‌تر نیاز به یادآوری دارند تا آگاهی، به‌اندازه‌ی کافی موردتوجه قرار نگرفته است. اگر کودکان را به خود واگذاریم بود به‌خوبی از عهده استفاده از تجربه‌های گذشته‌ی برای حل مسائل مرتبط برنمی‌آیند. هم عوامل ساختاری و هم عوامل روان‌شناختی اهمیت دارند. نحوه‌ی ارائه‌ یک مسئله تأثیر فوق‌العاده زیادی روی توانایی کودک برای فهم و ارتباط دادن آن باتجربه‌های گذشته دارد. روشنی و سادگی در نحوه‌ی ارائه مطلب، به همواره دریافت‌های کلیدی که کودک از تجربه‌های پیشین خود دارد، بسیار مهم هستند. این‌ها به کودک کمک می‌کنند تا بر فرایند یافتن مسئله و حل مسئله تا حدی کنترل فراشناختی پیدا کنند. بهترین پاسخی که کودک می‌تواند ارائه دهد، پاسخی است که به خود او تعلق داشته باشد. (فیشر، ۱۳۸۵: ۲۰۷ تا ۲۱۸)
۲-۱-۱۰- نقش انگیزش در حل مسئله
انگیزش در حل مسئله موضوعی است که توسط کارشناسان و صاحب‌نظران تعلیم و تربیت بر آن تأکید شده است. بدین معنی که اگر فردی انگیزه حل مسئله را نداشته باشد، احتمال موفق شدن او رد حل مسئله نیز کمتر خواهد بود. چگونگی ارتباط انگیزش به حل مسئله را در سه نظریه رغبت، خودکارآمدی و اسنادی می‌توان بررسی کرد:
انگیزش بر مبنای رغبت
فرض کنید که فراگیری دستور زبان فارسی را برای اینکه دراین‌باره امتحانی در پیش دارد یاد بگیرد. فراگیر دیگری که برای نوشتن داستان به یادگیری دستور نیاز دارد، آن را می‌آموزد. هر دو، مفاهیم مربوط به دستور زبان را یاد می‌گیرند؛ اما به‌احتمال‌زیاد دومی بیشتر یا عمیق‌تر از اولی یاد خواهد گرفت. این امر سال‌ها پیش، توسط جان دیویی مطرح‌شده است. او رویکرد تلاش مبنا را موردانتقاد قرار می‌دهد و می‌گوید که تدریس باید به رویکرد علاقه مبنا حرکت کند. این نظریه بارها در پژوهش‌های تجربی مورد تأیید قرارگرفته است. فراگیران علاقه‌مند به موضوع درسی، تفکر و اندیشه زیاد در آن می‌پردازند و به‌طور عمیق درگیر یادگیری در آن موضوع می‌شوند. ارتباط موضوع یادگیری به زمینه پیشین ارتباط به زندگی روزمره، ایجاد احساس نیاز و نظایر آن می‌تواند انگیزش را بر مبنای علاقه افزایش دهد.
انگیزش بر مبنای خودکارآمدی
خودکار آمدی به قضاوت فرد در توانایی و قابلیت او در به انجام رساندن یک کار اطلاق می‌شود. اگرچه منابع زیادی برای چگونگی و شکل‌گیری خود کارآمدی وجود دارد اما می‌توان گفت در کل خودکارآمدی از تعبیر، تفسیر عملکرد خود، عملکرد دیگران، ارزیابی دیگران از عملکرد فرد و وضعیت فیزیولوژیکی ایجاد می‌شود.
وقتی فراگیر در امر یادگیری نوعی پیشرفت را درک و آن را قبول کند، در این صورت انگیزش در او بالا می‌رود. اگر دیگران عملکرد فرد را مورد تأیید قرار دهند یا آن را به‌عنوان الگوی راه‌حل مؤثر قبول داشته باشند، در این صورت میزان خود کارآمدی در فرد مزبور بالا می‌رود. نظریه خودکارآمدی بر این اصل استوار است که هنگامی‌که فرد خود را در انجام کاری توانا ببیند، در امر یادگیری اعتماد بیشتری پیدا می‌کند. نظریه خودکارآمدی بیشتر به فرایند پردازش اطلاعات فعال و ژرف مربوط می‌شود. فراگیران با خودکارآمدی بالاتر، به‌خوبی می‌توانند مواد آموزشی یا موضوعات درسی را درک کنند. اگر فراگیران بتوانند خودکارآمدی خویش را افزایش دهند، موفقیت آن‌ها در یادگیری حل مسئله بیشتر می‌شود؛ بنابراین برای رسیدن به حل مسئله موفقیت‌آمیز باید شیوه‌های افزایش خودکارآمدی نیز، به فراگیران آموخته شوند، یا در موقعیت‌هایی قرار گیرند که بتوانند میزان خودکارآمدی را بالاتر ببرند.
انگیزش بر مبنای اسناد
ممکن است فراگیران شکست یا پیروزی و موفقیت خود را به عواملی نسبت دهند. ((این درس بسیار مشکل است))، ((من شانس خوبی در جواب دادن به سؤالات امتحانی را نداشتم))، از نمونه‌هایی هستند که فراگیران موفقیت یا شکست خود را به پدیده‌ها و عواملی نسبت داده‌اند. بر مبنای نظریه اسنادی تعیین نوع علت برای شکست یا موفقیت از سوی فراگیران به عملکرد و پیشرفت تحصیلی آنان ارتباط دارد فراگیرانی که شکست یا پیروزی را ناشی از تلاش خود می‌دانند، احتمال موفقیت آن‌ها بیشتر از فراگیرانی است که آن را به معلم نسبت می‌دهند. همین‌طور، فراگیرانی که شکست در حل مسئله را به عدم توانایی خود نسبت می‌دهند، ضعیف‌تر از فراگیرانی، خواهد بود که شکست در حل مسئله را به عدم تلاش و جدیت خود ربط می‌دهند.

گافمن اعتقاد دارد که هویت «تلاش انسان برای بروز تمایز نسبت به دیگران است، در حالیکه به رفتار خود شکل می‏دهد». تاجفل می‏گوید: «هویت اجتماعی، آگاهی فرد از تعلق به گروه اجتماعی معین و ارزش و اهمیت عاطفی این عضویت برای فرد است». کاستلز می‏گوید هویت «سرچشمه معنا و تجربه برای مردم» است و «هویت، فرایند معناسازی براساس یک ویژگی فرهنگی یا مجموعه به‏هم پیوسته‏ای از ویژگی‏های فرهنگی است که بر دیگر منابع معنایی اولویت داده می‏شود و برای هر طبقه خاص یا برای هر گروه ممکن است چندین هویت وجود داشته باشد». دورکیم می‏گوید «شیوه‏های تصور زمان و مکان از زندگی اجتماعی انسان منشا می‏گیرد و تأثیری اساسی بر باورهای هویتی دارد». در تعاریفی که تا دو دهه گذشته از هویت ارائه می‏شد، جغرافیای مشخص نقش محوری داشت. و تحولات هویتی تحت تأثیر تغییرات جغرافیایی در طول زمان است. گروه اجتماعی مشخص هم‏ رکن دیگر شکل‏دهی به هویت است به این معنا که هویت به معنی درک یک فرد از تعلق به یک جمع است.

عامل بنیادین در شکل‏گیری هویت‏های اجتماعی تعاملات انسانی است. هنگامی که فرد به تعامل با فرد دیگری می‏پردازد هویت خود را به عنوان یک عضو جامعه پیدا می‏کند. در واقع هویت در بستر تعاملات اجتماعی تعریف می‏شود (مرتضی نورمحمدی، ۱۳۸۸).
امروزه انسان‏ها به واسطه فناوری اطلاعات و ارتباطات به صورت یک اجتماع هم‏زمان اما با مکان و جغرافیای متفاوت درآمده‏اند که گسترش ارتباطات و انباشت اطلاعات آن‏ها زا با هم مرتبط و مشترک کرده. این اشتراک «هویت جمعی مجازی» را برایشان ایجاد کرده که در کنار سایر ابعاد هویتی افراد، هویت آن‏ها را شکل می‏دهد.
ظهور فناوری‏های نوین ارتباطی دگرگونی بنیادینی را در ارتباطات انسانی ایجاد کرده است. کاستلز معتقد است از آنجا که انتقال و جریان فرهنگ از طریق ارتباطات صورت می‏گیرد، حوزه فرهنگ که نظام‏هایی از عقاید و رفتارها را شامل می‏شود، با ظهور تکنولوژی جدید دچار دگرگونی‏های بنیادین می‏گردد. ورود فناوری‏های ارتباطی، دگرگونی در ساختار ارتباطات انسانی ایجاد کرده است. بل معتقد است جهان مجازی و امکان برقراری ارتباطات همزمان و بیشمار، منشاء ظهور فرهنگ‏های آنی و به دنبال آن ظهور هویت‏های خلق‏الساعه شده است که در دوره محدودی شکل می‏گیرد و با ظهور هویت‏های جدید به سرعت از بین می‏روند (مرتضی نورمحمدی، ۱۳۸۸).
ویژگی‏های ارتباطات الکترونیکی در فضای مجازی شرایطی متفاوت با روابط رو در رو را برای کاربران فراهم می‏کند. سرعت عمل، ناشناس‏ماندن و … فضای یکسان و مشابهی را فارغ از الزامات چون جنسیت، طبقه، قوم، نژاد و مکان فراهم می‏کند که تجارب متفاوتی را برای کاربران ایجاد می‏کند. تعاملاتی که در این فضا اتفاق می‏افتد، برای کابران اینترنتی را با ذهنیت و گرایش جدیدی ایجاد می‏کند که می‏تواند رفتار و تعاملات آنها را در دنیای حقیقی تغییراتی هر چند جزئی بدهد. ارتباطات اینترنتی می‏تواند انگیزه بیشتری را برای کاربران در بازی با هویت، رفتارهای آزمایشی و ارائه تصویری غیرواقعی فراهم سازد که ریسک شرمندگی در آن کمتر است (مرتضی نورمحمدی، ۱۳۸۸).
فناوری‏های نوین ارتباطی و اطلاعاتی موجب می‏شود تا اجتماعات و هویت‏های جدیدی تشکیل شود. مارک پاستر معتقد است در دوره جدید که اینترنت و ارتباطات الکترونیک در جامعه سیطره دارد، داده‏ها و اطلاعات یا به عبارت دقیق‏تر، اجتماعات مجازی هستند که هویت افراد را می‏سازند. وسایل نویت اطلاعاتی و ارتباطی تغییراتی را در برداشت‏های فرد به وجود می‏آورد و هویت‏ها را در وضعیت‏ تازه‏ای قرار می‏دهد که بسیار با گذشته متفاوت و حتی گاهی مغایر است. هویت در اجتماعات مجازی در مسیر فراملیتی‏شدن حرکت می‏کند. جامعه اطلاعاتی مبین هویت بی‏ثبات، تغییرپذیر و منعطف انسان جدید است. در این جامعه دیگر نزدیک‏ بودن افراد از لحاظ مکان نشان‏دهنده صمیمیت آن‏ها نیست. و افراد در کشورهای مختلف می‏توانند با هم ارتباط داشته و احساس نزدیک‏بودن و هویت یکسان داشته باشند. هویت ملی در جامعه اطلاعاتی به دلیل ظهور اجتماعات مجازی به شدت تهدید می‏شود. در اجتماعات مجازی معمولاً افراد حداقل در یک چیز اشتراک دارند و آن علایق و منافعی است که آنها در دور هم جمع می‏کند. این منافع که همان دسترسی به اطلاعات است، هویت آنها را می‏سازند. هویتی که مدام در حال تغییر و ناپایدار است. هویت افراد در اجتماعات مجازی «هویتی دیجیتال» است. و سرزمین، زبان بومی و محلی، کشور، فرهنگ ملی و نژاد، هویت افراد را در اجتماعات مجازی تعیین نمی‏کنند، بلکه منافع مقطعی، محدود، و در حوزه موضوعات مختلف افراد را دور هم جمع می‏کند و هویت آنها را می‏سازد (مرتضی نورمحمدی، ۱۳۸۸).
فناوری‏های نوین ارتباطی امکان داشتن خلوت جدیدی را برای افراد با ایجاد فضایی شخصی و خصوصی در فضای مجازی برای افراد فراهم می‏کند. در این فضا افراد با یکدیگر ارتباط برقرار می‏کنند و با بهره‏گیری از امکانات اینترنت مانند شبکه‏های اجتماعی و اتاق‏های گفت‏وگو شبکه‏های گسترده‏ای از روابط میان افراد شکل می‏گیرد که غیرقابل کنترل است. این امر بتدریج موجب از هم‏پاشیدگی شبکه‏های سنتی روابط مانند همسایگی می‏شود و هویت‏های جدا از جهان واقعی برای افراد ایجاد می‏کند (مرتضی نورمحمدی، ۱۳۸۸).
از مهمترین ویژگی‏های فضای مجازی گسترش اهمیت فرد و حیطه خصوصی در برابر جمع و حوزه عمومی است. افراد در فضای مجازی در عین حال که می‏توانند در گروه‏های مختلف حضور داشته باشند؛ می‏توانند خود را جدا از دیگران و تنها نیز حس کنند. نبود مراتب قدرت در فضای مجازی باعث می‏شود، فردیت افراد در جمع حل نشود. در جهان واقعی قدرت انتخاب افراد، همواره تحت تأثیر عوامی چون جبر مکان، زمان، فرهنگ، حکومت و … محدود بوده است. اما در جهان مجازی این مرزها وجود ندارد و افراد در مقیاس‏ جهانی می‏توانند دست به انتخاب بزنند (مرتضی نورمحمدی، ۱۳۸۸).
رسانه‏های جدید، رسانه‏های فردی‏شدن و مبتنی بر تعامل فردی انسان- رایانه هستند و موجب می‏شوند انسانها بیش از پیش گوشه‏گیر، منزوی و کم‏تحرک شده و کم‏کم از زمینه عملی زندگی خود دور شوند.
به عبارت دیگر شکل‏گیری اجتماعات در فضای مجازی موجب می‏شود که اجتماعات در جهان واقعی به تدریج کم‏رنگ و بی‏اهمیت شود. این بدان معناست که منبع هویت بخشی افراد متکثر و متنوع می‏شود و به همین جهت هویت ملی و انسجام اجتماعی یک جامعه به تدریج تضعیف می‏شود (مرتضی نورمحمدی، ۱۳۸۸).
با آمدن شبکه‏های اجتماعی مجازی، شکل جدیدی از زندگی در فضای مجازی شکل گرفت و روابط میان افراد با شکل سنتی آن تفاوت کرد و تأثیر غیرقابل انکاری بر روابط اجتماعی برجای گذاشت. شبکه‏های اجتماعی یکی از پرطرفدارترین رسانه‏ها هستند که مخاطبان بسیاری به خصوص از قشر جوان دارند. ویژگی‏های تعاملی و ایجاد بستر برای ایجاد روابط اجتماعی از دلایل مورد استقبال واقع‏شدن شبکه‏های اجتماعی است. شبکه‏های اجتماعی با قابلیت‏هایی که در اختیار کاربران خود قرار می‏دهند، به ۵ اولویت اول کاربران اینترنت تبدیل شده‏اند. فرد با طیف وسیعی از افراد در ارتباط است و علایق خود در زمینه‏های مختلف را با آنها به اشتراک می‏گذارد. افراد در شبکه‏های اجتماعی می‏توانند هویتی کاملاً دلخواه داشته باشنتد و بر پایه همان هویت دلخواه ارتباط مجازی خود را با دیگران گسترش دهند. ظاهر این شبکه‏ها جمع‏گرا است. امروزه تغییرات فرهنگی موجب شده که مردم ترجیح دهند در عین تنهایی، ارتباطات گسترده‏‏ای هم با جهان پیرامون خود داشته باشند. شبکه‏های اجتماعی این خواسته را فراهم می‏کنند (امیر بارانی، ۱۳۹۰) شبکه‏های اجتماعی مختلف با سرویس‏ها و خدمات مختلفی که در اختیار کاربران خود قرار می‏دهند، موجب تأثیرگذاری بیشتر روی زندگی آن‏ها و جامعه و رفتارهای اجتماعی می‏شوند. شبکه‏های اجتماعی در حوزه ‏های مختلف اجتماعی، فرهنگی، سیاسی و … تأثیرگذارند. «این شبکه‏ها کارکردهای گوناگون اقتصادی، سیاسی، فرهنگی، اجتماعی و ارتباطی دارند و به گفته مختصصان ارتباطات، شبکه‏های اجتماعی بیش از پیش رابطه‏های چهره به چهره را کاهش می‏دهند». (قوانلو قاجار. م. همایش شبکه‏های اجتماعی مجازی و زندگی روزمره)
به عنوان مثال فیس‏بوک با وجود امکانات و خدمات ویژه و جدیدی که دارد و با اینکه کاربران بسیاری را جذب کرده است، اما یکی از تأثیرات منفی‏اش روی روابط بین فردی است. به عنوان مثال در مطالعه‏ای در انگلستان نشان داده است که حدود یک سوم طلاق‏ها در این کشور با شبکه اجتماعی فیس‏بوک در ارتباط است (طهورا مهدوی، ۱۳۹۰).
شبکه‏های اجتماعی از سویی به عنوان یکی از گونه‏های رسانه‏های اجتماعی امکانات تعاملی قابل توجهی برای کاربران اینترنتی فراهم کرده‏اند و در افزایش مشارکت شهروندان در برخی فرآیندها مؤثر بوده‏اند از سویی این شبکه‏ها با آسیب‏های گسترده‏ای در حوزه‏هایی از قبیل حریم خصوصی، کپی‏رایت، اعتیاد مجازی، سوءاستفاده‏ از کودکان، دزدی اطلاعات و هویت و مواردی این چنینی مواجه بوده‏اند. چالش حریم خصوصی از مهم‏ترین مباحثی است که همواره درباره شبکه‏های اجتماعی مطرح بوده است. کاربران اینترنتی در این شبکه‏ها بخشی از اطلاعات شخصی خود را در اینترنت منتشر می‏کنند که می‏توانند خطراتی برای آن‏ها به همراه داشته باشد (محمدمهدی مولایی، ۱۳۸۹).
وب‏سایت‏های شبکه‏های اجتماعی، حجم قابل توجهی از اطلاعات شخصی کاربران را در اختیار دارند و امکان سوءاستفاده شرکت‏های تجاری و دولت‏ها از این اطلاعات همواره از دغدغه‏های اصلی مطرح‏شده درباره این شبکه‏هاست. این شبکه‏ها همچنین عرصه ارتباطات سیاسی را نیز متحول کرده‏اند. فعالیت‏های کاربران در حوزه سیاسی در شبکه‏های اجتماعی روی وقایع سیاسی در دنیای واقعی مؤثر بوده است. در حوزه ارتباطات بین‏الملل نیز شبکه‏های اجتماعی قابل‏توجه هستند و برخی کشورها مانند چین و روسیه که دغدغه حفظ فرهنگ ملی برایشان اهمیت دارد، با تقویت شبکه‏های اجتماعی بومی تلاش کرده‏اند کاربرانشان را از شبکه‏های اجتماعی بین‏المللی که در مالکیت شرکت‏ها آمریکایی هستند، دور کنند. شبکه‏های اجتماعی همچنین بر عرصه اقتصاد نیز مؤثر بوده‏اند (محمدمهدی مولایی، ۱۳۸۹)
شبکه‏های اجتماعی، امکان اتصال انسان‏ها را در سراسر جهان به‏طور غیرقابل تصوری افزایش داده ‏اند. با این همه، برخی از متخصصان فناوری، جامعه‏شناسان و روان‏شناسان می‏گویند کاربران شبکه‏های اجتماعی نسبت به دیگرانی که در آن حضور ندارند، یا بهره کم‏تری از آن می‏برند، «تنهاتر» و «خودشیفته‏تر» شده‏اند. حتی بیماری‏های جسمی و روحی هم کاربران را تهدید می‏کند.
بسیاری از متخصصین و روانشناسان سایبری و خانواده با هشداردادن نسبت به رشد فزاینده و آینده شبکه‏های اجتماعی، نسبت به جداشدن نسل جدید و حتی نسل قدیم از روابط اجتماعی خارج از فضای نت و فرورفتن در دنیای مجازی خود ساخته، هشدار داده ‏اند. اما نباید تأثیرات مثبت شبکه‏های اجتماعی از قبیل افزایش اطلاعات عمومی، افزایش ارتباط با دیگران برای روابط اجتماعی و کسانی که در خارج از فضای اینترنت از روابط ناخوشایند با دیگران رانج می‏برند نادیده گرفت. افراد در فضای شبکه‏های اجتماعی می‏توانند روابط متفاوتی را تجربه کنند.
شبکه‏ها قدرت برهم‏زدن روابط و از هم‏پاشیدن زندگی افراد را دارند؛ هر پیام زننده، عکس یا اطلاعات شخصی که در شبکه‏های اجتماعی توسط افراد استفاده می‏شود می‏تواند بعدها علیه خود فرد به کار برده شود، چنانکه در بررسی بسیاری از موارد طلاق در کشورهای غربی این امر مشهود و ثابت شده است.
ایجاد اختلال در بازده شغلی فرد از دیگر کژکارکردهای اجتماعی مجازی است، چت‏کردن و چک‏کردن صفحه‏ شخصی در شبکه‏های اجتماعی وقت بسیاری از فرد در طول شبانه‏روز می‏گیرد و طبعاً قسمتی از این زمان در ساعات کاری اداری فرد انجام می‏شود، آنلاین‏بودن مداوم در شبکه‏های اجتماعی در کوتاه‏مدت هم باعث عادتی ناآگاهانه در استفاده از این شبکه‏ها می‏شود.
اعتیاد به استفاده از این شبکه‏ها زمانی بیشتر بروز پیدا می‏کند که فرد با قصد و هدف خاصی سراغ فضای مجازی می‏رود و بدون اینکه متوجه باشد بی‏‏‏اختیار به شبکه‏های اجتماعی ورود پیدا می‏کند، البته پیشرفت روزافزون فناوری‏های جدیدتر چون تبلت‏ها، اسارت فون‏ها و … این‏گونه دستیابی‏ها را به این شبکه‏ها آسان‏تر نموده است تا جایی که خاطر فرد از فکر اینکه یک روز به شبکه‏های اجتماعی دسترسی نداشته باشد مشوش و نگران می‏شود.
در کنار این فرصت‌ها، چالش‌ها و معضلات استفاده از این شبکه‌های اطلاع رسانی و ارتباطی، همواره مورد بحث و بررسی پژوهشگران حوزه‌ی جامعه‌ی اطلاعاتی قرار گرفته است. شبکه‌های اجتماعی مانند فیس بوک، توئیتر و حتی یوتیوب، اگرچه در زمره‌ی پر بازدیدترین و مشهورترین سایت‌های اینترنت به شمار می‌روند (بنا به آمار جدید پایگاه اطلاع رسانی الکسا)، علاقه‌ی وافر کاربران اینترنت به استفاده از این پایگاه‌ها و گسترش و شیوع اتصال به این پرتال‌ها در فضای وب، سبب پیدایی پدیده‌ی استفاده آسیب زا طریق اینترنت یا اعتیاد به اینترنت برای کاربران استفاده شده است. موضوع اعتیاد به اینترنت موضوعی است که به نظر می‌رسد باید به فهرست اعتیادهایی که برای همه‌ی ما آشناست، اضافه شود. عارضه‌هایی مانند اعتیاد به مواد مخدر، اعتیادهای عصر غیر دیجیتال بوده‌اند که هنوز هم گریبان جوامع امروزی را گرفته‌اند، و امروزه پدیده‌ی دیگری به نام اعتیاد دیجیتالی به فهرست اعتیادهایی که بشر با آن روبروست، افزوده شده که بنا به ادعای مرجع بین المللی شناسایی و درمان اعتیادهای اینترنتی که اخیراً به همت انتشارات جان وایلی منتشر شده است، درمانی پیچیده و دشوار دارد.
آمارهای حاکی از گسترش اعتیاد به اینترنت، به خصوص اعتیاد فیس بوکی در میان کاربران جامعه‌ی اطلاعاتی امروز است. دنیا شاهد یک نوع بیماری جدید به نام «اعتیاد فیس بوکی» است. روند افزایش دوستی‌ها و ازدواج‌هایی که از طریق آشنایی در فیس بوک و به طور کلی شبکه‌های اجتماعی صورت می‌گیرد، و در برخی موارد به طلاق می‌ انجامد، محققان غربی را بر آن داشته است تا انتشار کتابها و مقالات و برگزاری همایش‌های متعددی را به منظور آسیب شناسی رفتاری، روانی، و امنیتی حاکم بر این شبکه‌های اجتماعی در یک دهه اخیر در دستور کار قرار دهند.
خبر یک پنجم طلاق‌ها در امریکا به واسطه‌ی فیس بوس، موضوع قابل تأملی است. کاهش سطح روابط اجتماعی کاربران در محیط واقعی، تنهایی و افسردگی، اختلال در تغذیه و گوارش، کاهش عزت نفس، تهدیدات امنیتی، کاهش امنیت حریم خصوصی کاربران، و ده‌ها معضل و چالش دیگر، تنها بخشی از دلایلی است که امروزه به عنوان زمینه‌های اعتیاد و تهدید فیس بوکی از آن یاد می‌شود. شبکه‌ی اجتماعی فیس بوک آقای زاکربری، در اوایل سال ۲۰۰۴ میلادی به عنوان یک پروژه‌ی دانشگاهی در دانشگاه هاروارد امریکا متولد شد. اما بعد از آنکه میلیون‌ها دانشجوی امریکایی وارد این شبکه شدند، خالق جوان آن به فکر بین المللی کردن این شبکه افتاد. افزایش کارایی و توسعه‌ی خلاقیت دیجیتالی آقای زاکربری و تیمش، به پدیدار شدن موثرترین و محبوب‌ترین شبکه‌ی اجتماعی اینترنت منجر شد، به گونه‌ای که تا اواسط سال ۲۰۱۲ میلادی، شمار کاربران این شبکه از نهصد میلیون نفر در بیش از یکصد و شصت کشور جهان فراتر رفت و ارزش دلاری این تجارت فعال و موفق، مرز هشتاد میلیارد دلار را نیز در نوردید، موفقیتی که پیش‌تر برای سایت‌های موفقی چون آمازون (بنیانگذار: پی‌یر امیدیار) حاصل شده بود. چت متنی و صوتی و این اواخر چت تصویری در کنار پروفایل سازی، انجمن سازی، گروه سازی، اشتراک گذاری متن و عکس، و مسائلی از این دست با حضور صدها میلیون کاربر اینترنت، سبب شد فیس بوک امروزه جزء لاینفک زندگی یک ششم جمعیت کره‌ی زمین باشد.
سیستم تایم لاین یا «خط سیر زمانی» فیس بوک در کنار سیستم‌های تبلیغاتی و اطلاع رسانی آن بر روی گوشی‌های تلفن همراه «فیس بوک بازی» صدها میلیون کاربر این شبکه را در اقصی نقاط جهان افزایش داده است و شاید یکی از دلایل گسترش اعتیاد به این شبکه نیز به حساب آید. به نظر می‌رسد فیس بوک محفل بین المللی بدون نیاز به گذرنامه‌ای شده است و همانند سیگاری‌ها که روزی نیست حتی یک پک به سیگار نزنند، فیس بوک بازها هم نمی‌توانند روزی چند بار به صفحه‌شان متصل نشوند. آنها که دیگر خیلی معتاد شده‌اند و وقت زیادی را صرف این شبکه و فعالیت در آن می‌کنند، همواره در این شبکه برخط (آنلاین) هستند تا هیچ فعل و انفعالی در مورد دوستان و گروه‌هایی که عضو آن هستند، از نظرشان پنهان نماند. البته شیوع فیس بوک‌ بازی در میان جوامع، همه‌ی ملت‌ها را تحت تأثیر قرار داده است و فرصتی را برای صاحبان کسب و کار، و مراکز تحقیقاتی و تبلیغاتی و حتی امنیتی فراهم کرده است تا فعالیت کاربران این شبکه‌ها را برای نیل به اهداف و مأموریت‌های سازمانی خود، تحت نظر بگیرند. جولیان آسانژ، مؤسس ویکی لیکس، که پرتال تحت مدیریت وی بزرگترین افشاگری قرن را در اینترنت منتشر کرد، معتقد است «فیس بوک، نفرت انگیزترین ابزار جاسوسی است که تاکنون خلق شده است.» به گفته‌ی آقای آسانژ، فیس بوک یک گنجینه‌ی اطلاعاتی بسیار بزرگ از نام و سوابق افراد است که کاربران آن را داوطلبانه در اختیار این شبکه‌ی اجتماعی قرار می‌دهند ولی این ابزار مورد بهره برداری دستگاه‌های امنیتی و اطلاعاتی امریکا قرار می‌گیرد. وی می‌گوید هر کس نام و اطلاعات شخصی خود را به فیس بوک اضافه می‌کند،‌باید بداند که به رایگان در خدمت دستگاه‌های اطلاعاتی امریکاست و این گنجینه‌ی اطلاعاتی را برای آنها تکمیل می‌کند. جولیان آسانژ مدعی نیست که دستگاه‌های اطلاعاتی امریکا شبکه‌ی اجتماعی فیس بوک را می‌چرخانند، ولی به عقیده‌ی وی، دسترسی این دستگاه‌های اطلاعاتی به اطلاعات ذخیره شده در فیس بوک،‌آن را به ابزاری خطرناک تبدیل کرده است. در واقع فیس بوک اطلاعات کاربران خود را به شیوه‌های گوناگون در اختیار بنگاه های تبلیغاتی و سازمان‌ها و نهادهای اطلاعاتی و امنیتی قرار می‌دهد تا از این رهگذر، پول بیشتری به دست آورد و ارزش سهام خود را در بازار سهام ارتقا دهد.
کاربری که اطلاعات خود را از زمان مدرسه رفتن، دانشگاه رفتن، و مکان کار و زندگی گرفته تا تصاویر خانوادگی و شخصی و مسافرت‌ها و دیدارها و اطلاعات دوستان دور و نزدیک داخلی و خارجی‌اش در فیس بوک ارائه می‌کند، بهترین عامل و طعمه برای نهادهای تبلیغاتی و اطلاع رسانی و حتی امنیتی و جاسوسی به شمار می‌رود. تصور کنید اگر می‌خواستید چنین اطلاعات گسترده، منسجم، و مکتوبی را از دوست خود یا از دوست یکی از دوستان خود به دست آورید. در محیط غیر مجازی چگونه امکان پذیر بود؟ حتی اگر به راحتی می‌توانستید این اطلاعات را به دست آورید، ناچار بودید چقدر زمان و هزینه صرف کنید؟ در حالی که همه‌ی اینها در فیس بوک به رایگان، داوطلبانه و به آسانی در دسترس و قابل وصول است. .
دانیل میلر، انسان شناسی در دانشگاه کالج لندن، اخیراً کتابی درباره‌ی فیس بوک نوشته است که در آن، به داستان‌هایی کوتاه از سرگذشت و تجربه‌ی افراد مختلف در استفاده از این پایگاه پرداخته است. او معتقد است برای خیلی‌ها، فیس بوک یک اَبَردوست به حساب می‌آید و بعضی‌ها به قدری غرق «فیس بوک بازی» هستند که بهتر است در قسمت اعلام وضعیت تأهل بنویسند:ازدواج با فیس بوک!!!!
محققانی چون ویلدرمورت و بارنرز، معتقدند که کاربران اینترنت، به خصوص کاربران شبکه‌های اجتماعی،‌ گویی نه از امنیت اطلاعاتی و شخصی خود در این فضا آگاهی دارند و نه درباره‌ی چالش‌هایی که این ناآگاهی برای آنان ایجاد می‌کند، چیزی می‌دانند. در این بین، کاربران نوجوان و جوان، به سادگی اطلاعات شخصی خود را در معض دید قرار می‌دهند و در تیررس خطرات و معضلات این شبکه‌ها هستند. این قضیه نه تنها در کشورهای کمتر توسعه یافته به عنوان یک ناهنجاری جدی در اجتماع مطرح شده است، بلکه در جوامع غربی نیز که به شدت درگیر معضلات استفاده‌ی افراطی شبکه‌های اجتماعی اینترنتی و شاهد کاهش روابط اجتماعی و عاطفی شهروندان خود هستند، مشاهده می‌شود. به نظر می‌رسد قبل از اینکه دولتها به فکر راه چاره باشند، مردم و کاربران باید هوشیار و عاقل باشند و در مقابل ابزارهای سرمایه داری و سلطه گری، نسبت به معضلات و شیوه‌ی برخورد با آن، با بصیرت و شناخت حداکثری عمل کنند.
۲- ۸- آسیب های روانی وابستگی به فیس بوک
به‏طور کلی می‏توان آسیب‏های روانی شبکه‏های اجتماعی را در چهار دسته تقسیم‏بندی کرد:
کاهش احساسات: اغلب ارتباطات در این فضا نوشتاری است و کیفیت ارتباط در فضای واقعی را ندارد و از احساس کمتری برخوردار است. و موجب کاهش احساسات در فرد می‏شود. ارتباطات متنی پایه و اساس شبکه‏های اجتماعی را می‏سازد و وسایل ارتباطی جدید هم نتوانسته‏اند خللی در آن ایجاد کند این موضوع از آنجا اهمیت دارد که یک نوشته ممکن است حق مطلب را ادا کند اما به هیچ وجه نمی‏تواند احساس افراد در جریان کنش متقابل منتقل کند.
متن‏گرایی: با وجود امکانات چندرسانه‏ای موجب رد فضای مجازی، هنوز هم قسمت بزرگی از ارتباطات در فضای مجازی را ارتباطات متنی (ایمیل، چت) تشکیل می‏دهد. ارتباط متنی می‏تواند شکل جدیدی از هویت مجازی را شکل دهد.
انعطاف‏پذیری هویتی: افراد در فضای مجازی می‏توانند چهره‏ها و بازنمایی‏های متفاوتی از خود ارائه دهند.
دریافت‏های جایگزین: در ارتباطات مجازی می‏توان دیوارها را شکست و به حوزه خصوصی دیگران وارد شد و حرف‏هایی را که افراد حاضر نیستند در ارتباط چهره به چهره بگویند، می‏گویند.
۲-۹- هوش هیجانی^[۱۸] چیست؟
از گذشته های دور شناخت عقلانی و عاطفی مطرح بوده اند ولی شناخت عقلانی در همه موارد بر شناخت عاطفی ترجیح داشت و انسان ها هم دیگر را از گرایش های عاطفی و احساسی در تصمیم گیری ها و درک حقایق برحذر می داشتند. در یونان باستان جنبش رواقیون اعتقاد داشتند شخص خردمند و عاقل هیچ هیجان یا احساسی را تأیید نمی کند. در سال ۱۹۲۰ ثراندایک برای نخستین بار، توانایی اجتماعی را جزء هوش دانست. هوش اجتماعی از نظر ثراندایک توانایی درک دیگران، عمل و رفتار هوشمندانه و زیرکانه در روابط با دیگران است (خسرو جاوید،۱۳۸۱).
بار- اُن نیز برای اولین بار، اصطلاح بهره هیجانی را در برابر بهره هوشی مطرح کرد و از سال ۱۹۸۰به تدوین پرسشنامه هوش هیجانی پرداخت.
درسال۱۹۹۰مقاله ای توسط سالووی و مایر منتشر شد که در آن اصطلاح هوش هیجانی برای اولین بار استفاده شد. آنان هوش هیجانی را به عنوان توانایی درک و بیان هیجانات، استفاده از آن و مدیریت هیجان ها درخود و سایر افراد تعریف کردند.(سالوی، بیدل^[۱۹] و دتیلی^[۲۰]رومای^[۲۱]ر به نقل لز چرنیس^[۲۲]،۲۰۰۲ ، نقل از گلستان جهرمی،۱۳۸۳).
از نظر گلمن(۱۹۹۵) گاردنر الهام بخش نظریه هوش هیجانی است. گاردنر معتقد است هوش یک نوع ِواحد و یکپارچه نیست. طیف گسترده ای از هوش وجود دارد که موفقیت در زندگی را تضمین می کند و هفت نوع اصلی آن عبارتنداز:
۱-هوش زبانی
۲- استدلال ریاضی
۳- درک فضا
۴- جنبش جسمانی
۵- موسیقی
۶- مهارت اجتماعی
۷- استعدادهای درون فردی
هوش هیجانی یک مفهوم گسترده است که شامل مهارت های فردی و حالات درونی می باشد و به مجموعه مهارت های درون فردی و برون فردی اطلاق می گردد. هوش هیجانی را می توان آگاهی از هیجانات و چگونگی تأثیر پذیری دیگران، بروز احساسات، مدیریت هیجانات و عواطف، همدلی و خودآگاهی و چگونگی اداره ارتباطات بین فردی دانست. گاردنر خاطر نشان می کندکه هسته هوش بین فردی توانایی درک و ارائه پاسخ مناسب به روحیات، خلق وخو، انگیزش ها و خواسته های افراد دیگر است او اضافه می کند که در هوش درون فردی، کلید خودشناسی عبارتست از آگاهی داشتن از احساسات شخصی خود و توانایی متمایز کردن و استفاده از آنها برای هدایت رفتار خویش. (گلمن،۱۹۹۵،نقل از کوچک انتظار- قدسی،۱۳۸۳).
تعاریف دیگری از هوش هیجانی وجود دارد که توانایی درک احساسات درآن نقشی اساسی دارد:
مایر و سالووی(۱۹۹۳) هوش هیجانی را نوعی از هوش اجتماعی می دانند که مستلزم توانایی درک دقیق، ارزیابی و بیان هیجان، نظارت بر هیجانات خود و سایرین، تمییز دادن بین هیجانات و استفاده از این اطلاعات برای افزایش رشد عقلانی و هیجانی است(پون تنگ فت۲۰۰۲نقل ازگلستان جهرمی ،۱۳۸۳).
مایر و سالووی(۱۹۹۷)هوش هیجانی را به چهار بخش تقسیم کرده اند:
تشخیص هیجانات درخود و دیگران
کاربرد هیجانات و توانایی ابراز احساسات و یکپارچه کردن احساساتشان
فهم هیجانات و توانایی فهم علل هیجانات
کنترل هیجانات و به کار گرفتن روش های مؤثر از احساسات برای دستیابی به اهداف (کارسیو،۱۹۹۹نقل از گلستان جهرمی،۱۳۸۳).
در تعریف و مدل مایر و سالووی از هوش هیجانی بیشتر به بعد بیولوژیک و روان شناختی هیجانات توجه شده و ادراک هیجانات نقش اساسی دارد. هوش هیجانی در این تعریف به قابلیت های اجتماعی تعمیم نیافته اما در بهداشت و سلامت روان نقش مؤثری دارد.

پس از آن، در آخرین مرحله، مشخصات خرید جدید به همراه فروشنده‌ی منتخب برای آن در مخزن خریدها ذخیره و نگه داری می‌شود تا برای خرید های آتی مورد استفاده قرار گیرد.

۳-۶ تجمیع سیستم برنامه ریزی منابع سازمانی و سیستم پشتیبان تصمیم ­گیری:
در ERP منابع سازمان و اطلاعات سازمان در دسترس، بسیار حائز اهمیت است و همواره مدیریت و داشتن اطلاعات صحیح در باب منابع و اطلاعات و فرایندهای داخل سازمان و همچنین اطلاعات مربوط به خارج از سازمان شامل تأمین و SCM و همچنین اطلاعات محصول و تحویل به مشتری، CRM,بسیار مهم و کارا است؛ لذا در کنار وجود ERP در سازمان، نیازمند DSS به شکل همکار و تجمیع شده با آن می‌باشیم، تا از دانش سازمانی به شکل کارا بهره گرفته و از آن برای تصمیم گیری‌ها و حل مشکلات استفاده صحیح نماییم. اما آنچه که مطرح است سطح تجمیع و چگونگی این همکاری است.
تجمیعی ERP
ERP منفرد
DSS منفرد
ERP منفرد
DSS منفرد
ERP منفرد
DSS منفرد
عمومی DSS
مکانیزم‌ها و مدل‌های مورد نیاز جهت همکاری
شکل (۳-۲۱) - چارچوب CoERP - چارچوب سرویس گرا از collaborative ERP
چارچوب CoERP در شکل (۳-۲۱) , یک چارچوب سرویس گرا از collaborative ERP است که در آن DSS برای بهبود دانش سازمانی و کارایی بیشتر به شکل کاملاً توزیع شده و سرویس گرا با ERP تجمیع شده است. برای نیل به این هدف، در ابتدا در هر بخش از سازمان توزیع شده، نیاز به ERP و DSS به شکل مجزا است (شکل تعامل DSS و ERP) . دلیل اصلی آن، بهره گیری از تمرکز روی اطلاعات و کارایی بیشتر است. زیرا عملکرد هر بخش با بخش دیگر متفاوت است و تصمیمات مدیریتی و اجرایی در هر بخش ممکن است نتایج متفاوتی را از بخش دیگر ایجاد کند. از طرفی به این شکل تصمیمات تخصصی‌تر و کارا تر خواهد بود زیرا با تمرکز بیشتر و با آشنایی بیشتری با بخش‌های مختلف انجام خواهد شد.
اما در سطح کلان‌تر نیاز به یک نگاه از بالا به پایین داریم. تا هماهنگی بین بخش‌ها و تصمیمات کلی‌تر و حیاتی‌تر را برای سازمان تأمین کند. منابع و دانش و اطلاعات در سطح کلان با ترکیب کردن و توجه به تک تک بخش‌های خرد (زیر سیستم‌ها) انجام می‌شود. بنابراین، در هر زیر بخش ERP ،DSS مختص آن بخش را خواهیم داشت و در کل سازمان نیاز به یک DSS عمومی است، که عملاً نقش ترکیب کننده و نرمال کننده کلیه اطلاعات و تصمیمات سازمانی را بر عهده دارد. برای فراهم سازی چنین بستری نیاز به مکانیزم‌ها و ماژول‌های خاصی است که این همکاری‌ها را ممکن و عملی سازد. این بسترها و زیر ساخت‌ها از طریق ابزارها، مدل‌ها و تکنولوژی‌ها تأمین می‌شوند.
۳-۷ ساختار ERP در زنجیره تأمین :
SCM
CRM
Enterprise
ERP DSS
تصمیم گیری
تصمیم گیری
تصمیم گیری
ERP DSS
ERP DSS
زیر ساخت فناوری و تکنولوژی
زیر ساخت فناوری و تکنولوژی
تجمیع
زیر ساخت فناوری و تکنولوژی
شکل (۳-۲۲) چارچوب DE (DSS-ERP ) بستر مناسب جهت تجمیع ERP و DSS در سیستم توزیع شده
برای تجمیع DSS و ERP، یک چارچوب DE (DSS-ERP) تخصیص داده شده است. همان طور که در شکل (۳-۲۲) می‌بینیم این چارچوب بستر مناسب را جهت تجمیع ERP و DSS در سیستم توزیع شده، فراهم می‌کند. این چارچوب بر روی زنجیره تأمین (supply chain) ایجاد شده است اما در کنار آن بستر سیستم و تکنولوژی را به آن افزوده است. در مرکز، یک سیستم مرکزی است که تجمیع کننده و واسط بین کلیه برنامه‌ها، ERP ها,DSS ها و تکنولوژی‌ها است. هر بخش می‌تواند در هر زمان با سازمان مرکزی (هسته سیستم مرکزی، که در اینجا قسمت integration از enterprise است)، ارتباط و همچنین با سایر بخش‌های مربوط به تأمین یا مشتری، همکاری و تعامل داشته باشد. در هر زیر بخش تصمیم گیرندگان به سیستم مرکزی دسترسی دارند تا بتوانند تصمیمات را دست‌کاری و یا تصمیمات جدید اتخاذ کنند. تصمیم گیرندگان با بهره گرفتن از محیط داخل سازمان و یا از طریق زنجیره تأمین، می‌توانند به داده‌ها از طریق ارتباطات دسترسی پیدا کنند و با بهره گرفتن از زیر ساخت‌های IT از تکنولوژی‌های ارتباطی در جهت ایجاد و بهبود تصمیمات خود استفاده کنند.
در گام بعدی نیاز به بیان اجزا، پیش نیازها و ورودی و خروجی‌های هر کدام از DSS ها و ERP ها در درون چارچوب CoERP ، برای یک سازمان تولیدی می‌باشد.
در یک سازمان تولیدی، پیش نیاز اولیه، ایجاد یک کانال تبادل اطلاعاتی بین سیستم برنامه ریزی و بخش تولید و ایجاد یک سیستم تجمیعی real-time برای تولید است و از بین بردن گپ‌های اطلاعاتی یک نکته کلیدی در دست یابی به این اهداف و ایجاد یک محیط عملیاتی و تولید چابک است. بنابراین باید به دنبال ساده سازی و حذف لایه های مختلف نرم افزاری و حذف لایه های نرم افزاری غیر ضروری و در نظر گرفتن استاندارد های سیستمی در کسب و کار بود. ۳ عنصر مهم در استراتژی این معماری موارد زیر می‌باشند.

1. 1. سرمایه گذاری روی تکنولوژی ساخت برنامه های کاربردی

1. 1. تجمیع و همکاری بهینه برنامه های کاربردی

1. 1. وب سرویس و شبکه جهت پیاده سازی پروژه‌ها و برنامه های کاربردی تولید

۳-۸ معماری داخلی ERP بخش‌های سازمانی
معماری سازمان تولیدی در شکل (۳-۲۲) نشان داده شده است. برای نیل به استراتژی‌های مذکور XML ,OPC یک راه بسیار ساده جهت ایجاد تبادل اطلاعات استاندارد است. OPC، یک فرمت ساده از بیان فرایندی بوده و به تبادل اطلاعات بین برنامه‌ها، سخت افزارها و فرایندها تمرکز دارد و XML، یک فرمت داده استاندارد بوده و به نگه داری و تبادل اطلاعات بین برنامه‌ها تمرکز دارد. بنابراین کاربران به راحتی می‌توانند تبادلات مختلف را انجام دهند. به همین جهت یک لایه میانی که شامل XML , OPC و سایر مدل‌ها و زیرساخت‌های میانجی و بینابینی است، وجود دارد. این چارچوب از یک بخش فرایندی اصلی و از یک بخش پشتیبانی و مدیریتی تشکیل شده است. از دلایل اصلی استفاده از این فرمت‌های استاندارد پیاده‌سازی سرویس‌هاست که برای دست یابی به اطلاعات و تصمیمات real time نیازمند این تبدیلات می‌باشیم.
قسمت فرایندی، شامل فرایندهای عام تولیدی است، که شامل، انبار مواد اولیه، فرایند تولید، فرایندهای کنترل کیفی و لجستیک که اصولاً به صورت همگام و یا مرتبط با تولید انجام می‌شوند و فرایند انبار محصول نهایی است. اطلاعات این فرایندها در مدیریت اطلاعات فرایندها استخراج و در قسمت لایه میانی به شکل نرمال و استاندارد تبدیل می‌شود تا در بخش‌های دیگر مورد استفاده قرار گیرد.
بخش‌های کنترلی و پشتیبانی که در قسمت بالای این معماری قرار دارند، شامل: مدیریت انبار، برنامه‌ریزی، مدیریت و برنامه ریزی تولید، بهینه سازی فرایند، مدیریت مواد و برنامه ریزی منابع انسانی است. این فرایندهای کنترل و پشتیبانی به صورت کاملاً همکار با هم و با فرایندهای اصلی کار می‌کنند. برای مثال مدیریت انبار با توجه به برنامه ریزی تولید، به میزان مورد نیاز از مواد اولیه پی می‌برد و با توجه به فضای در دسترس انبار به مدیریت آن می‌پردازد و اطلاعات و تصمیمات آن به مدیریت مواد می‌رود. مدیرت انبار، به برنامه ریزی و کنترل موجودی انبار می‌پردازد. اطلاعات مربوط به این بخش از اطلاعات مهمی است که کلیه فرایندهای تولید را تحت تاثیر قرار می‌دهد.
برنامه ریزی، به کلیه فرایندهای برنامه‌ریزی در زمینه مواد اولیه، میزان تولید، کیفیت مورد نیاز، نحوه انجام فرایندها و سایر برنامه‌ریزی‌ها می‌پردازد و یک پایگاه هماهنگی بین سایر فرایندهای کنترلی است. برنامه‌ریزی تولید، به برنامه‌ریزی در زمینه میزان تولید، نحوه تولید و کیفیت تولید نیز می‌پردازد. بهینه‌سازی فرایند، به برنامه‌ریزی و توسعه و بهبود فرایندها در جهت بهبود و دست‌یابی به یک فرایند بهینه و ناب می‌پردازد. این بهبود شامل: کاهش زمان تولید، کاهش هزینه تولید، چابک سازی فرایند و غیره می‌باشد. مدیریت مواد، , به مدیریت مواد اولیه مورد نیاز با توجه به مدیریت و برنامه‌ریزی انبار و برنامه‌ریزی تولید می‌پردازد. نهایتاً برنامه‌ریزی منابع انسانی که مربوط به تخصیص فرایندها به افراد و واحدهای کاری است. همواره این معماری به دنبال فرایند گرایی و اصالت فرایند است. به همین دلیل از افراد به شکل پویا و با توجه به کارکرد و روند فرایند استفاده می‌کند.
در این معماری دو بخش سیستمی دیگر وجود دارد. که اطلاعات مربوط به بخش فرایندهای تولیدی را دریافت و آن‌ها را بررسی و ارزیابی می‌کند. بخش مدیریت کیفیت، شاخص‌های مورد نیاز خود را از لایه میانی و با فرمت استاندارد دریافت می‌کند و بررسی‌ها را انجام می‌دهد. نهایتاً این پارامترهای ارزیابی در تصمیمات و برنامه ریزی‌های بخش کنترلی موثر خواهد بود. بخش مدیریت مهندسی به مدیریت و ارزیابی کیفیت و نحوه کارکرد سیستم‌ها، برنامه‌ها و زیرساخت‌ها می‌پردازد. این معماری سازمان تولیدی مورد نظر است که در آن به برنامه‌ریزی منابع سازمان پرداخته شده است؛ و یا به بیان بهتر معماری داخلی individual ERP است.
بخش بعدی که در تعامل با هر individual ERP می‌باشد و عملکرد آن نیز در مطالب قبلی بیان شد، individual DSS است. معماری داخلی آن مطابق شکل (۳-۲۲) است. این سیستم پشتیبان تصمیم مختص هر ERP خاص است. خوراک اولیه آن از اطلاعات مربوط به آن سیستم (ERP آن سیستم یا زیر سیستم) است. همان طور که بیان شد در هر سیستم و یا زیرسیستم اطلاعات به شکل نرمال و استاندارد تبدیل می‌شوند تا امکان انتقال آن‌ها بین سیستم‌های مختلف و وب سرور به راحتی انجام شود. بنابراین اطلاعات اولیه وارد سیستم پشتیبان تصمیم می‌شود. این سیستم از یک پایگاه داده (شامل داده‌ها و قوانین اولیه)، و یک موتور استنتاج تشکیل شده است (عملکرد آن پیش‌تر بیان شد). برای دسترسی به این سیستم در ابتدا داده‌ها از سیستم ERP با فرمت مناسب وارد و ارزیابی می‌شوند تا اطلاعات مخرب یا نادرست نباشند. سپس داده‌ها با داده‌های قبلی و قوانین قبلی ترکیب و تبدیل به نمودارها و جدول‌ها می‌شوند. این بخش مسئول بازرسی و ارزیابی است. سپس اطلاعات به بخش تصمیم‌گیری و بهینه‌سازی می‌روند؛ و نتایج آن‌ها مجدداً به شکل گرافیکی و داده ای درآمده و توسط کاربر بازبینی می‌شود و علت این بازبینی، تصمیم گیری نهایی است. زیرا این سیستم عملاً یک سیستم تصمیم یار است، نه تصمیم‌گیرنده و عملاً تیم مدیریت یا تصمیم گیرنده را تصمیم‌گیری‌ها یاری می‌کند. اما تصمیم گیرنده نهایی مدیران و مسئولین ارشد بخش‌ها و یا سازمان هستند. سپس نتایج مجدداً به سیستم باز می‌گردد و در بخش‌های فرایندهای اصلی و کنترلی اعمال می‌شوند و در نهایت برای استفاده‌های بعدی در پایگاه داده ذخیره می‌گردند.
Original MES architecture
Individual DSS
Individual ERP
شکل (۳-۲۲) معماری سازمان تولیدی و معماری سیستم پشتیبان تصمیم خصوصی

علی زاده، ا.؛ ۱۳۸۸؛ طراحی سیستم تهویه برای راکتور تحقیقاتی تهران؛ شیرانی، ا.؛ قریب، م.؛ تهران، دانشگاه شهید بهشتی، (منتشر نشده).

غلامی، ع. و خ. استکی ؛ ۱۳۸۸؛ زیست ردیابی آلودگی خاک و هوای شهر کرج؛ پایگاه اطلاعات علمی جهاد دانشگاهی SID.
غیاثی نژاد، م. و م. کاتوزی؛ ۱۳۸۵؛ دروس عمومی حفاظت در برابر اشعه؛ شرکت دربید؛ ۲۸۶ صفحه.
قنادی مراغه، م.، م. طبسی، ع. بهرامی سامانی، ح. خلفی، ف. اصغری زاده، م. ر. قادری، د. قدوسی نژاد، ع. کشتکار، ح. مهاجرانی، ک. ملک خسروی، س. ج. کریمی ثابت، س. سادات نیا، م. ح. ملاح، م. روشن ضمیر، م. حسنوند، س. ر. رضوانی نژاد، س. ج. احمدی، س. شیروانی، ا. جباری، ا. صدیق زاده؛ ۱۳۸۸؛ چرخه سوخت هسته ای؛ سازمان انرژی اتمی ایران، زلال کوثر با همکاری روابط عمومی پژوهشگاه علوم و فنون هسته ای؛ ۱۱۴۱ صفحه.
کلارک، آر. بی.؛ ۱۳۸۰؛ آلودگی دریا؛ ترجمه: ساداتی پور، س. م. ت.، ف. شریعتی فیض آبادی؛ انتشارات معراج قلم؛ ۲۱۵ صفحه.
مورای، ر. ال.؛ ۱۳۸۴؛ انرژی هسته ای (مقدمه ای بر مفاهیم، سیستمها و کاربردهای فرآیندهای هسته ای)؛ ترجمه: علوی نائینی، س. م.؛ علوم دانشگاهی، تهران؛ ۵۰۳ صفحه.
نوزاد گلی کند، ا. و ح. فراتی راد؛ ۱۳۸۹؛ مبانی علوم هسته ای؛ سازمان انرژی اتمی ایران، پژوهشگاه علوم و فنون هسته ای؛ ۲۰۲ صفحه.
نوزاد گلی کند، ا.، م. قنادی مراغه و ا. بوربور اژدری؛ ۱۳۸۶؛ انرژی (مبانی، منابع، فن آوریهای پیشرفته و محیط زیست)؛ سازمان انرژی اتمی ایران، روابط عمومی پژوهشگاه علوم و فنون هسته ای؛ ۴۳۶ صفحه.
Atomic Energy Organization of Iran, 2008, Report Environmental Assessment for Tehran Research Reactor (TRR), TRR-EAR-01/0.
Atomic Energy Organization of Iran, 2009, Safety Analysis Report for Tehran Research Reactor (TRR).
Australian Nuclear Science and Technology Organisation, 2004, Annual report 2003-04, Nuclear-based science benefiting all Australians.
Belousov S. I., A. D. Mladenov, T. G. Apostolov, 2010, Safty analyse of IRT-SOFIA LEU CORE: Airborne effluents dose assessment for IRT-SOFIA normal operation, RERTR 2010-32^nd International meeting on Reduced Enrichment for Research Test Reactors.
Cooper, J. R., K. Randle and R. S. Sokhi, 2003, Radioactive Releases in the Environment (Impact and Assessment), John Wiley & Sons, England.
Echavarri L., 2000, Forwards copy of the NEA report on Radiological impacts of spent nuclear fuel management options, LTR-00-0545.
Ferris J., J. Harries, J. Harrison, E. Hoffmann, 2003, Environmental monitoring at ANSTO, AU0524278.
Google Earth, 2012, Satellite Image.
Hacker, C., 2005, Radiation Decay, Version 4, Software.
Health Protection Agency, 2006, Guidance on the assessment of radiation doses to members of the public due to the operation of nuclear installations under normal conditions, HPA-RPD-019.
Health Protection Agency, 2009, The methodology for assessing the radiological consequences of routine releases of radionuclides to the environment used in PC-CREAM 08, HPA-RPD-058.
Hoffmann E. L., T. Loosz, L. Mokhber-Shahin, 2000, Environmental and effluent monitoring at ANSTO site-2000, ANSTO E-745.
ICRP, 1991, Recommendations of the international commission on radiological protection, International Commission on Radiological Protection, ICRP publication 60.
ICRP, 1994, Human respiratory tract model for radiological protection, International Commission on Radiological Protection, ICRP Publication 66.
ICRP, 2007, The 2007 recommendations of international commission on radiological protection, International Commission on Radiological Protection, ICRP publication 103.
International Atomic Nuclear Agency, 1980, Atmospheric dispersion in nuclear power plant siting (A safety Guide), Safety series no.50-SG-S3.
International Atomic Nuclear Agency, 1989, Measurement of Radionuclides in Food and the Environment (A Guidebook), Technical reports series no.295.
International Atomic Nuclear Agency, 2000, Environmental isotopes in the hydrological cycle (Principles and Applications).
International Atomic Nuclear Agency, 2001, Use of research reactors for neutron activation analysis, IAEA-TECDOC-1215.
Kling A., 2005, Monitoring of airborne effluents in the RPI stack exhaust and assessment of their radiological impact, ITN Annual Report-2005.
Morin A. and A. Merle-Serementa, 1999, Use of PC CREAM: Dosimetric impact of atmospheric discharges of a nuclear power plant, Paper 2, PC CREAM user group, NRPB-R309.
Popovic D., D. Todorovic, M. Anicic, M. Tomasevic, J. nikolic and J. Ajtic, 2002-2008, Trace elements and radionuclides in urban air monitored by moss and tree leaves, www.intechopen.com.
Roy, M. and C. Courtay, 1991, Daily activities and breathing parameters for use in respiratory tract dosimetry, Radiat Port Dosim 35, 179-186.
Sadeghi, N. and M. Sadrnia, 2011, Cancer risk assessment for Tehran research reactor and radioisotope laboratory with CAP88-PC code (Gaussian plume model), Elsevier, Nuclear engineering and design, 241,1795-1798.
www.dsctest.com, 2012, Glass fiber filter.
www.clickabrew.com , 2012, Charcoal filter.

پیوست
• تصاویر نحوۀ اجرای نرم افزار

تصویر الف-۱- صفحۀ نخست بخش پخش اتمسفری نرم افزار PC-CREAM

تصویر الف-۲- وارد کردن ارتفاع دودکش در نرم افزار

تصویر الف-۳- تعیین مدت زمان تأثیر پذیری فرد

تصویر الف-۴- وارد کردن میزان اکتیویته خروجی از دودکش بر حسب بکرل در سال

تصویر الف-۵- تعیین گروه های سنی هدف و مسیرهای انتقال آلودگی

تصویر الف-۶- وارد کردن مشخصات نقطه هدف

تصویر الف-۷- انتخاب فایل هواشناسی ساخته شده با بهره گرفتن از مشخصه های هواشناسی منطقه

تصویر الف-۸- تعیین میزان مصرف مواد غذایی در طول سال