- Panel Report, “Turkey – Textiles”, op.cit., para. 9.52. ↑
- گزارش اتحادیه گمرکی میان جمهوری چک و جمهوری اوسلواکی WT/REG/W/37, 10 همینطور، مطابق گات ۱۹۴۷، کار گروه ها، مطابقت اتحادیه‌های گمرکی مناطق تجارت آزاد یا موافقتنامه‌های موقتی با گات را بررسی کردند و نتوانستند به جز در موارد بسیار اندک به یک نتیجه برسند. ↑
- گرچه نهاد استیناف به این موضوع نپرداخت، اما صراحتاً به مشابه این موضوع در نتیجه گیری اش در قضیه “هند – محدودیت‌های کمّی” اشاره می‌کند. Appellate body Report, “Turkey – Textiles”, op.cit., para. 60
علاوه بر این باید به بند ۱۲، تفسیر ماده ۲۴ اشاره کرد که بیان می‌کند: مقررات مواد ۲۲و ۲۳ گات ۹۴ به طرز استادانه‌ای در حل و فصل اختلافات اعمال شده و بکار رفته اند. تفسیر ماده می‌تواند در رابطه با هر موضوعی که ناشی از اعمال مقررات ۲۴ است، در رابطه با اتحادیه‌های گمرکی، مناطق تجارت آزاد یا موافقتنامه‌های موقتی منتهی به تشکیل یک اتحادیه گمرکی یا منطقه تجارت آزاد نیز مورد استناد قرار گیرد. ↑
- Understanding on Article XXIV, para. 11. ↑
- چنین الزامی در خصوص موافقتنامه‌های تجارت منطقه‌ای میان کشورهای عضو در حال توسعه وجود ندارد. ↑
- “Committee on Trade and Development, Implementation of Special and Differential Treatment Provisions in WTO Agreement and Decisions”, Note by the wto Secretarit. WT/COMTD/W/ 77/ Rev. 1, 21 September 2001, para.3. ↑
- Vanden Bossche, Peter, op.cit., pp. (128 – ۹ and 100 – ۳ and 676). ↑
- Ibid., pp. (226 – ۸).
این قواعد خاص (DSU) عبارتند از: ماده ۳۰۱۲ (راجع به اعمال تصمیم ۱۹۹۶) ماده۱۰-۴ (راجع به مشورتها، ماده۸۰۱۰ (راجع به ترکیب پانل ها)، ماده (۱۰)۱۲ (راجع به مشورتها و زمان تهیه و ارائه ادله)، ماده (۱۱)۱۲ (راجع به محتوای گزارش‌های پانل ها) ماده ۲۴ (راجع به کشورهای توسعه یافته) و ماده (۲)۲۷ (کمک از دبیرکل سازمان تجارت جهانی) ↑
- Ibid., pp. (393 – ۴, ۶۷۶). ↑
- Ibid., PP(390- 677). ↑
- Ibid., PP(549 – ۵۱, ۵۸۶ – ۷). ↑
- Ibid., PP(638, 639, 660 -1 ۶۶۸, ۶۷۰). ↑
- Ibid., p. 26.
بحث راجع به حمایت از صنایع نوپا، اولین بار توسط الکساندر هامیلتون در ۱۹۷۱ مطرح شد. ↑
- Article XVIII: 1 of the GATT 1994. ↑
- بخش ب ماده ۱۸ یعنی ماده (۷) ۱۸ تا (۱۲) ۱۸ گات ۹۴، اشاره به استثنا توازن خاص پرداخت‌ها به نفع کشورهای در حال توسعه می‌کند. بخش ج ماده ۱۸ یعنی ماده ۲۱ تا ۱۳ گات ۹۴ به کشورهای عضو در حال توسعه اجازه میدهد تا برای رشد یک صنعت خاص از کمک‌های دولتی استفاده کنند. ↑

- ماده (۷) ۱۸ گات ۹۴ ↑
- ماده (ب) ۷ : ۱۸ گات ۹۴ ↑
- Ibidem. ↑
- Vanden Bossche, Peter, op.cit., p.26. ↑
- Comittee on Trade and Development, “Implementation of Special and Differential Treatment Provisions in WTO Agreements and Decisions”, Note by the wto secretariat, addendum 4, WT/COMTD/ 77/Rev.1/ 7 February 2002.2. ↑
- General System of Preferences. ↑
- Grosso modo. ↑
- Ustor Endre., op.cit., p. 413. ↑
- Yanai, Akiko. “The Function of the MFN clause in the Global Trading System” (۲۰۰۲). Working paper Series 0l/o2/- No. 3, APCE Study Cente Institute of Developing Economies, online: <http://www.heisummer. ch/pdf/ introduction/ oo3 - Yanai - MFN- clause. pdf>, p.16, 7.10.2007. ↑
- Ustor Endre., op.cit., pp. (413 – ۴۱۴). ↑
- Official Records of the United Nations Conference on the Representation of States in their Relations with International Organizations, vol. II, Documents of the Conference (United Nations Publication, sales No. E. 75. v. 12), r. 221, para. 52. ↑
- YILC 1978, ILC Draft on Most – Favoured – Nation Clauses, vol. II, Part two, p. 54. ↑
-YILC, 1970, vol. II, p. 231, doc, A/CN. 4/ 228 and Add.1, para. 188. ↑
- Yanai, Akiko, Ibid, op.cit., pp. (16 – ۱۷). ↑
- Ustor Endre., op.cit., p. 414. ↑
- Proceedings of the United Nations Conference on Trade and Development, vol. I, Final ACT and Report (United Nations Publication sales No. 64. II. B.11), p. 20. ↑
- Ibid, p. 39. ↑
- Ibid, second Session, I, Report and Annexes (United Nations Publication, sales No. E. 68. II. D. 14), p. 38.
مطابق با قطعنامه (۲)۲۱‌:
۱- اهداف نظام عام ترجیحات غیر متقابل و غیر تبعیضی که به نفع کشورهای در حال توسعه، بخصوص موازین خاصی که به نفع کشورهای کمتر توسعه یافته هستند به قرار زیر است:
الف. افزایش درآمدهای صادراتی آنها
ب. پیشرفت صنایعشان
ج. تسریع نرخ رشد اقتصادی شان

2. 2. در پایان (نهاد) کمیته خاصی را راجع به ترجیحات به عنوان رکن فرعی هیأت توسعه و تجارت تأسیس می‌کند، تا بتواند کلیه کشورهای مربوطه را به شرکت در مشورتهای ضروری قادر سازد…

“۴. درخواست می‌کند… که هدف از این نظام، تحصیل مجوزهای لازم قانونی و ابطال و لغو واجب و ضروری دسته‌ای از مقررات ۱۹۶۹ می‌باشد که در موافقتنامه تعرفه و تجارت بیان شده است.”
” ۵. اشاره می‌کند به اینکه بسیاری از کشورها امیدوارند که این ترتیبات تا اوایل ۱۹۷۰ به اجرا درآید." ↑
- Ustor Endre., op.cit., p. 414. ↑
- “Proceedings of the United Nations Conference on Trade and Development”, vol. I, Final ACT and Report (United Nations Publication, sales No. 64. II. B.11), p.20.
هشتمین اصل کلی بیان می‌کند که ترجیحات خاص فعلی که کشورهای در حال توسعه خاص در کشورهای توسعه یافته خاص از آن بهره مند می‌شوند، باید در یک دوره انتقالی انجام و مشروط به کاهش تدریجی باشند. این ترجیحات باید در زمانی که ترتیبات مؤثر بین‌المللی، حداقل منافع برابر را به کشورهای مربوطه که وارد عمل می‌شوند، اعطا می‌کنند، خاتمه یابند. همین موضوع مجدداً در توصیه شماره ۱ . ۲ . الف آمد. ترتیبات ترجیحی میان کشورهای در حال توسعه و توسعه یافته که متضمن تبعیض علیه دیگر کشورهای در حال توسعه است و برای حفظ و رشد درآمدهای صادراتی آنها و یا برای پیشرفت اقتصادی کشورهای کمتر توسعه یافته فعلی اساسی و لازم است، تا زمانی ادامه می‌یابد که موازین بین‌المللی مؤثر حداقل منافع برابر را به کشورهای در حال توسعه دیگر بصورت مساوی و بدون ترجیح یکی بر دیگری (Pari passu) اعطا کند و سپس لغو می‌شوند. این اقدامات بین‌المللی باید به تدریج و به طریقی که بتوانند تا قبل از پایان دهه توسعه عملی شوند ارائه گردند.Ibid, p.39 ↑
- UNCTAD, Research Memorandum No.33/Rev.1. pp. (19-27). ↑
- UNCTAD, Official Records of the Trade and Development Board, Fourth Special Session, Supplement No. 1 (TD/B/ 322).
بخشهایی از این سند مهم ذیلاً بیان می‌شود.

7. 7. ۳۷٫ ۶٫ شرح

این حکمت بیانی است برای سرعت پایان دنیا و کوچ کردن به سوی عالم آخرت و اینکه انسان باید توشه راه را فراهم و خودش را برای آنچه که پیش فرستاده و به خاطر آن محاسبه میشود آماده کند.^[۱۸۶] پس از آن جهت که به سرعت زوال دنیا فرا میرسد و مرگ نزدیک میشود امام (×) آن را به یک سفر زود هنگام تشبیه کرده که قبل از فوت وقت باید توشهٔ این سفر را مهیا کرد و مقصود امام (×) کوچ کردن از دنیا به آخرت است و نتیجه اینکه سخن در باب موعظه و پند دادن و ترساندن از مرگ است.

38. 38. ۶٫ حکمت شماره ۱۸۸: ضرورت حق گرایى (اخلاقى، اعتقادى)

38. 38. ۳۸٫ ۶٫ متن حکمت

«مَنْ أَبْدَى صَفْحَتَهُ لِلْحَقِّ هَلَکَ.»

2. 2. ۳۸٫ ۶٫ لغت

أبدی: أظهر: آشکار کرد. صفحه: ناحیه: کناره، پهنای سینه.

3. 3. ۳۸٫ ۶٫ توضیحات نحوی

مَنْ: مبتدا و مرفوع محلاً. أبدی: فعل شرط و مجزوم محلاً. صفحتَه: مفعول به و منصوب بااعراب ظاهری. هلکَ: جواب شرط و مجزوم محلاً. فعل شرط و جواب شرط: خبر «من» و مرفوع محلاً.

4. 4. ۳۸٫ ۶٫ توضیحات بلاغی

معانی: ازجملات خبری تشکیل شده که اسناد افعال «أبدی و هلک »به «مَنْ» شرطیه از نوع اسناد حقیقی است.
بیان: عبارت «أَبْدَى صَفْحَتَهُ» کنایه از رو در رو شدن و مقابله است.

5. 5. ۳۸٫ ۶٫ ترجمه حکمت

امام (×) فرمود: «هر کس که با حق در آویزد نابود مىگردد.»

6. 6. ۳۸٫ ۶٫ شرح

منظور از «صفحه شئ» جانب و کرانهٔ آن است و «أبدى» یعنى آشکار ساخت. هلاک در اصل ساقط شدن است و هر که از حالتى سقوط کند که در حقیقت آن حالت کمال و خیر باشد، نابود است .یعنى کسى که در راه حق، مقابل دیگران بایستد، نزد مردم نادان به دلیل ناتوانى حق از نظر آنها و غلبهٔ محبّت باطل بر دلهایشان به هلاکت رسیده است. جملهٔ « وَ أبدَى صفحتَهُ » کنایه از خود را در معرض قرار دادن و قیام کردن به چنین کارى است.^[۱۸۷] ابنمیثم نیز در معنی عبارت «من أَبْدَى صَفْحَتَهُ »میگوید:
«امام (×) این حکمت را برای آگاه کردن مردم نسبت به این حقیقت آورده است که هرکس بی پروا حق را در برابر هر باطلی اظهار کند و عقیدهٔ جاهلان را رد کند از دست و زبان جاهلان در معرض هلاکت است. پس سزاوار نیست تمام حقایق و بی پروا بر نادانان عرضه شود و اینگونه چگونگی توجه دادن و مانوس ساختن جهال به حقیقت برداشت میشود.»^[۱۸۸]
در جایی دیگر شارح گوید:
«إبداء از باب افعال از «بَدَأ الأمرُ» است یعنى وقتى که ظاهر شود و گفته مى‏شود «بدا القومُ» یعنى به طرف بیابان خود بیرون شدند و صفحهٔ شئ طرف آن است و معناى کلمه این است که هر کس طرف و کرانهٔ خود را براى حق ظاهر کند و بدان روى آورد و آن را بپذیرد جزء مالکان و حافظان نفس و دین و آبرو شود و هر که از حق روى بگرداند و پهلوى خویش را دور کند جزء هلاک شوندگان به شمار آید که دین و آبرو را از دست داده ‏اند و در روز جزا و عرضه شدن اعمال پشیمان باشند.»^[۱۸۹]
نیز عبارت «صفحه الوجه» کنایه از خصومت آشکار آمده است.^[۱۹۰] بنابراین، میتوان نتیجه گرفت که امام این عبارت را به کار گرفتهاند تا عاقبت شخصی که با خدا دشمنی ورزد و به مخالفت با خدا بر خیزد بیان فرموده باشد و آن عاقبت همان هلاکت است.

39. 39. ۶٫ حکمت شماره ۱۸۹: ارزش صبر و خطر بى تابى (اخلاقى)

39. 39. ۳۹٫ ۶٫ متن حکمت

«مَنْ لَمْ یُنْجِهِ الصَّبْرُ أَهْلَکَهُ الْجَزَعُ.»

2. 2. ۳۹٫ ۶٫ لغت

الجزع: بیقراری.

3. 3. ۳۹٫ ۶٫ توضیحات صرفی

ینجه: فعل، مضارع، مجزوم با حذف حرف عله، ثلاثی مزید (باب افعال)، معتل (ناقص)، معرب.

4. ۳۹٫ ۶٫ توضیحات نحوی

۶

۲۰۱۲

بایراکداراگلو و یالکین

در مطالعه ای به ارزیابی عملکرد مالی استراتژیک هفده شرکت فعال در بورس و اوراق بهادار استانبول در فاصله زمانی ۱۹۹۸ تا ۲۰۱۱ و با بهره گرفتن از فنون تصمیم گیری چند معیاره در محیط فازی پرداختند.

۷

۲۰۱۲

ارگل و سیف ا… اگولاری

در مطالعه ا ی به رتبه بندی شرکت های خرده فروشی فعال در بورس و اوراق بهادار استانبول، همت گماردند.

فصل سوم
روششناسی
۳-۱- مقدمه
تحقیق عملی منظم، منطقی و دقیق برای دست یافتن به حقایق و دانش نو و ارتباط آن با کل زندگی تعریف می شود. همچنین تحقیق عملی منظم، منطقی و دقیق برای حل مسائل و درک روابط بین متغیرها مطرح می‌گردد. بر این اساس، پژوهش فرآیندی است که از طریق آن می‌توان درباره ناشناخته‌ها به جستجو پرداخت و نسبت به آن‌ها شناخت لازم را کسب کرد. در این فرایند، از چگونگی گردآوری شواهد و تبدیل آن‌ها به یافته‌ها تحت عنوان «روش‌شناسی» یاد می شود؛ و روش علمی یا روش پژوهش علمی، فرایند جستجوی منظم برای مشخص‌کردن یک موقعیت نامعین است.

یکی از مشخصه‌هایی که تعیین‌کننده اعتبار و ارزش یک کار تحقیقاتی می باشد، روش و ابزاری است که محقق در انجام تحقیق خود پیش می‌گیرد. اعتبار نتایج و یافته‌های تحقیق نیز به شدت متاثر از روش مورد استفاده در تحقیق است. انتخاب روش تحقیق مناسب به اهداف، ماهیت و موضوع مورد تحقیق و امکانات اجرایی بستگی دارد و هدف از تحقیق دسترسی دقیق و آسان به پاسخ پرسش‌های تحقیق است.
در این فصل، روش‌شناسی تحقیق حاضر تشریح و تبیین خواهد شد و در زیر به آن‌ها اشاره شده است:
۳-۲- نوعشناسی پژوهش
پژوهش حاضر از نظر هدف کاربردی و از نظر نحوه گردآوری اطلاعات، تحقیقی - توصیفی از نوع همبستگی است. هدف از تحقیقات کاربردی، توسعه دانش کاربردی در یک زمینه خاص است. به عبارت دیگر، تحقیقات کاربردی به سمت کاربرد علمی دانش هدایت می‌شود. تحقیقات توصیفی شامل مجموعه روش‌هایی است که هدف آنها توصیف شرایط یا پدیده‌های مورد بررسی است. اجرای تحقیق توصیفی می‌تواند صرفاً برای شناخت بیشتر شرایط موجود یا یاری دادن به فرایند تصمیم‌گیری باشد. تحقیق توصیفی را می‌توان به تحقیق پیمایشی، تحقیق همبستگی، اقدام پژوهشی، بررسی موردی و تحقیق پس رویدادی تقسیم کرد.
بر این اساس، هدف تحقیق حاضر، پاسخ به این مسئله است که مستند به مرور ادبیات موضوعی مربوط، ارزیابی عملکرد مالی و رتبه بندی شرکت های بیمه حاضر در بورس چگونه باید انجام گیرد. پس نوع و روش انجام تحقیق بر اساس هدف، کاربردی و بر اساس ماهیت، توصیفی است. از طرف دیگر این تحقیق دارای ماهیت میدانی میباشد؛ بدین معنا که بخش عمدهای از اطلاعات از طریق مصاحبه و تکمیل پرسشنامه توسط کارشناسان و خبرگان بیمه ای گردآوری شده است. تحقیق حاضر به بررسی پدیده های مستند و تکراری در محیط و شرایطی جدید در یک مقطع زمانی میپردازد. در این پژوهش برای پاسخ به سؤالات از روش های غیرآماری(تحقیق در عملیات) استفاده شده است. همچنین جمعآوری داده های این پژوهش به صورت کتابخانهای و میدانی انجام شده است.
۳-۳- انتخاب خبره
جامعه آماری شامل گروهی از افراد است که یک یا چند صفت مشترک دارند. همچنین برخی از ویژگیهای اصلی برای انتخاب خبرگان بدین شرح است: با مسئله مورد بحث درگیر باشند، اطلاعات مداوم از مسئله را برای همکاری داشته باشند، دارای انگیزه برای شرکت در این فرایند باشند و احساس کنند اطلاعات حاصل از یک توافق گروهی برای خود آنها نیز ارزشمند خواهد بود. اصل اساسی در تکنیکAHP خبره و کارشناس بودن جامعه آماری است.
با توجه به این که در این پژوهش، هدف، تعیین عوامل مدل ارزیابی عملکرد مالی و رتبه بندی شرکت های بیمه حاضر در بورس است، با بهره گرفتن از نظرات کارشناسان و خبرگان و اجرای روش های نظام‌مند دلفی و AHP ، جهت شناسایی و رتبهبندی عوامل مؤثر بر ارزیابی عملکرد مالی شرکت های بیمه اقدام می گردد. لذا جامعه هدف در دسترس این پژوهش، مدیران ارشد، مدیران ستادی و کارشناسان فعالی هستند که در واحدها و بخشهای مختلف صنعت بیمه فعالیت داشته اند.در این تعداد ۱۵ نفر از فعالان بیمه به عنوان نمونه آماری این پژوهش شناسایی شدند تا در خصوص انتخاب عوامل مؤثر و اولویتبندی آنها نظر داده و در تهیه گزارشات مورد نیاز همکاری نمایند. همچنین پس شرکت های بیمه حاضر در بورس اوراق بهادار تهران که شامل: آسیا، البرز، پارسیان، دانا و ملت مورد مطالعه می باشند.
۳-۴- ابزار جمع آوری اطلاعات
ابزارهای گوناگونی برای به دست آوردن داده ها مانند: مشاهده، مصاحبه، پرسشنامه و مدارک و اسناد وجود دارد. هر یک از این ابزار معایب و مزایایی دارند که هنگام استفاده از آنها باید مورد توجه قرار گیرند تا اعتبار پژوهش دچار خدشه نشود و از طرفی نقاط قوت ابزار تقویت گردد(خاکی ،۱۳۸۷، ۱۵۹). در این تحقیق به روش های زیر اطلاعات جمع آوری گردیده است:
۱- مطالعات کتابخانه ای: در این قسمت جهت گرد آوری اطلاعات در زمینه مبانی نظری و ادبیات تحقیق، از منابع کتابخانهای، مقالات،کتابهای مورد نیاز و نیز از شبکه جهانی اطلاعات استفاده شده است .
۲-تحقیقات میدانی : در این قسمت به منظور جمع آوری داده ها و اطلاعات برای تجزیه و تحلیل، از پرسشنامه استاندارد استفاده شده است. پرسشنامه یکی از ابزار رایج تحقیق و روشی مستقیم برای کسب داده های تحقیق است. پرسشنامه مجموعه ای از سوالات (عبارات یا گویه ها) است که پاسخ دهنده با ملاحظه آن ها پاسخ را ارائه می دهد. این پاسخ، داده مورد نیاز پژوهشگر را تشکیل می دهد. سئوالات پرسشنامه را نوعی محرک – پاسخ می توان محسوب کرد .از طریق پرسشنامه می توان دانش ، علایق ، نگرش ها و عقاید فرد را در ارتباط با موضوعی خاص مورد ارزیابی قرار دارد(مقیمی، ۱۳۸۰، ۲۹). در این تحقیق از دو پرسشنامه استفاده شده است.
در پرسشنامه اول میزان مربوط بودن هر عامل با موضوع، بر اساس طیف ۱ تا ۱۰ تعیین شد. ۱ به معنی ارتباط بسیار ناچیز عامل مورد نظر با موضوع و ۱۰ به مفهوم ارتباط بسیار بالا و سایر اعداد نیز بین این دو وضعیتاند. ضمناً جداولی مجزا برای شناسایی سایر عوامل هر دسته که ممکن است به عنوان عوامل مؤثر بر عملکرد مالی شرکت های بیمه تلقی شوند اما در این چهارچوب به آنها اشاره نشده است، در نظر گرفته شده است. جدول ۳-۱ به عنوان نمونهای از جداول پرسشنامه این مرحله در زیر ارائه شده است.
جدول (۳-۱) نمونه جدول پرسشنامه (شماره یک)

ردیف

شاخص

سنجش در خصوص هر شاخص

۱۰

۹

۸

۷

۶

۵

۴

۳

۲

۱

۱

دیدگاه امام خمینی و قانون اساسی
امام خمینی بارها در دیدگاه خویش بر حمایت همسران و خانواده‌های شهدا مکرراً تاکید داشته‌اند. هم‌چنین اصل دوم قانون اساسی بر استقلال اقتصادی و اجتماعی افراد و اصل سوم بر ایجاد امکانات عادلانه در جهت رفع تبعیضات ناروا، اصل بیست و نه، بر برخورداری از تأمین اجتماعی از نظر بی سرپرستی، اصل ده، بر پاسداری و حمایت از خانواده ،اصل بیست و یک، بر حمایت مادران در حضانت فرزندان تأکید دارند.

۲) مذاکرات مجلس

این طرح مخالفی نداشته لذا موافقان هم صحبتی نکرده اند.

۳) مصوبه نهایی

این طرح در جلسه ۹۶ به تاریخ ۲۲/۰۱/۱۳۸۰ به صورت زیر اصلاح و به تصویب نهایی رسید:
ماده‌ واحده‌ ـ نظام‌ بانکی‌ کشور موظف‌ است‌ تسهیلات‌ بانکی‌ مورد نظر در قوانین‌ و مقررات‌ مربوطه‌ و نیز قوانین‌ بودجه‌ سنواتی‌ جانبازان‌ ۲۵ درصد و بالاتر و آزادگان‌ را در صورتی که‌ ایشان‌ فوت‌ نموده‌ و یا می‌نمایند به‌ همسر وی‌ که‌ مسئولیت حضانت‌ فرزندان‌ جانباز و آزاده‌ را عهده‌دار می‌باشد و یا به‌ قیم قانونی‌ فرزندان‌ آنان‌ اعطاء نماید.
تبصره‌ ۱ـ در خصوص جانبازان‌ و آزادگان‌ مجرد، تسهیلات‌ بانکی‌ موضوع‌ این‌ قانون‌ به‌ افرادی‌ که‌ متکفل‌ نگهداری‌ جانباز بوده‌ و یا تحت‌ تکفل‌ آزاده‌ می‌باشند بنا به‌ تأیید بنیاد مستضعفان‌ و جانبازان‌ انقلاب‌ اسلامی‌ و ستاد رسیدگی‌ به‌ امور آزادگان‌ اعطاء خواهد شد.
تبصره‌ ۲ ـ جانبازان‌ و آزادگان‌ متأهلی‌ که‌ دارای‌ فرزند نبوده‌ و یا امکان‌ فرزند داشتن‌ بر ایشان‌ وجود ندارد تسهیلات‌ بانکی‌ مورد نظر به‌ همسر آنان‌ مادامی‌ که‌ ازدواج‌ ننموده‌اند پرداخت‌ می‌گردد.^[۲۰۰]

۴) تحلیل و بررسی بر مبنای سه دیدگاه و قانون اساسی و دیدگاه امام خمینی

در این طرح نیز آن‌چه که مدنظر طراحان بوده است می‌توان تامین و حمایت همسران شهدا را اصل دانست. این اصل از آن‌جایی که در مورد همه زنان غیر از زنان شهدا عملی نمی‌شود لذا می‌توان گفت هرچند در راستای سفارش امام خمینی بر حمایت خانواده‌ها و همسران شهدا و جانبازان و نیز تحقق برخی حمایت‌های قانون اساسی می‌باشد ولی چیزی که برداشت می‌شود این است که صرفاً زن را در جای‏گاه یک همسر، مادری که بی سرپرست بوده و بعضاً حضانت فرزندان خود را نیز بر عهده دارد و زنی که در قالب خانواده آسیبی را متحمل شده است، مورد حمایت قرار می‌دهد.

ج) طرح‌ اصلاح‌ ماده‌ ۱۱۶۹ قانون‌ مدنی‌ مصوب‌ ۱۳۱۴^[۲۰۱]

سید ناصر قوامی، رییس‌ کمیسیون‌ قضای‌ و حقوقی‌ در تعریف حضانت می‌گوید:
حضانت‌ یعنی‌ نگهداری و تربیت‌ اطفال‌ چه‌ به لحاظ‌ شرعی‌ و چه‌ به لحاظ‌ قانونی‌ هم‌ به عهده‌ پدر و هم‌ به عهده‌ مادر (مشترکاً) واگذار شده‌ است‌«. منتها در مورد اطفالی‌ که‌ پسر هستند قانون گذار روش‌ تربیتی‌ مادر را تا دو سال و در مورد اطفالی‌ که‌ دختر هستند قانون گذار روش‌ تربیتی‌ مادر را تا هفت سال‌ به عهده‌ مادر گذاشته‌ است‌ و این‌ روش‌ را بر روش‌ انتخابی‌ پدر ترجیح‌ داده‌ است‌. البته‌ تا زمانی که والدین‌ با هم‌ زندگی‌ می‌کنند و اختلافی‌ ندارند و مشترکاً زندگی‌ می‌کنند، خوب‌، تربیت‌ اطفال‌ هم‌ مشکلی‌ را به وجود نمی‌آورد. اما هرگاه‌ بین‌ پدر و مادر اختلافی‌ روی‌ بدهد و دادگاه‌ حکم‌ طلاق‌ صادر کند، قطعاً تکلیف‌ اطفال‌ متعلق‌ به‌ این‌ پدر و مادر را هم‌ باید مشخص‌ کند. آن‌چه‌ که‌ در حال‌ حاضر قانون گذار در ماده‌ ۱۱۶۹آورده‌ این‌ است‌:
ماده‌ ۱۱۶۹ـ برای‌ نگهداری طفل‌، مادر تا دو سال از تاریخ‌ ولادت‌ او اولویت‌ خواهد داشت‌. پس‌ از انقضای‌ این‌ مدت‌ حضانت‌ با پدر است‌، مگر نسبت‌ به‌ اطفال‌ اناث‌ که‌ تا سال‌ هفتم‌ حضانت‌ آن‌ها با مادر خواهد بود. این‌ ماده‌ قانون‌ مدنی‌ با نظر مشهور فقهی‌ هم‌ دقیقاً منطبق‌ و سازگار است‌. طرحی‌ که‌ به عنوان الحاق‌ اصلاح‌ ماده‌ ۱۱۶۹ توسط‌ تعدادی‌ از همکاران‌ محترم‌ تقدیم‌ مجلس‌ شده‌ است‌ این‌ است‌ که‌ با توجه به‌ اینکه‌ به لحاظ عاطفی‌ فرزند چه‌ پسر باشد و چه‌ دختر لازم‌ است‌ تا سن‌ ۷ سالگی‌ تحت‌ تربیت‌ و حضانت‌ و نگهداری مادر باشد، لذا ماده‌ ۱۱۶۹ این‌طور اصلاح‌ بشود که‌ «فرزند چه‌ پسر باشد و چه‌ دختر تا سن‌ ۷ سالگی‌ تربیت‌، نگهداری و حضانت‌ آن‌ به‌عهده‌ مادر باشد».^[۲۰۲]

۱) دیدگاه امام خمینی و قانون اساسی

امام خمینی مکرراً بر اولویت مادر در تعلیم و تربیت و نگهداری طفل تأکید داشته و اهمیت نقش مادر را در رشد و پرورش کودک متذکر می‌شدند تا جایی که حتی بخشی از سخنان ایشان به نقش مادری زنان اختصاص یافته و مادری را بزرگ‌ترین و مهم‌ترین وظیفه هر زنی می‌دانستند. در قانون اساسی نیز در مقدمه قانون اساسی بر نقش و وظیفه مادری تاکید شده و به خصوص اصل بیست و یک، حمایت مادران در حضانت فرزندانشان را مورد توجه ویژه قرار می‌دهد. در کل نقش تفاوت محور جنسیتی با محوریت نقش مادری هم در دیدگاه امام خمینی و هم در اصول قانون اساسی به عنوان مهم‌ترین نقش و وظیفه زنان مورد تاکید است.

۲) مذاکرات مجلس

۲-۱- دیدگاه موافقان طرح
سید ناصر قوامی، رییس‌ کمیسیون‌ قضای‌ و حقوقی‌ در توافق با طرح می‌گوید:
قانون‌ قبلی‌ در رابطه با حضانت‌ از کودکان‌ در رابطه‌ با پسر دو سال و در رابطه با دختر هفت‌ سال‌ را مدنظر قرار داده‌ بود که‌ در اختیار مادر باشد. مصوبه‌ای‌ را که‌ کمیسیون‌ قضایی‌ مجلس‌ و نهایتاً مجلس‌ شورای‌ اسلامی‌ داشت‌، برای‌ حضانت‌ و نگهداری‌ طفل‌ مادر را تا سن‌ هفت‌ سالگی‌ اولویت‌ دادند، در صورت حدوث‌ اختلاف‌ با نظر دادگاه‌ بچه‌ را به‌ پدر یا مادر بدهند. با این‌ وصف‌ مادران‌ تا هفت‌ سالگی‌ حضانت‌ کودکان‌ را در اختیار دارند.^[۲۰۳]
سید ابراهیم امینی‌ ـ در ادامه دیدگاه قوامی می‌افزاید:
آن‌چه‌ که‌ در ارتباط‌ با اصلاح‌ ماده‌ ۱۱۶۹ قانون‌ مدنی‌ به‌ تصویب‌ مجلس‌ شورای‌ اسلامی‌ رسیده‌ بود، این‌ مطلب‌ است‌ که‌ در ارتباط با پسرها هم‌ حضانت‌ تا سن‌ هفت سالگی به‌ مادرها داده‌ بشود و مادرها در این‌ خصوص‌ اولویت‌ داشته‌ باشند‌، با توجه به‌ وابستگی‌ طفل‌ (صرف‌نظر از جنسیت‌) به‌ مادر و نقش‌ اساسی‌ که‌ مادر در سنین‌ اولیه‌ در ارتباط‌ با تربیت‌ و نگهداری‌ طفل‌ ایفاء می‌کند، اگر ما در سن‌ دو سالگی طفل‌ را در اوضاع‌ و احوال‌ و شرایط‌ کنونی‌ از مادر جدا کنیم‌ و در اختیار پدر قرار بدهیم‌، آن هم پدر که‌ اگر از نظر شرایط‌ و وضعیت‌ اخلاقی‌ و مصلحت‌های دیگر صلاحیت‌ لازم‌ را داشته‌ باشد، با توجه به‌ اینکه‌ غالب‌ آن‌ها به دنبال کار و زندگی‌ روزمره‌ خودشان‌ هستند و کمتر در محیط‌ خانواده‌ حضور دارند، طبیعی‌ است‌ که‌ نیازهای‌ اخلاقی‌، روانی‌ و تربیتی‌ طفل‌ را نمی‌توانند به نحوی که‌ شایسته‌ و بایسته‌ جامعه‌ اسلامی‌ است‌ به عهده‌ داشته‌ باشند، و در ادامه اصلاح شده ماده ۱۱۶۹ را قرائت نمودند: «برای‌ حضانت‌ و نگهداری‌ طفل‌، مادر تا سن‌ هفت‌ سالگی‌ اولویت‌ دارد و پس‌ از آن‌ در صورت حدوث‌ اختلاف‌ با رعایت‌ مصلحت‌ کودک‌ و به‌ تشخیص‌ و تأیید دادگاه‌ می‌باشد».^[۲۰۴]
۲-۲- دیدگاه مخالفان طرح
موسی قربانی در مخالفت با این طرح می‌گوید:
«من‌ می‌خواهم‌ از شما سؤال‌ کنم‌ که‌ واقعاً همه‌ مواردی‌ که‌ این‌ قبیل‌ اصلاحات‌ را ما انجام‌ داده‌ایم‌، مشکل‌ حل‌ شده‌ است‌ یا یکسری‌ موارد را ما این‌جا مطرح‌ می‌کنیم‌ ولی مشکل‌ هم‌ همچنان‌ باقی ست. بنده‌ هم‌ معتقدم‌ که‌ این‌ قبیل‌ موارد واقعاً مشکل‌ را حل‌ نکرده‌ است‌، بل‏که‌ بدست‌ خودمان‌ به نوعی بنیان‌ خانواده‌ را متلاشی‌ می‌کنیم‌. موجبات‌ سهل‌ شدن‌ طلاق‌ را فراهم‌ می‌کنیم ‌قانون‌ فعلی‌ این‌طور نیست‌ که‌ اگر پدر، اولویت‌ حضانت‌ دارد، این‌ حضانت‌ را نمی‌شود از او گرفت‌. ما در مجلس‌ پنجم‌ طرحی‌ را تصویب‌ کردیم‌ در صورتی که پدر نااهل‌ باشد و تربیت‌ فرزند به خطر بیفتد، حضانت‌ را از او می‌گیرند. الآن من‌ می‌خواهم‌ بگویم‌ این‌ قوانین‌ وجود دارد. اگر جایی‌ پدری‌ مشکل‌ داشته‌ باشد یا مادری‌ مشکل‌ داشته‌ باشد، واقعاً قانون‌ وجود دارد که‌ سلب‌ حضانت‌ از او می‌شود و می‌شود از این‌ قوانین‌ استفاده‌ کرد، آنچه‌ مشکل‌ وجود دارد، مشکل‌ را برطرف‌ کرد».^[۲۰۵]

۳) مصوبه نهایی

این طرح طی جلسه ۲۳۷ به تاریخ ۰۶/۰۵/۱۳۸۱ با اصلاحات زیر به تصویب مجلس رسید: ماده‌ ۱۱۶۹ قانون‌ مدنی‌: «برای‌ حضانت‌ و نگهداری‌ طفلی که ابوین او جدا از یک‏دیگر زندگی می کنند‌، مادر تا سن‌ هفت‌ سالگی‌ اولویت‌ دارد و پس‌ از آن‌ با پدر است.
تبصره- بعد از هفت سالگی در صورت حدوث‌ اختلاف، حضانت طفل ‌ با رعایت‌ مصلحت‌ کودک‌ به‌ تشخیص‌ و تأیید دادگاه‌ می‌باشد».

۴) تحلیل و بررسی بر مبنای سه دیدگاه و قانون اساسی و دیدگاه امام خمینی

با توجه به اهم سخنان رهبر در مورد مادر و نقش مادری و تاکید بر خانواده به عنوان نهاد اصلی جامعه و مادری به عنوان عنصر اصلی و اساسی خانواده می‌توان گفت که این مصوبه در راستای تحقق این اهداف و تاکید بر این نقش، بوده و نقش تفاوت‌محور جنسیتی زن با محوریت مادری را پر رنگ‌تر می‌کند چنان چه از مشروح مذاکرات موافقان و مخالفان نیز همین منظور برداشت می‌شود و بیشتر ازآن چه که مادر و نیازهای او مورد توجه قرار گیرد این طفل است که در مرکز توجه قرار گرفته و صرفاً نیازهای اوست که اهمیت دارد. بنابراین نگرش غالب باز هم همان نگرش تفاوت‌محور جنسیتی می‌باشد.

2. 2. طرح ها و لوایح

۱.۲. طرحها و لوایح اجتماعی- فرهنگی
الف) لایحه الحاق یک تبصره به ماده واحده قانون اعطای مرخصی بدون حقوق
مستخدمین رسمی یا ثابت که همسر آنان به مأموریت ثابت خارج از کشور اعزام می‌شود.
این لایحه در جلسه ۲۶۹ به تاریخ ۱۰/۰۹/۱۳۸۱ وصول شد. این طرح به منظور رفع تبعیض از مشمولان قانون کار نسبت به مشمولان قانون استخدام کشوری صورت گرفته است. این لایحه تحت بررسی در کمسیون اجتماعی بود که دوره ششم مجلس به پایان رسید.^[۲۰۶]

ب) طرح توانمند سازی زنان سرپرست خانوار

این طرح در جلسه ۳۵۱ در تاریخ ۲۹/۰۵/۱۳۸۲ وصول شد و تحت بررسی در کمسیون اجتماعی برای شور اول بود که دوره ششم مجلس به پایان رسید.^[۲۰۷]

ج) طرح الحاق یک تبصره به قانون اصلاح ماده ۲۰ قانون مقررات استخدامی نیروی انتظامی جمهوری اسلامی ایران مصوب ۲۷/۰۴/۱۳۷۴ و تبصره آن.

این طرح در جلسه ۱۸۶ در تاریخ ۲۶/۱۰/۱۳۸۰ وصول شد و مربوط به زنان شاغل در نیروی انتظامی است. این طرح در جلسه ۴۰۹ در تاریخ ۱۶/۰۱/۱۳۸۳ به تصویب مجلس رسید و به شورای نگهبان ارسال شد و تحت بررسی در شورای نگهبان بود که دوره ششم مجلس به پایان رسید. این طرح در جلسه ۲۱۱ مسترد شد.^[۲۰۸]

۲.۲. طرحها و لوایح خانوادگی

الف) طرح الحاق یک تبصره به ماده ۹۴۸ قانون مدنی مصوب ۱۳۰۷

این طرح در جلسه ۱۳۶ تاریخ ۲۹/۰۵/۱۳۸۰ وصول شد. در این طرح اجرت‌المثل زوجه پس از فوت مرد قابل مطالبه است. طرح فوق در جلسه ۲۵۷ تاریخ ۰۵/۰۸/۱۳۸۱ به مجمع تشخیص مصلحت نظام ارسال شد.^[۲۰۹]
جمع‌بندی
در این فصل کلیه قوانین و مصوبات و طرح‌ها و لوایح ناتمام وصول شده به مجلس ششم شورای اسلامی در حوزه زنان مورد بررسی قرار گرفت. حاصل، دست‌یابی به نسبیت برقرار شده بین قوانین مصوب و طرح‌ها و لوایح ناتمام با نگرش تناسب‌محوری و تساوی‌محوری و نیز توازنی نسبی بین دو حوزه اجتماعی و خانوادگی می باشد.
در نتیجه می توان گفت در مجلس ششم توفیق برابرانه در احقاق حقوق زن در در حوزه اجتماعی و خانوادگی در نسبیت، بین دو نگرش حاکم است. پیشتر با بررسی محتوایی دیدگاه امام خمینی بنیان‌گذار نظام جمهوری اسلامی ایران دریافتیم که این رهبر فرزانه با وجود تاکید بر نقش مادری زنان، به کرات به دنبال ایجاد برابری بین زن و مرد در کلیه حوزه‌ها و شئون اجتماعی، سیاسی و خانوادگی بوده و تأکید مکرر بر حضور زنان در عرصه های مختلف سیاسی و اجتماعی داشته و برای زنان در آینده حکومت اسلامی جای‏گاه یکسانی را نوید داده و بر این امر مهم اصرار داشتند. در ادامه دیدگاه ایشان، قانون اساسی کشور طی بررسی مشروح مذاکراتش مورد تحلیل قرار گرفت و دریافتیم که این قانون در سایه توجه و اهمیت به جای‏گاه ویژه برای خانواده، توفیقی در برقراری این تساوی نداشته و برعکس، فردیت و استقلال زن را زیر سوال برده و او را در قالب خانواده معنی بخشیده است. با این توصیفات حالا سوال این است که:
آیا مجلس ششم در راستای احقاق حقوق زن موفق بوده است؟ چه نگاهی در این مجلس بر نگرش مجلسیان غالب بوده که نتیجه آن، ایجاد چنین قوانینی گشته است؟ آیا مجلس ششم در راستای اهداف بنیان‌گذار حرکت کرده است؟آیا این مجلس آیینه‌ای از قانون اساسی می تواند باشد یا نه؟
در پاسخ باید گفت این مجلس تا حدودی ارمغان خوبی برای زنان داشته و توانسته بین دو حوزه اجتماعی و خانوادگی با محوریت هر دو نگرش برابری نسبی را برقرار کند و تا حدودی در راستای اهداف امام پیش رفته است ولی خوشبختانه در مقایسه با قانون اساسی، فراتر رفته است.اما با این همه این مجلس در حوزه سیاسی تنها اقدامی که انجام داده همان وصول کنوانسیون جهانی رفع هرگونه اشکال تبعیض علیه زنان بوده که در نهایت نیز قادر نشده آن‌را تبدیل به قانون مصوب نماید و در این حوزه، خلاء بزرگی را در کارنامه خود، در حوزه زنان برخلاف سفارش امام برجای گذاشته است چه بسا که به سرانجام رساندن این طرح می توانست تأثیر شگرفی را در برابری وضعیت زنان این مرز و بوم داشته باشد. بنابراین لازم است این جناح فکری در آینده برای توفیق هرچه بیشتر جای‏گاه خود توجه به این منظر را نیز در برنامه های بلند‌مدت و کوتاه‌مدت خود در نظر داشته باشد.
جدول شماره یک:
دسته بندی قوانین و مقررات و لوایح و طرح‌های مجلس ششم با توجه به سه موضوع با محوریت دو نگرش غالب

ب) بحث یافته های فرضیه های تحقیق:
فرضیه اصلی تحقیق :
ین نگرشهای فرزند پروری والدین و رشد خلاقیت دانش آموزان رابطه وجود دارد .
بررسی رابطه خلاقیت کلی تورنس و نگرش والدین نشان داد که میزان رابطه خطی بین مقیاس سیالی و میزان نگرش والدین برابر ۱۷۴/۰=r (05/0<003/0=P)، بوده که میزان این رابطه بین مقیاس بسط با نگرش برابر ۱۶۱/۰=r (005/0P<) و با مقیاس ابتکار برابر ۱۴۳/۰=r می باشد. اما بین مقیاس انعطاف پذیری و نگرش والدین رابطه آماری وجود نداشت (۰۵/۰P>) . میزان خلاقیت کلی تورنس نیز با نگرش والدین پیوندی به میزان (۲۰/۰=r) نشان داد بنابراین نگرش والدین نسبت به خلاقیت فرزندان تأثیری نسبتاً ضعیفی دارد .

فرضیه فرعی ۱ :
نگرشهای فرزند پروری منجر به رشد خلاقیت والدین در مورد دانش آموزان پسر و دختر متفاوت است .
برای بررسی میزان خلاقیت فرزندان دختر وپسر بر اساس نتیجه آزمون t ، میزان مقیاس سیالی در دختران بیشتر از پسران گزارش گردید. (۵%P<)، در بررسی میزان مقیاس بسط بین دختران و پسران دانشآموز، ملاحظه گردید که این میزان برای دختران برابر (۱۷/۳±۵۴/۱۵) و برای پسران برابر (۲۷/۳±۸۸/۱۳) می باشد بطوریکه برابری میانگین گروه ها در سطح خطای ۵% معنی دار است (۵%P<) به بیان دیگر مقیاس بسط نیز در دختران بیشتر از پسران است. همچنین میزان مقیاس ابتکار در دختران در سطح خطای ۵% معنی دار گردید (۵%<011/0=P) بطوریکه مقیاس ابتکار هم در دختران بیشتر از پسران می باشد. در بررسی میزان مقیاس انعطاف پذیری دختران و پسران ملاحظه گردید که این میزان در دختران و پسران بترتیب برابر (۴۷۱/۲±۲۵/۱۷)، (۰۱/۳±۱۱/۱۶) می باشند که با مراجعه به نتیجه آزمون t می توان گفت مقیاس انعطاف پذیری در دختران بیشتر از پسران می باشد. همچنین در برآورد کلی خلاقیت تورنس بین دختران و پسران نتیجه حاصله دلالت بر خلاقیت بیشتر دختران نسبت به پسران می باشد. (۵%<002/0=P).
فرضیه فرعی ۲ :
میزان خلاقیت دانش آموزان در بین پایه های مختلف تحصیلی متفاوت است .
برای بررسی میزان خلاقیت در بین پایه های تحصیلی (اول، دوم و سوم) بر اساس تحلیل داده ها مشاهده گردید که میزان خلاقیت در مقیاس سیالی در بین پایه های اول، دوم وسوم ، برابری میانگین خلاقیت بین پایه های تحصیلی مورد تائید قرار گرفت بعبارت دیگر خلاقیت در بین پایه های تحصیلی متفاوت نیست. (۵%P>).
فرضیه فرعی ۳ :
میزان خلاقیت دانش آموزان با برخی متغییرهای دموگرافیک پاسخگویان مثل سطح تحصیلات ، وضعیت رفاهی و شفل والدین ارتباط معنی داری دارد.
در برسی وضعیت رفاهی ملاحظه گردید که مقیاسهای سیالی، ابتکار، انعطاف پذیری و خلاقیت کلی تورنس در بین طبقات رفاهی مختلف تفاوت معنی داری ندارد (۵%P>) بعبارت دیگر وضعیت رفاهی خانواده در خلاقیت مقیاسهای ابتکار، سیالی، انعطاف پذیری تأثیر ندارد اما خلاقیت مقیاس سیالی فرزندان در خانواده های رفاه بالا کمتر است .
فرضیه فرعی ۴ :
رابطه بین میزان عوامل مختلف خلاقیت دانش آموزان ( سیالی ، بسط ، ابتکار و انعطاف پذیری ) و میزان نگرشهای فرزند پروری والدین ( سلطه گری ، سهل انگاری و وابستگی شدید ) متفاوت است .
با عنایت به نتایج حاصله در خصوص میزان خلاقیت در بین نگرش رفتاری والدین، با توجه به اینکه سطوح نگرش رفتاری والدین در دو بعد نگرش متوسط و نگرش بالا محدود می باشد، نتایج حاصله بیان داشت که میزان خلاقیت مقیاسهای سیالی ، بسط، ابتکار و انعطاف پذیری در بین میزان نگرش رفتار والدین(متوسط و بالا) تفاوت نداشت. بعبارت دیگر خلاقیت فرزندان متأثر از نگرش رفتاری والدین نسبت به فرزندان نمی باشد (۵%P>)
در بررسی ارتباط نوع نگرش والدین با خلاقیت ملاحظه گردید گه میزان پیوند آماری نگرش سلطه گری و نگرش وابستگی با خلاقیت تورنس به ترتیب برابر۰٫۱۶ ،۰٫۱۴۵ میباشد که این میزانها رابطه نسبتا ضعیفی را شامل میگردد. یعنی میتوان گفت والدین در نوع نگرش خود نسبت به خلاقیت فرزندانشان با تردید مواجه بوده اند . و هیچ رابطه آماری بین نگرش سهل انگاری والدین با نوع خلاقیت فرزندان پدید نیامده است (p<0.05) .
نتیجه گیری
نتایج تحقیق حاکی است ۶/۱۱ /۰ دانش آموزان خلاقیت بسیار زیاد ، ۲/۴۲/۰ خلاقیت زیاد ، ۷/۲۸ /۰ خلاقیت کم و ۵/۱۷/۰ خلاقیت بسیار کم از خود نشان دادند که ۸/۵۳/۰ بالاتر از متوسط و ۲/۴۶/۰ نیز پائین تر از حد متوسط می باشند . درحالیکه اکثریت والدین (۵/۹۲/۰ ) نگرش حد متوسطی به رشد خلاقیت فرزندان دارند. فلذا از نظر شیوه های فرزند پروری و میزان خلاقیت دانش آموزان همخوانی زیادی وجود نداشته و رابطه آماری معنی داری نیز بدست نیامده است . بطوریکه ارتباط ضعیف(۲۰/۰ r= ) بین میزان خلاقیت دانش آموزان و نگرشهای فرزند پروری والدین گویای این امر بوده و عامل خلاقیت بطور معنی داری متاثر از نگرش والدین نیست . یعنی والدین دیدگاه های تربیتی روشن و جهت داری که بتواند رشد قوه ابتکار و نوآوری کودکان را پشتیبانی و حمایت کند نداشته و در تربیت فرزندان گرایشات شدیدا محافظه کارانه ای دارند که می تواند دلیلی بر تقدم و اهمیت موفقیت تحصیلی فرزندان بر رشد خلاقیت از نظر والدین باشد و یا اینکه عوامل مختلفی در رشد خلاقیت کودکان موثر هستند که نگرشهای فرزند پروری یکی از آنهاست و یا اینکه اثرات رفتاری والدین که می تواند متفاوت از نگرش باشد مهم تر است و نهایت اینکه اکثر والدین بنا به دلایلی در این خصوص ابهام و اکراه دارند . با وجود این ارتباط برخی از عوامل تشکیل دهنده خلاقیت با نگرشهای والدین ، جنسیت دانش آموزان ، تحصیلات و شغل والدین ، وضیت رفاهی خانواده ها و… که مربوط به فرضیه های فرعی تحقیق می باشد قابل توجه است بطوریکه برای والدین موفقیت تحصیلی فرزندان مهم تر از رشد خلاقیت بوده و در مقام مقایسه میانگین نمرات خلاقیت دختران بیشتر از پسران است تحقیق کفایت ( ۱۳۷۳ ) همین نتیجه را تائید می کند البته چنین نتیجه ای می تواند ناشی از بلوغ زودرس و تفاوت در سنین رشد جسمی – روانی دختران نیز باشد . توزیع فراوانی میزان خلاقیت دانش آموزان نیز به ترتیب برای بسیارکم ، کم ، زیاد و بسیار زیاد ۵/۱۷ % ، ۷/۲۸% ، ۲/۴۲% و ۶/۱۶% می باشد. لکن تفاوت معنی داری از نظر میزان خلاقیت دربین پایه های مختلف تحصیلی مشاهده نگردید. همچنین میزان عوامل چهارگانه خلاقیت (بسط ، سیالی، ابتکار و انعطاف پذیری ) دردختران بیشتر از پسران است . در مورد متغیرهای دموگرافیک نتایج حاکی است : ۱- مقیاس خلاقیت سیالی فرزندان خانواده های مرفه کمتر است که می تواند دلیلی بر اهمیت و تقدم موفقیت تحصیلی بر رشد خلاقیت در این طبقه و بالا بودن انگیزه تغییر و انتظار در بین طبقات پائین اجتماع باشد ۲ – اکثریت پدران (حدود ۶۰/۰ ) و مادران (حدود ۴۸/۰) دانش آموزان دارای تحصیلات عالی لیسانس و بالاتر هستند. شغل اغلب مادران را خانه داری (۶۷/۰ ) و معلمی ( ۳/۲۵/۰ ) و شغل اغلب پدران را کارمندی (۳/۳۸/۰ ) و آزاد ( ۲۷/۰ ) تشکیل می دهد .
محدودیت ها^[۲۸۳] ، مشکلات و موانع^[۲۸۴] تحقیق
در هر تحقیقی یک سری عوامل ناخواسته قابل کنترل و غیرقابل کنترل در انجام عادی آن محدویت ایجاد کرده و بر نتیجه امر تاثیر می گذارند این عوامل در واقع مزاحم کار محقق هستند که با تاثیر گذاشتن بصورت تشدید و یا تضعیف ، نتیجه تحقیق را مخدوش می کنند . در هر صورت تلاش برای کنترل و گاهش اثرات آنها ضروری است (سید عباس زاده ، ۱۳۸۰ ، ص ۱۰۳و ص ۱۰۴). البته پر واضح است در صورتیکه در یک کار تحقیقاتی علمی امکان حذف اثر عوامل مزاحم و ناخواسته میسر می گردید خیلی مطلوب بود لکن این مطلب در تحقیقات علمی بویژه در موضوعات علوم اجتماعی و رفتاری مثل روانشناسی میسر نیست اما تلاش برای شناسائی و گاهش اثرات آنها تنها راه چاره است . ذیلا به چند محدویت و مشکل مطرح در این تحقیق اشاره می گردد:

1. 1. مهم ترین محدودیت تحقیق حاضر به دلیل عدم نمونه گیری ، نداشتن قابلیت تعمیم پذیری آن به موارد دیگر است . ( سیدعباس زاده ، ۱۳۸۷، ص ۱۶۰). کوچک و محدود بودن جامعه آماری مورد مطالعه ، موجب بروز مشکل تعمیم^[۲۸۵] پذیری داده ها و نتایج تحقیق می باشد جهت حل مشکل نمونه های زیادتری مورد مطالعه قرار می گیرد و اهمیت موضوع خلاقیت در مورد دانش آموزان با استعداد مشغول تحصیل در مراکز سمپاد که پس از طی مراحل آزمون علمی از میان کل مدارس ابتدائی گزینش شده اند ضرورت موضوع را توجیه می کند . صرفنظر از نتایج تحقیق ، ارائه هرگونه پیشنهاد مستلزم ایجاد تغییر در برنامه های آموزشی منجر به رشد خلاقیت ، نیازمند انجام تحقیقات مشابه و مکمل دیگر است تا امکان تعمیم فراهم آید.

1. 1. خلاقیت به عنوان عملکرد فکری کودکان همانند هوش ، استعداد ، موفقیت تحصیلی و… دارای بار ارزشی مثبت برای خانواده ها و مدارس ( بویژه مراکز پرورش استعدادهای درخشان) است فلذا فرض است به هر نحوی والدین ، مربیان و اولیای مدرسه ، افکار و رفتارهای عادی دانش آموزان را خلاقانه به حساب آورند و یا بخواهند نتایج صرف هوش و موفقیت تحصیلی را به خلاقیت ربط دهند همانطوریکه چنین تلاشی برای داشتن نمره ۲۰، شاگرد اول بودن و کسب عنوان ” تیز هوش بودن ” کودکان به شدت در جامعه امروز وجود دارد.

1. 1. بلحاظ اتکای عمده نظام آموزش و پرورش کشورمان به محفوظات به ویژه دردوره ابتدائی ، تعیین و تعریف مصادیق رفتارهای خلاقانه با دشواری مواجه خواهد بود. در عین حال تمایل پاسخ دهندگان به انتخاب بهترین گزینه که آشکارا در تائید مطلوبترین حد خلاقیت است ممکن است نتایج تحقیق را به علت خطای گرایش به حد مطلوب تحت تاثیر قرار دهد .

1. 1. محافظه کاری معلمان و احتمالا عدم همکاریشان بدلیل نارضایتی شغلی ویا به هر دلیل دیگر، همچنین التزام مدارس ( بویژه مدارس دولتی ) به اجرای برنامه های مصوب آموزش و پرورش و نقش ضعیف آموزش روش های خلاقانه در بطن کتابها و برنامه های درسی ، ممکن است اجرای چنین تحقیقاتی را غیرلازم و مغایر اهداف نظام آموزشی رایج تشخیص داده شده و با مخالفت مربیان و اولیای مدارس قرار گیرد و سطح همکاری آنان را گاهش دهد و نتایج تحقیق حاضر نیز ( بخصوص در مورد معلمان ) آنرا تائید نمود . در سایر تحقیقات انجام شده از جمله تحقیق همتی که جزو منابع مورد استفاده بود چنین مشکلی در ارتباط با معلمان گزارش شده است.

1. 1. تاکید بر رفتارخلاقانه و تفکر خلاق مستلزم تغییر در رفتار و نگرش افراد است فلذا با توجه به دشواری ماهوی این تغییرات و همچنین بلحاظ سنتی بودن جامعه ، احتمال دارد چنین امری بعنوان تلاشی در جهت تغییر منش ، فکر ، عقیده و اصول تربیتی کودکان تلقی گردیده و مورد مخالفت والدین و موجب عدم همکاری آنان شود.

1. 1. محدود شدن ابزارهای جمع آوری اطلاعات به کتب، پایان نامه ها ، پرسشنامه ها ، سایت های اینترنتی و… و عدم استفاده از سایر روشها مثل مصاحبه ، بررسی اسناد و مدارک و آئین نامه ها و… موجب گاهش نسبی اعتبار و غنای تحقیق است .

1. 1. اعتبار آزمونهای سنجش خلاقیت و نوآوری ، علیرغم وفور و جذابیت از سوی متخصصین هنوز زیر سوال است . چرا که هنوز مراحل ابتدائی را طی می کنند فلذا خیلی از صاحبنظران در این خصوص اتفاق نظرندارند ( بدری، ۱۳۶۴، ص ۱۵۷). فلذا به طور قطع نمی توان نتایج تحقیق را انعکاس حقایق مورد هدف تلقی نمائم .

1. 1. طولانی و پیچیده بودن بودن آزمونهای تکمیل شده توسط دانش آموزان و معلمان که ممکن است باعث خستگی و بی دقتی آنان شده فلذا وقت و حوصله کافی را صرف نکرده و پاسخهای غیر دقیق به سوالات بدهند.

1. 1. برای شناسائی پاسخ دهندگان و تطبیق نتایج پرسشنامه اصلی با نتایج پرسشنامه های تکمیل شده توسط والدین و معلمین ، از روش کدگذاری استفاده شد از آنجائیکه بی نام بودن پرسشنامه در نحوه پاسخدهی ، صداقت پاسخدهندگان ، میزان مشارکت و… تاثیر می گذارد، در این تحقیق نیز واکنشهای چون اعتراض مستقیم به مجری تحقیق و اولیاء مدرسه ، برگشت ندادن تعدادی از پرسشنامه ها، سیاه ولاک نمودن کدهاو نوشتن یادداشتهای اعتراض و… مشاهده شد. این مشکل در مورد پرسشنامه های دانش آموزان و والدین ،تا حد قابل قبول بود لکن تاثیر با نام بودن در پرسشنامه معلمین( هم معلمین قابل شناسائی بودند و هم اسامی دانش آموزان طی لیست ارزیابی ارائه شده بود)احتمالا بسیار زیاد بوده است بطوریکه تعداد پرسشنامه برگشت داده شده (کامل )اندک بوده و آن را از حیث اعتبار انداخته است . البته فقدان روحیه همکاری معلمین ، نیاز به صرف وقت زیاد جهت تکمیل پرسشنامه ، وقت گیر بودن تطبیق تعاریف عوامل چهارگانه خلاقیت با یکایک دانش آموزان ، شباهت و پیچیدگی نسبی سوالات و…از علل دیگر بوده است .

1. 1. بررسی سطح درآمد و طبقه اقتصادی – اجتماعی خانواده دانش آموزان از جمله متغییرهای دموگرافیک مورد مطالعه در تحقیق حاضر به منظور درک ارتباط آن با متغییرهای دیگر بود . بدیهی است سوال از میزان درآمد افراد حتی در جوامع آزاد جزو پیچیده ترین عوامل مورد بررسی است . طبق تحقیقات موسسه مطالعات منطقه ای دیترویت دانشگاه میشیگان آمریکا که در سال ۱۹۶۰ ، نگرش مردم در مورد مسائل زناشویی و درآمد را یکجا مطالعه کرده بود برخلاف انتظار به این نتیجه رسید که مقاومت و خودداری از پاسخ به مسائل زناشویی خیلی کمتر از مسائل درآمدی بود و جالبتر اینکه در پیگیری بعدی ، افراد مورد مطالعه مسائل مالی و درآمد را ” خیلی خصوصی ” ارزیابی نموده بودند یعنی به نظر آنها مفهوم سطح درآمد ، از مفهوم زندگی زناشویی خصوصی تر بود ( عابدی ، ۱۳۶۲، ۵۷). با این حال روش نسبتا مطلوبی وجود دارد که در آن سطوح مختلف درآمدی تعیین و از پاسخ دهنده می خواهند روی گزینه متناسب وضع درآمدی خود علامت بگذارد با این حال تصور می شود احتیاط ، محافظه کاری و حساسیت کماکان در این تحقیق وجود داشته و بر روی نتایج اثر گذاشته است .

پیشنهادات
هر تحقیق علمی علاوه بر انجام رسالت خود ، ضرورتا نیاز به ارائه طریق و پیشنهادات در مورد موضوع مطالعه و موارد مشابه است تا راهنما و چراغ راه دیگر افراد علاقمند که احتمالا در آینده در آن راه قدم گذاشته و یا از نتایج بدست آمده استفاده می نمایند باشد . براین اساس پیشنهادات ذیل ارائه می گردد.
الف : پیشنهادات کاربردی

• • لزوم بازنگری محتوی مواد آموزشی و روش های یادگیری مبتنی بر حمایت از خلاقیت دانش آموزان

• • برنامه ریزی برجسته شدن اهمیت پرورش خلاقیت به جای اهمیت موفقیت صرف تحصیلی

• • تجدید نظر در اهداف سازمان ملی پرورش استعدادهای درخشان که معطوف به رشد خلاقیت باشد.

• • برنامه ریزی برای تغییر نگرش معلمان و مدیران مدارس در جهت پرورش خلاقیت دانش آموزان .

• • برنامه ریزی برای گزینش و بکارگیری معلمان دارای استعدادهای خلاقانه .

• • برگزاری دوره های کوتاه مدت آموزش فعال و مشارکتی دانش آموز محور برای معلمان .

• • احترام گذاشتن به نظرات و پیشنهادات معلمان و جلب مشارکت فعال آنان در بهبود سیستم .

• • ایجاد واحد ” تحقیق و توسعه خلاقیت ” در سازمانهای آموزش و پرورش .

• • برگزاری مسابقات وجشنواره های محلی وکشوری سالیانه دستاورد وایده های خلاق دانش آموزان.

• ارائه آموزشهای مستقیم و غیر مستقیم شیوه های فرزند پروری والدین درجهت حمایت از خلاقیت .